Γαστρεντερίτιδα: Η κατάλληλη διατροφή για κάθε στάδιο

Η γαστρεντερίτιδα είναι το πιο συχνό αίτιο νόσησης στον κόσμο και προκαλείται από μόλυνση του εντέρου από τοξίνες, μικρόβια, και ιούς όπως είναι ο Notwalk (Parvo-ιός), ως επίσης και κάποιοι εντεροϊοί, νοροϊοί και αδενοϊοί. Πρέπει να γνωρίζουμε ότι οι πιθανότητες να πάθει κανείς μικροβιακή γαστρεντερίτιδα αυξάνονται όταν υπάρχουν υψηλές θερμοκρασίες, όταν δεν τηρούνται σωστά οι συνθήκες υγιεινής κατά την παρασκευή, αποθήκευση και μεταφορά των τροφίμων, αλλά και όταν υπάρχουν προβλήματα στο δίκτυο ύδρευσης μιας περιοχής.

Γαστρεντερίτιδα: Ποια είναι τα συμπτώματα;

Τα συμπτώματα αρχίζουν συνήθως ξαφνικά και περιλαμβάνουν διαρροϊκές και υδαρείς κενώσεις και εμετούς. Μπορεί επίσης να συνυπάρχουν πυρετός, στομαχόπονος, πονοκέφαλος και μυϊκοί πόνοι. Στην πλειοψηφία των περιπτώσεων η γαστρεντερίτιδα είναι μια κατάσταση που διαρκεί 3-5 ημέρες, σε περίπτωση όμως που η νόσος διαρκέσει περισσότερο από 5 ημέρες, καλό είναι κανείς να απευθυνθεί στον γιατρό του. Επιγραμματικά τα συμπτώματα είναι τα παρακάτω:

• Ήπιος πυρετός
• Αδιαθεσία
• Ξαφνική υδαρής διάρροια
• Εμετός
• Ναυτία
• Πονοκέφαλος
• Πόνος στο στομάχι
• Απώλεια όρεξης

Λόγω των εμετών και της απώλειας υγρών, συχνά ο οργανισμός μας αφυδατώνεται, προκαλώντας ξηρό δέρμα, ξηρό στόμα, έντονη δίψα και ζαλάδες. Επικοινωνήστε με τον γιατρό σας, αν τα συμπτώματα επιμένουν για πολλές μέρες.

Γαστρεντερίτιδα: Οδηγίες διατροφής για ανακούφιση

Οι διάρροιες και οι εμετοί προκαλούν αφυδάτωση. Πρωταρχικό ρόλο λοιπόν παίζει η αναπλήρωση των χαμένων υγρών. Αυτό το πετυχαίνουμε με την κατανάλωση νερού, ζεστών ροφημάτων και ισοτονικών διαλυμάτων σε μικρές ποσότητες. Ωστόσο, θα πρέπει να αποφύγουμε την κατανάλωση μεγάλης ποσότητας υγρών αμέσως μετά τον εμετό γιατί αυτό μπορεί να προκαλέσει κι άλλο επεισόδιο. Συστήνεται λοιπόν, να μην πιούμε υγρά για περίπου 1 ώρα μετά το επεισόδιο και κατά το διάστημα αυτό να πιπιλάμε παγάκια ή να ξεπλένουμε το στόμα μας με νερό.

Μετά το πέρας της έντονης ναυτίας, καλό είναι να ξεκινήσουμε σιγά σιγά και σταδιακά την ενυδάτωση με υγρά όπως τα παρακάτω:

• Νερό
• Διαλυμένη πορτοκαλάδα ή λεμονάδα σε νερό (χωρίς ανθρακικό)
• Ροφήματα από βότανα όπως το χαμομήλι με μέλι ή ζάχαρη
• Ισοτονικά ποτά
• Διάλυμα με ηλεκτρολύτες που θα σας βοηθήσει να αναπληρώσετε τις απώλειες.
• Ελαφριές σούπες και ζωμούς
• Ζελέ και γρανίτες.

Τροφές που μπορείτε να καταναλώνετε όταν νιώσετε λίγο καλύτερα:

• Πουρέ πατάτες και καρότου
• Μπανάνα
• Μακαρόνια νερόβραστα ή σε σούπα Ρύζι λαπά με λεμονάκι
• Δημητριακά λευκά όπως ψωμί, φρυγανιές και δημητριακά πρωινού
• Κρεμούλες φαρίν λακτέ και ρυζάλευρου (μία καλή λύση για γεύμα στο λεπτό όταν δεν έχετε δύναμη να μαγειρέψετε)

Όταν νιώσετε ακόμη καλύτερα μπορείτε να προσθέσετε:

• Ψητό ή βραστό άπαχο κρέας ή κοτόπουλο
• Βραστά αυγά ή σε ελαφριά ομελέτα
• Μαγειρεμένα λαχανικά και φρούτα χωρίς σπόρια ή φλούδα (πχ πατάτα, κολοκύθι, καρότο, κομπόστες φρούτων)

Τροφές που καλό είναι να αποφύγετε μέχρι να γίνετε εντελώς καλά:

• Όσπρια και λαδερά όπως αρακά, φασολάκια, μπάμιες Δημητριακά ολικής άλεσης
• Γάλα ή γαλακτοκομικά
• Ωμά ή ξερά λαχανικά ή φρούτα (η μπανάνα επιτρέπεται)
• Ξηροί καρποί, σπόρια, καρύδα, ποπκόρν
• Πικάντικα και τηγανιτά φαγητά
• Αλκοολούχα ποτά
• Ροφήματα με καφεϊνη

Γαστρεντερίτιδα: Ποια αίτια την προκαλούν;

• Ροταϊός (κυρίως σε παιδιά)
• Βακτήριο E.Coli
• Βακτήριο Salmonella
• Βακτήριο Shigella
• Βακτήριο Campylobacter
• Φαρμακευτικά Σκευάσματα
• Βαρέα Μέταλλα στο νερό
• Κατανάλωση όξινων τροφών

Η μετάδοση της γαστρεντερίτιδας πραγματοποιείται μέσω της στενής επαφής με κάποιον που νοσεί, της μολυσμένης τροφής ή νερού, των χεριών (εάν δεν πλυθούν μετά τη χρήση τουαλέτας ή την αλλαγή πάνας σε βρέφος) και των μολυσμένων επιφανειών ή αντικειμένων. Η νόσος μπορεί να μεταδοθεί εύκολα από άτομο σε άτομο. Ένα άτομο, που πάσχει από ιογενή γαστρεντερίτιδα μεταδίδει τη νόσο από την πρώτη στιγμή, που θα εμφανίσει συμπτώματα έως και τουλάχιστον 3 ημέρες μετά την ανάρρωσή του. Τα συμπτώματα συνήθως είναι πολύ εμφανή, έχοντας ως συνέπεια την αποτελεσματικότερη αποφυγή της μετάδοσης.

Γαστρεντερίτιδα: Πώς να αποτρέψετε την μετάδοση;

Ακολουθήστε αυτούς τους βασικούς κανόνες υγιεινής για να μην κολλήσετε τους άλλους:

• Καλό και συχνό πλύσιμο χεριών ως επίσης και χρήση αντισηπτικού υγρού χεριών.
• Αποφύγετε την προετοιμασία τροφής για άλλους.
• Αποφύγετε να μοιράζεστε τις πετσέτες και άλλα προσωπικά αντικείμενα όπως η οδοντόβουρτσα, το ποτήρι και τα μαχαιροπήρουνά σας με άλλα άτομα.
• Αποφύγετε να μοιράζεστε τροφή από την οποία έχετε φάει με άλλα άτομα.
• Αποφύγετε άσκοπες επαφές με τους άλλους- προτιμήστε να μείνετε σπίτι όταν νοσείτε.
• Καθαρίστε καλά και συχνά το μπάνιο και την τουαλέτα σας.

Γαστρεντερίτιδα: Πότε χορηγείται αντιβίωση;

Όταν θεωρούμε πιθανή τη λοίμωξη από βακτηρίδιο, δηλαδή σε βαριά διάρροια, παρατεινόμενη, με πυρετό ή αίμα στα κόπρανα. Στις περιπτώσεις αυτές ο ιατρός πρέπει να ζητήσει από τον ασθενή δείγμα κοπράνων για καλλιέργεια και να αρχίσει αντιβίωση πριν λάβει τα αποτελέσματα των εξετάσεων (που παίρνουν κατά κανόνα 2 – 3 ημέρες). Η επιλογή του αντιβιοτικού γίνεται με βάση την κλινική εκτίμηση του πιθανού βακτηριδίου (όπως σαλμονέλα, σιγκέλα, καμπυλοβακτηρίδιο και  άλλα).

Τελευταία είναι διαθέσιμος ο έλεγχος κοπράνων με PCR-film array  για παθογόνα πεπτικού (εξέταση μοριακής βιολογίας) που η ανίχνευση του αιτίου της γαστρεντερίτιδας είναι άμεση και αξιόπιστη. Για το ενδεχόμενο της παρασιτικής λοίμωξης με παρατεινόμενη διάρροια, χωρίς τις παραπάνω ενδείξεις φλεγμονής, ζητούμε παρασιτολογική εξέταση κοπράνων.

Σπάνια συγκεκριμένο βακτηρίδιο που προκαλεί διάρροια με αίμα, μπορεί σε ένα ποσοστό να προκαλέσει βλάβη στους νεφρούς και γενικευμένη νόσο. Η χορήγηση αντιβιοτικού μπορεί να επιδεινώσει την κλινική κατάσταση του ασθενούς αυξάνοντας αυτό το ποσοστό. Υποψιαζόμαστε και αναζητούμε το συγκεκριμένο μικρόβιο (εντεροαιμορραγική E Coli) όταν έχουμε αιμορραγική διάρροια χωρίς πυρετό.

Γαστρεντερίτιδα: Πότε να απευθυνθείτε σε γιατρό;

Ζητήστε ιατρική βοήθεια εάν…

• Κάνετε εμετούς για περισσότερο από δύο ημέρες.
• Έχετε διάρροια για αρκετές ημέρες.
• Έχετε διάρροια με αίμα.
• Έχετε πυρετό από 38 °C και πάνω.
• Νιώθετε ζαλάδα ή λιποθυμία, όταν σηκώνεστε όρθιοι.
• Νιώθετε διαρκή σύγχυση.
• Έχετε έντονο πόνο στην κοιλιά.

Γαστρεντερίτιδα: Όταν εμφανίζεται στην παιδική ηλικία

• Επιτρέψτε στο παιδί σας να ξεκουραστεί.
• Όταν ο εμετός του παιδιού σταματήσει, αρχίστε να του δίνετε μικρές ποσότητες στοματικού διαλύματος ενυδάτωσης (ρωτήστε τον παιδίατρο). Μην χρησιμοποιείτε μόνο νερό ή μόνο χυμό μήλου.
• Αρχίστε να το του δίνετε πάλι φαγητό πολύ σταδιακά και με τροφές που είναι εύκολες στην πέψη, όπως τοστ, ρύζι, μπανάνες και βραστές πατάτες. Αποφύγετε να δίνετε στο παιδί σας πλήρη σε λιπαρά γαλακτοκομικά προϊόντα, όπως πλήρες γάλα και παγωτό, αλλά και ζαχαρούχα τρόφιμα, όπως αναψυκτικά και γλυκά. Αυτές οι τροφές επιδεινώνουν τη διάρροια.
• Δώστε του ακεταμινοφαίνη (πάντα σε συνεννόηση με τον παιδίατρο) για την ανακούφιση της δυσφορίας, εκτός και αν το παιδί σας έχει ηπατική νόσο. Προσοχή: Μην δώσετε στο παιδί ασπιρίνη!
• Αν θηλάζετε, μην σταματήσετε. Εάν το μωρό σας πίνει γάλα με μπιμπερό, δώστε του και μια μικρή ποσότητα στοματικού διαλύματος ενυδάτωσης. Ρωτήστε τον παιδίατρό του για λεπτομέρειες.

Ζητήστε ιατρική βοήθεια εάν το παιδί σας…

• Έχει ασυνήθιστη υπνηλία
• Κάνει εμετό με αίμα
• Έχει διάρροια με αίμα
• Δείχνει σημάδια αφυδάτωσης, όπως ξηρό στόμα και ξηρό δέρμα, μεγάλη δίψα, βυθισμένα μάτια, ή αν κλαίει χωρίς δάκρυα.
• Για ένα βρέφος, να προσέχετε πολύ αν αρχίσει να βυθίζεται το μαλακό σημείο στην κορυφή του κεφαλιού του και αν οι πάνες του παραμένουν στεγνές για περισσότερο από τρεις ώρες.
• Είναι κάτω των 2 ετών και έχει πυρετό που διαρκεί περισσότερο από μία ημέρα, ή είναι ηλικίας 2 ετών και άνω και έχει πυρετό που διαρκεί πάνω από τρεις ημέρες.