Ποιοι είναι οι λόγοι που μπορεί να συμβάλλουν στο να μην θέλει να πάει σχολείο το παιδί σας;

Όπως εξηγεί η παιδοψυχίατρος-οικογενειακή ψυχοθεραπεύτρια Φρίντα Κωνσταντοπούλου, επιστημονική συνεργάτις του Νοσοκομείου Παίδων ΜΗΤΕΡΑ, η άρνηση μπορεί να εκδηλωθεί σε παιδιά όλων των σχολικών βαθμίδων, από τον παιδικό σταθμό έως το λύκειο.

Η ανάπτυξή της είναι αρκετά συχνή, ιδίως στις μικρότερες ηλικίες. Εκδηλώνεται σχεδόν εξίσου συχνά σε αγόρια και κορίτσια και μπορεί να είναι οξεία ή χρονία. Η χρονία άρνηση να πάει το παιδί στο σχολείο διαρκεί περισσότερο από ένα έτος. Η οξεία διαρκεί από έναν μήνα έως ένα έτος.

«Όταν συμβαίνει σε μικρά παιδιά που βρίσκονται στη φάση της προσαρμογής, είναι ένα φυσιολογικό φαινόμενο που δεν εμπνέει ανησυχία. Όμως, όταν  ένα παιδί ξαφνικά μέσα στη σχολική χρονιά δεν θέλει να πάει στο σχολείο, είναι δεδομένο ότι κάποιο πρόβλημα υπάρχει και αυτό  απαιτεί επείγουσα διερεύνηση» επισημαίνει η ειδικός.

Το παιδί δεν θέλει να πάει σχολείο – Οι πιθανές αιτίες

Υπάρχουν πολλοί  λόγοι γι’ αυτή την άρνηση. Δύο από τους κυριότερους είναι:

• Είτε το παιδί δέχεται bullying (εκφοβισμό, μη αποδοχή κλπ.)
• Είτε αντιμετωπίζει δυσκολία στο να συναναστραφεί κοινωνικά με τα υπόλοιπα παιδιά

Τα δύο προβλήματα μπορεί επίσης να συνυπάρχουν. «Τα παιδιά που αντιμετωπίζουν δυσκολίες κοινωνικότητας πέφτουν θύματα bullying. Επίσης, θύματα bullying γίνονται συχνά τα παιδιά που έχουν κάποια διαφορετικότητα. Εάν παράλληλα αντιμετωπίζουν δυσκολία και τα ίδια στο να σταθούν κοινωνικά, τα πράγματα είναι τραγικά γι’ αυτά, οπότε η σχολική άρνηση είναι πάρα πολύ συχνή», τονίζει η κυρία Κωνσταντοπούλου.

Είναι επίσης πιθανό να υπάρχουν και άλλες αιτίες, όπως:

• Μαθησιακές δυσκολίες
• Αγχώδης διαταραχή, με ή χωρίς σωματοποίηση
• Διαταραχή ελλειμματικής προσοχής-υπερκινητικότητα  (ΔΕΠΥ)
• Ιδεοψυχαναγκαστική, καταθλιπτική διαταραχή
• Υπεραπασχόληση με τους ηλεκτρονικούς υπολογιστές/διαδίκτυο ή
• Εξάρτηση από ουσίες (στις μεγαλύτερες ηλικίες)

Τα οικογενειακά προβλήματα

Υπάρχουν επίσης παιδιά τα οποία χωρίς να έχουν δικά τους παθολογικά προβλήματα, δεν θέλουν να πάνε στο σχολείο λόγω οικογενειακών ψυχοπιεστικών γεγονότων. Μπορεί λ.χ. να έχει η οικογένεια πένθος, να επίκειται διαζύγιο, να υπάρχουν οικονομικά προβλήματα.

Στην περίπτωση αυτή θεωρούν την οικογένεια αδύναμη να τα αντιμετωπίσει και αναλαμβάνουν έναν παράδοξο, προστατευτικό ρόλο που τα κρατά στο σπίτι.

Στην περίπτωση διαζυγίου, παραδείγματος χάριν, όπου η μαμά έχει μείνει μόνη της, ένα παιδί μπορεί να θέλει να μένει στο σπίτι γιατί την αισθάνεται αδύναμη. Αυτό σε ορισμένες περιπτώσεις συμβαίνει και όταν υπάρχει μια ασθένεια μέσα στο σπίτι.

Σε αυτές τις περιπτώσεις «οι γονείς  πρέπει να καταστήσουν σαφές στα παιδιά ότι είναι δυνατοί και μπορούν να διαχειριστούν την κατάσταση», συνιστά η κυρία  Κωνσταντοπούλου.

Στις ηλικίες 10-13 ετών

Η άρνηση του παιδιού να πάει σχολείο είναι εντονότερη στην ηλικιακή ομάδα των 10-13 ετών. Σε αυτές τις ηλικίες τα παιδιά συνειδητοποιούν τις δυσκολίες της ζωής, ενώ παράλληλα έχουν μεγάλη ανάγκη τους συνομηλίκους τους.

Εάν ένα παιδί δεν μπορεί να τους έχει στη ζωή του (είτε λόγω δικών του δυσκολιών είτε επειδή οι άλλοι δεν το αποδέχονται), αποφασίζει να παραμείνει στο σπίτι.

Είναι σημαντικό οι γονείς να παρακολουθούν τα παιδιά τους, διότι καιρό πριν εκδηλωθεί η άρνηση εμφανίζουν προειδοποιητικά συμπτώματα. Τέτοια είναι λ.χ.:

• Δικαιολογίες για να μην πάνε σχολείο (π.χ. πονάει η κοιλιά τους)
• Εριστικές συμπεριφορές κ.ά.

Τρόποι αντιμετώπισης

Το κλειδί είναι να υπάρχει επικοινωνία μεταξύ γονέων και παιδιών, ώστε το παιδί να μπορεί να μιλήσει για το πρόβλημά του. Εφ’ όσον πρόκειται για κάτι που μαζί  μπορούν να αντιμετωπίσουν (π.χ. bullying), το πρόβλημα τελειώνει εκεί. Αν το παιδί δεν εκφράζεται, οι γονείς πρέπει να συμβουλευθούν έναν ειδικό για να βρεθεί λύση.

Πολλές φορές οι γονείς θυμώνουν με τη συμπεριφορά του παιδιού τους και το μαλώνουν. Όμως αυτό επιβαρύνει το ήδη υπάρχον πρόβλημα του παιδιού και το εξωθεί να πάψει να το επικοινωνεί.

«Είναι σημαντικό οι γονείς να στέκονται στο πλευρό του παιδιού τους, χωρίς να το κρίνουν και χωρίς να επιρρίπτουν ευθύνες στον εαυτό τους γι’ αυτό που συμβαίνει», υπογραμμίζει η κυρία Κωνσταντοπούλου.

Σε κάθε περίπτωση η αντιμετώπιση είναι ανάλογη με την αιτία. Στην περίπτωση του bullying, εάν δεν μπορεί να αντιμετωπιστεί εντός του σχολικού χώρου, το παιδί μπορεί ακόμα και να αλλάξει σχολείο.

Όσον αφορά άλλες δυσκολίες οι γονείς πρέπει να απευθυνθούν σε ειδικό παιδοψυχίατρο, ο οποίος θα τους κατευθύνει αναλόγως. Τέλος, «υπάρχουν και ορισμένες περιπτώσεις που ενδέχεται να χρειαστεί και φαρμακευτική αγωγή, όπως για παράδειγμα στην περίπτωση μιας καταθλιπτικής ή ιδεοψυχαναγκαστικής διαταραχής», καταλήγει.

Κολατσιό στο σχολείο, αυτός ο πονοκέφαλος! Λαχταριστές συνταγές

Αλμυρές επιλογές:

1. Πιτσάκια με σφολιάτα ή με ψωμί του τοστ. Έχοντας ως βάση ψωμί του τοστ ή σφολιατάκια η αγαπημένη πίτσα γίνεται πανεύκολα και είναι το ίδιο πεντανόστιμη. Για να φτιάξουμε τα ατομικά πιτσάκια χρησιμοποιούμε υλικά που έχουμε στο ψυγείο και που αρέσουν στο παιδί.

2. Σάντουιτς με τορτίγια ή αράβικη πίτα. Εύκολη εκτέλεση και ταυτόχρονα ένας αέρας διαφορετικός στο κλασικό σάντουιτς. Ετοιμάζουμε βάζοντας μέσα λαχανικά, μαλακό τυρί και βραστή γαλοπούλα ή άλλα φρέσκα υλικά της επιλογής του παιδιού. Οι τορτίγιες και η αράβικη πίτα συνδυάζονται γενικά με άπειρους τρόπους.

3. Κριτσίνια ή καλαμπογκοφρέτες ή κράκερς με τυράκια σε συσκευασία, όπως τα τυράκια Tirotrella Kerrygold ή Mini Babybel.

4. Τυρόπιτα ή σπανακόπιτα είτε σπιτική, όταν προλαβαίνουμε, είτε από το φούρνο της γειτονιάς μας. Αντίστοιχα και το ελιόψωμο ή το τυρόψωμο είναι μια ασφαλής και χορταστική λύση.

5. Χάμπουργκερ με μπιφτέκι λαχανικών. Φτιάχνουμε τα μπιφτέκια λαχανικών τρίβοντας πατάτα, κολοκυθάκι, καρότο, λίγο κρεμμύδι & ψωμί. Τα πλάθουμε με ελαιόλαδο και ψήνουμε στην γκριλιέρα. Προσθέτουμε, τέλος, τυρί και λίγη σάλτσα ντομάτα.

6. Αυγόφετες με την παραδοσιακή συνταγή της γιαγιάς. Τις προτείνουμε όμως σκέτες, όταν πρόκειται να μπουν στην τσάντα ως κολατσιό. Χωρίς δηλαδή το μέλι ή τη ζάχαρη, που πασπαλίζουμε συνήθως, για να μην λερωθούν τα παιδιά.

7. Κουλούρι γεμιστό με τυρί κρέμα. Αντί να το αφήσουμε το κουλούρι σκέτο, μπορούμε να το ανοίξουμε και να το γεμίσουμε με απολαυστικό τυρί κρέμα. Έτσι  διαφοροποιούμαστε από τις ίδιες και τις ίδιες γεύσεις που κάνουν το παιδί να βαριέται.

Οι “γρήγορες” επιλογές:

8. Ξηροί καρποί. Ένα εύκολο σνακ που δεν απαιτεί προετοιμασία, άρα ιδανικό για τις δύσκολες μέρες όταν δεν υπάρχει χρόνος. Σε ένα σακουλάκι μπορούμε να συνδυάσουμε μια χούφτα ανάλατα αμύγδαλα, καρύδια, φιστίκια μαζί με αποξηραμένα φρούτα, όπως σταφίδες και δαμάσκηνα.

9. Φρούτα ή μπαστουνάκια λαχανικών. Βάζουμε στο πρόγραμμα φρούτα, ανάλογα με την εποχή. Τα φρούτα τα ψιλοκόβουμε σε κυβάκια και τα συσκευάζουμε μέσα σε ένα ποτηράκι μιας χρήσης που θα το κλείσουμε με διάφανη μεμβράνη. Ή τα αφήνουμε ολόκληρα ως έχουν. Από τα λαχανικά τα καρότα και το αγγουράκι είναι τα πιο αρεστά και τα πιο εύκολα να κοπούν σε μπαστουνάκια, για να συσκευαστούν εύκολα και πρακτικά.

Για να μην στερηθούν τα γλυκά:

10. Τορτίγια γλυκιά σαν κρέπα. Αλείφουμε με πραλίνα φουντουκιού και τυλίγουμε με μια ολόκληρη μπανάνα στη μέση. Αντί για πραλίνα θα μπορούσαμε να δοκιμάσουμε και το φυστικοβούτυρο!

11. Μπισκότα. Δεν υπάρχει παιδί που να μην έχει λιμπιστεί τα μπισκότα.  Μπορούμε να επιλέξουμε ένα τυποποιημένο προϊόν από το ράφι του σούπερ μάρκετ, όπως για παράδειγμα τα μπισκότα τύπου πτι μπερ. Ή να ετοιμάσουμε τα δικά μας.

12. Μπάρες δημητριακών με ξηρούς καρπούς ή αποξηραμένα φρούτα. Μια καταπληκτική επιλογή που χορταίνει και δίνει άμεσα ενέργεια. Επιλέγουμε εκείνες που έχουν ως βάση τη βρώμη ή άλλα δημητριακά ολικής. Κι αν έχουμε περισσότερο χρόνο στη διάθεσή μας, εκτός από τις μπάρες δημητριακών που κυκλοφορούν στο εμπόριο, μπορούμε να φτιάξουμε τις δικές μας. Θα βρούμε πολλές συνταγές στο διαδίκτυο.

13. Παστέλι το δυναμωτικό. Με πρώτες ύλες το μέλι και το σουσάμι το παστέλι είναι ένα γλυκό αλλά υγιεινό σνακ για το παιδί στο σχολείο. Ποιος θα έλεγε όχι σε αυτή την ευχάριστη γλυκιά γεύση και τραγανή του υφή. Δοκιμάστε το!

14. Σταφιδόψωμο. Μια ακόμη γλυκιά και λαχταριστή λιχουδιά για το σχολικό διάλειμμα.

15. Κέικ ή τσουρεκάκι. Αυτές είναι οι πιο κλασικές επιλογές για το κολατσιό των παιδιών στο διάλειμμα, αλλά σίγουρα δεν μπορούν να λείπουν από τη λίστα μας. Αρέσουν σε όλα τα παιδιά.