Πονοκεφάλος: Τα είδη και οι κοινές αιτίες εμφάνισης

Ο πονοκέφαλος είναι ένα από τα συχνότερα και ενοχλητικότερα συμπτώματα, που βιώνει ο άνθρωπος. Για τους περισσότερους είναι μια μικρή ενόχληση που περνά με απλά αναλγητικά ή λίγη ξεκούραση. Υπάρχει όμως και ένα σημαντικό κομμάτι του πληθυσμού το οποίο υποφέρει από συχνή και μέτριας προς σημαντικής έντασης κεφαλαλγία. Ειδικά αν ο πονοκέφαλος είναι πρωτοεμφανιζόμενος ή μεγάλης έντασης, πολλοί ανησυχούν αν είναι σύμπτωμα ενός όγκου στο κεφάλι, εγκεφαλικού ή ανευρύσματος. Ευτυχώς η πλειοψηφία των πονοκεφάλων δεν σχετίζονται με τέτοια προβλήματα. Παραμένει, όμως, σε μεγάλο μέρος του πληθυσμού η απορία «Πότε ο πονοκέφαλος είναι αιτία ανησυχίας;»

Πονοκέφαλος: Ποια είναι τα είδη πονοκεφάλου;

• Πονοκέφαλος τάσης: Είναι γνωστός και ως χρόνιος ημερήσιος πονοκέφαλος ή χρόνιος μη-προοδευτικός πονοκέφαλος. Ο πονοκέφαλος τάσης είναι ο πιο κοινός τύπος πονοκεφάλου στους ενήλικες και τους εφήβους. Προκαλείται από την σύσπαση των μυών, έχει ήπια έως μέτρια ένταση πόνου και πολλοί άνθρωποι νιώθουν ότι ο πόνος “έρχεται και φεύγει” σε μια παρατεταμένη χρονική περίοδο.
• Ημικρανία: Τα ακριβή αίτια της ημικρανίας είναι άγνωστα. Μια δημοφιλής θεωρία είναι ότι διάφορα ερεθίσματα προκαλούν μια ανώμαλη δραστηριότητα στον εγκέφαλο, το οποίο με τη σειρά του προκαλεί αλλαγές στα αιμοφόρα αγγεία του. Αυτό ονομάζεται η νευραγγειακή θεωρία. Η γενετική προδιάθεση παίζει επίσης ρόλο στις ημικρανίες και υπάρχουν κάποιες μορφές ημικρανίας που σχετίζονται με κληρονομικές ανωμαλίες σε ορισμένα τμήματα του εγκεφάλου. Ο πόνος από την ημικρανία μπορεί να είναι από μέτριος έως ισχυρός και συχνά περιγράφεται ως “σουβλιές” πόνου. Οι πονοκέφαλοι ημικρανίας μπορεί να διαρκέσουν από τέσσερις ώρες έως και τρεις ημέρες και συνήθως συμβαίνουν μία έως τέσσερις φορές ανά μήνα. Οι ημικρανίες συνδέονται και με άλλα συμπτώματα όπως ευαισθησία στο φως, τον ήχο, ή τις οσμές, ναυτία, εμετό, απώλεια της όρεξης και στομαχικές διαταραχές ή κοιλιακό άλγος.
• Aθροιστικός πονοκέφαλος: Είναι εκείνος που μπορεί να σας ξυπνήσει στην μέση της νύχτας με έντονο πόνο μέσα ή γύρω από το ένα μάτι στην μια πλευρά του κεφαλιού σας. Χαρακτηρίζεται από περιοδικές εξάρσεις μερικών λεπτών, γνωστές ως “περίοδοι διασποράς” και μπορεί να διαρκέσει συνολικά από εβδομάδες έως μήνες, αφού συνήθως ακολουθείται από περιόδους ύφεσης, όταν και οι “επιθέσεις” με έντονο πονοκέφαλο σταματούν εντελώς. Κατά τη διάρκεια της ύφεσης, μπορεί να μην έχετε καθόλου πονοκέφαλο για μήνες και μερικές φορές ακόμη και χρόνια.

Ευτυχώς, ο αθροιστικός πονοκέφαλος είναι μια σχετικά σπάνια και όχι απειλητική για τη ζωή του ατόμου κατάσταση. Υπάρχουν θεραπείες που μπορούν να βοηθήσουν στην μείωση της συχνότητας, της έντασης και της χρονικής διάρκειας των συμπτωμάτων.

• Ορμονικός πονοκέφαλος: Οι γυναικείες σεξουαλικές ορμόνες (οιστρογόνα, προγεστερόνη) και ο αναπαραγωγικός κύκλος της γυναίκας σχετίζονται με την έναρξη των ορμονικών πονοκεφάλων. Τα συμπτώματα των ορμονικών πονοκεφάλων είναι παρόμοια με αυτά της ημικρανίας. Ο ορμονικός πονοκέφαλος επηρεάζει συνήθως μόνο μια μεριά της κεφαλής και είναι συνήθως ρυθμικός. Το έντονο φως και ο θόρυβος τον επιδεινώνουν. Μπορεί επίσης να προκαλεί ναυτία και εμετούς. Η αντιμετώπιση περιλαμβάνει αντισυλληπτικά, τριπτάνες και μη στεροειδή αντιφλεγμονώδη φάρμακα.
• Πονοκέφαλος από ιγμορίτιδα: Αυτοί οι πονοκέφαλοι εύκολα συγχέονται με ημικρανίες ή κεφαλγίες, αλλά οι πονοκέφαλοι ιγμορείων συνήθως έχουν άλλα συμπτώματα. Συνήθως, γίνονται αισθητοί ως ένα σταθερό σφίξιμο στην περιοχή του μετώπου, των ματιών και στα μάγουλα, επίσης, μπορεί να έχετε και ρινική καταρροή ή πυρετό και να αισθάνεστε όλο και χειρότερα με κάθε κίνηση της κεφαλής.

Πονοκέφαλος: Πιθανές αιτίες εμφάνισης του πονοκεφάλου

• Ο πονοκέφαλος, που οφείλεται στο έντονο στρες ονομάζεται κεφαλαλγία τάσης. Είναι το πιο συχνό είδος πονοκεφάλου που ταλαιπωρεί τους ενήλικες.
• Η τυραμίνη, μια ένωση που υπάρχει σε πολλά κρέατα, φρούτα και λαχανικά, μπορεί να προκαλέσει πονοκέφαλο. Υψηλότερες συγκεντρώσεις περιέχουν οι τροφές αργής ωρίμανσης (τυριά όπως το ροκφόρ, η παρμεζάνα κλπ.), τα καπνιστά και τα μαριναρισμένα, όπως τα τουρσιά. Σημαντικές ποσότητες τυραμίνης περιέχει επίσης η μπανάνα και το αβοκάντο (ειδικά τα πολύ ώριμα), τα κρεμμύδια και η σοκολάτα.
• Η αφυδάτωση αποτελεί κοινή αιτία πονοκεφάλου. Οι ειδικοί συστήνουν την κατανάλωση τουλάχιστον 6-8 ποτηριών νερού καθημερινά για την πρόληψη πολλών προβλημάτων υγείας, των πονοκεφάλων περιλαμβανομένων.
• Μία από τις λιγότερο συχνές αιτίες κεφαλαλγίας, είναι ο πονοκέφαλος του σεξ, ο οποίος επηρεάζει κυρίως τους άνδρες και πιστεύεται ότι οφείλεται στην απότομη αύξηση της αρτηριακής πίεσης.
• Αποφεύγετε να πιάνετε τα μαλλιά σας σε σφιχτή αλογοουρά, πλεξούδες ή σφιχτό κότσο, καθώς ασκείται πίεση στο κρανίο και ερεθίζονται συγκεκριμένα νεύρα στο τριχωτό που συνδέονται με τον πονοκέφαλο.
• Το κροταφογναθικό σύνδρομο περιγράφει μια ευρεία κατηγορία προβλημάτων που προκαλούν πόνο στο πρόσωπο και στο κεφάλι και τα οποία μπορεί να προέρχονται από την ίδια άρθρωση, τους μυς της μάσησης και τα λοιπά οστά και τις δομές που σχετίζονται με τη γνάθο. Ο πονοκέφαλος επιδεινώνεται από συνήθειες όπως το τρίξιμο των δοντιών τη νύχτα, το σφίξιμο των δοντιών, το δάγκωμα των χειλιών ή των νυχιών, η μάσηση τσίχλας ή ενός μολυβιού. Ψυχολογικοί παράγοντες επίσης μπορεί να επιδράσουν, ιδίως η κατάθλιψη, το άγχος και το στρες.
• Πολλοί άνθρωποι εμφανίζουν πονοκέφαλο ή ημικρανία, όταν μυρίζουν κάτι έντονο, όπως αρώματα, καπνός τσιγάρου ή βενζίνη.
• Τα άτομα που ταλαιπωρούνται από αλλεργίες έχουν κατά 14 φορές περισσότερες πιθανότητες να εμφανίζουν πονοκεφάλους και/ή ημικρανίες. Η έκθεση σε ένα αλλεργιογόνο ωθεί τον οργανισμό να απελευθερώσει ισταμίνες. Οι ισταμίνες προκαλούν διαστολή των αιμοφόρων αγγείων του εγκεφάλου και η αυξημένη πίεση λόγω της διαστολής είναι αυτή που οδηγεί στον πονοκέφαλο.
• Ο καφές αποτελεί πολύπλοκη αιτία πονοκέφαλου, αφού σε μικρή ποσότητα μπορεί να βοηθήσει στην αντιμετώπιση της ημικρανίας, σε μεγάλες ποσότητες όμως, συνήθως προκαλεί πονοκέφαλο. Η απότομη διακοπή της κατανάλωσης καφέ, μπορεί επίσης να προκαλέσει πονοκέφαλο.
• Η πείνα αποτελεί άλλη μία παράδοξη αιτία ξαφνικού πονοκέφαλου. Η εξήγηση βρίσκεται στην κόπωση των επινεφριδίων, που προκαλεί μυϊκές συσπάσεις.
• Ο τρόπος που κοιμάστε μπορεί να ευθύνεται για το πώς αισθάνεστε όταν ξυπνάτε. Αν κοιμάστε για παράδειγμα με πολλά μαξιλάρια, ο αυχένας κάμπτεται και ασκείται πίεση στα νεύρα που ευθύνεται για τον πονοκέφαλο.
• Όξινο γλουταμινικό νάτριο: Είναι ένα βιομηχανικό πρόσθετο, που χρησιμοποιείται ως βελτιωτικό γεύσης σε διάφορα προϊόντα διατροφής, κυρίως τυποποιημένα, όπως πατατάκια, σάλτσες κλπ. όταν τρώτε τρόφιμα που το περιέχουν, προκαλείται διαστολή των αιμοφόρων αγγείων στον εγκέφαλο και πονοκέφαλος ή ημικρανία.
• Η κακή στάση σώματος αποτελεί σύγχρονη αιτία πονοκέφαλων και συνδέεται με τη χρήση ηλεκτρονικών συσκευών (smartphones, tablets κλπ.). Όταν κοιτάτε για μεγάλο διάστημα προς τα κάτω αναγκάζοντας τον αυχένα να βρίσκεται για πολλή ώρα σε μη φυσιολογική θέση, ασκείται πίεση στα νεύρα και τις αρθρώσεις.
• Οι αλλαγές του καιρού και των θερμοκρασιών αποτελούν κοινή αιτία ημικρανιών. Οι αλλαγές στην ατμοσφαιρική πίεση ενεργοποιούν το τρίδυμο νεύρο και το αυτόνομο νευρικό σύστημα. Το τρίδυμο νεύρο είναι υπεύθυνο για την αίσθηση του κρανίου και του προσώπου.
• Ένας τύπος ημικρανίας είναι η οφθαλμική ημικρανία. Πρόκειται για μια ημικρανία που είναι περισσότερο αναγνωρίσιμη από την αίσθηση του πόνου μέσα στο μάτι. Οι οφθαλμικές ημικρανίες προκύπτουν συνήθως από μια διαταραχή στην περιοχή του εγκεφάλου, που είναι υπεύθυνη για την όραση. Σωματικοί αλλά και περιβαλλοντικοί παράγοντες μπορούν, επίσης, να διευκολύνουν αυτή τη διαταραχή.