Η φλεβική ανεπάρκεια είναι από τις πιο συχνές παθήσεις των γυναικών σε ποσοστό 45-50% και των ανδρών σε ποσοστό 20-25%. Όπως έλεγαν και στην αρχαιότητα, η φλεβική ανεπάρκεια είναι το τίμημα της όρθιας στάσης του ανθρώπου, σε αντίθεση με τα όντα του ζωικού βασιλείου. Τα προαναφερθέντα ποσοστά αυξάνονται σε μεγάλο ποσοστό μετά την πέμπτη δεκαετία της ζωής.
Οι φλέβες είναι τα αγγεία που επιστρέφουν το οξυγονωμένο αίμα από τα κάτω άκρα στη καρδιά. Όταν τα τοιχώματα των φλεβών χαλαρώνουν, τότε αυτές διογκώνονται, αποκτούν ελικώσεις, και ονομάζονται κιρσοί. Το φαινόμενο των κιρσών εμφανίζεται περισσότερο στα κάτω άκρα, γι’ αυτό και χρειάζεται θεραπεία.
Τα τελευταία χρόνια έχουμε διαπιστώσει ότι ένα 20% των ανθρώπων γεννιούνται με έλλειψη των βαλβίδων της κοιλιάς (λαγονίων φλεβών). Αυτός είναι ένας σημαντικός λόγος που νέοι ασθενείς 20-30 ετών πάσχουν από εξεσημασμένους κιρσούς. Οι φλέβες των ποδιών χωρίζονται σε επιφανειακές (επιπολής) και εσωτερικές (εν τω βάθει). Οι επιφανειακές φλέβες βρίσκονται σχεδόν κοντά στο δέρμα και είναι αυτές που δημιουργούν τους κιρσούς.
Μια τρίτη κατηγορία φλεβών είναι αυτές που ενώνουν τις επιφανειακές με τις εν τω βάθει. Ονομάζονται διατιτρώσεςκαι, όταν ανεπαρκούν, προκαλούν και αυτές κιρσούς. Και τα τρία αυτά συστήματα φλεβών συμβάλλουν στην επαναφορά του αίματος στη καρδιά.
Φλεβική Ανεπάρκεια: Ποια αίτια οδηγούν στην εμφάνιση της;
Πολλές θεωρίες έχουν διατυπωθεί, αλλά, σύμφωνα με τη βασικότερη, οι ελαττωματικές ή κατεστραμμένες βαλβίδες ευθύνονται για την εμφάνιση των κιρσών. Μερικοί άνθρωποι γεννιούνται με ελαττωματικό τοίχωμα φλεβών, άλλοι με λιγότερες βαλβίδες και ένα ποσοστό 20% χωρίς καθόλου βαλβίδες, όπως προαναφέραμε.
Έτσι, λοιπόν, όταν κάποιος με τα προβλήματα αυτά στέκεται όρθιος, το αίμα παλινδρομεί στο επιφανειακό δίκτυο και λιμνάζει αντί να πηγαίνει προς την καρδιά. Επίσης, από το εν τω βάθει δίκτυο το αίμα περνάει μέσα από τις ανεπαρκούσες διατιτρώσες φλέβες ξανά στο επιφανειακό δίκτυο. Έτσι, η πίεση αυξάνεται περισσότερο και οι κιρσοί επιδεινώνονται.
Υπάρχουν και άλλοι παράγοντες που συμβάλλουν στη φλεβική ανεπάρκεια. Αυτοί είναι:
- η εγκυμοσύνη (λόγω της πίεσης των φλεβών της κοιλιάς)
- η λήψη ορμονών και αντισυλληπτικών, που χαλαρώνουν τα τοιχώματα των φλεβών
- η παρατεταμένη ορθοστασία
- η παχυσαρκία
- η κληρονομικότητα
- η χρόνια δυσκοιλιότητα
- η χρόνια άρση βάρους (σε διάφορα επαγγέλματα), που αυξάνει την ενδοκοιλιακή πίεση
- η ηλικία (η συχνότητα των κιρσών σε ηλικίες μικρότερες των 50 ανέρχεται στο 31%, ενώ ξεπερνά το 70% μετά το 50στο έτος της ηλικίας. Η συχνότητα της εν τω βάθει φλεβικής θρόμβωσης αυξάνει με την ηλικία και είναι πέντε φορές μεγαλύτερη συγκριτικά με τη συχνότητα που παρατηρείται σε νεότερα άτομα.
- η μειωμένη σωματική δραστηριότητα οδηγεί στην αδρανοποίηση της μυϊκής αντλίας, της γαστροκνημίας με αποτέλεσμα τη στάση του αίματος στα κάτω άκρα. Το καθημερινό πρόγραμμα του σύγχρονου ανθρώπου (καθιστική εργασία, πολλή τηλεόραση, ελάχιστο βάδισμα) οδηγεί σε θρομβώσεις. Παρόμοιες είναι και οι θρομβώσεις έπειτα από πολύωρα αεροπορικά ταξίδια.
Φλεβική Ανεπάρκεια: Ποια είναι τα συμπτώματα;
Τα συμπτώματα των κιρσών περιλαμβάνουν:
- Πρήξιμο
- Οίδημα
- Πόνο
- Βαριά άκρα
- Καυσαλγίες
- Αίσθημα τάσεως
- Κνησμό (φαγούρα)
- Νυχτερινές κράμπες
- Αιμωδίες (μουδιάσματα)
Οι παραπάνω ενοχλήσεις επιδεινώνονται συνήθως μετά από μακρά καθιστική θέση, τις βραδινές ώρες, στην αρχή κάθε ζεστής εποχής, πριν από την περιόδο και κατά την εγκυμοσύνη.
Φλεβική Ανεπάρκεια: Πώς πραγματοποιείται η διάγνωση;
Το ιστορικό και η κλινική εξέταση βοηθούν στη διάγνωση, όπως και ο έλεγχος με ντόπλερ-υπέρηχο. Η επόμενη σημαντική εξέταση είναι το έγχρωμο υπερηχογράφημα, το λεγόμενο triplex, που μας δίνει πολλές πληροφορίες και αποδεικνύει την ύπαρξη ή όχι θρόμβωσης στις βαθύτερες φλέβες. Επίσης η μαγνητική φλεβογραφία είναι άλλη μια σημαντική εξέταση.
Φλεβική Ανεπάρκεια: Ποιες θεραπευτικές προσεγγίσεις υπάρχουν;
Συντηρητική αγωγή
Εφαρμόζεται στα αρχικά στάδια της φλεβικής ανεπάρκειας. Περιλαμβάνει:
- Φλεβοτονικά φάρμακα
- Αντιοιδηματώδη φάρμακα
- Ελαστικές κάλτσες ή καλσόν διαβαθμισμένης συμπίεσης
- Απώλεια βάρους
- Καθημερινή άσκηση (τρέξιμο, ποδήλατο, κολύμβηση κ. α.), αλλά όχι γυμναστική με βάρη, που επιδεινώνει τη φλεβική ανεπάρκεια.
Βασικής προτεραιότητας είναι η καταπολέμηση του οιδήματος, η οποία γίνεται:
- Με ελαστική περίδεση
- Ελαστικές κάλτσες
- Διουρητικά φάρμακα
- Ανάρροπη θέση των σκελών, έτσι ώστε να επιστρέφει το αίμα χωρίς εμπόδια στη καρδιά
- Αποφυγή στενών ρούχων και υποδημάτων καθώς και
- Υπερβολική έκθεση στον ήλιο.
Επεμβατική θεραπεία με ενδοφλέβιο laser
Η μορφολογία των κιρσών και η βαρύτητα της πάθησης, καθορίζουν το είδος της θεραπείας. Η αφαίρεση της πάσχουσας φλέβας (σαφηνεκτομή), ανήκει πλέον στο παρελθόν, καθώς οι ενδείξεις της είναι ελάχιστες (π.χ. θρόμβωση της σαφηνούς φλέβας, διάμετρος φλέβας άνω των 3 εκατοστών). Η πλέον σύγχρονη, ανώδυνη και αναίμακτη μέθοδος είναι η θεραπεία των κιρσών με το ενδοαϋλικό laser ELVeS 1470 nm. Τα ποσοστά επιτυχίας κυμαίνονται από 95-99% σε σχέση με τη κλασική ανοιχτή χειρουργική, που δεν ξεπερνούσε το 65-70%.
Με τη χρήση εξελιγμένων οπτικών ινών και με διαδερμική είσοδο στη φλέβα, εφαρμόζεται θερμική ακτινοβολία που κλείνει την ανεπαρκούσα φλέβα, συρρικνώνει το φλεβικό τοίχωμα και σταματάει την παλινδρόμηση του αίματος. Απαραίτητη είναι η ύπαρξη υπερηχογραφικού μηχανήματος (triplex) για την εφαρμογή της τεχνικής. Γίνεται και με τοπική αναισθησία, ενώ η συνολική ιατρική πράξη διαρκεί 50-60 λεπτά. Επίσης:
- Δεν πραγματοποιούνται τομές.
- Η τεχνική έχει άριστο αισθητικό αποτέλεσμα.
- Ο ασθενής δεν χρειάζεται παυσίπονα.
- Επιστρέφει στην εργασία του σε 3-4 μέρες.
- Η παραμονή στο νοσοκομείο διαρκεί λίγες ώρες.
- Είναι ελάχιστα επεμβατική μέθοδος.
- Πραγματοποιείται με τη χρήση τοπικής αναισθησίας.
- Προξενεί ελάχιστη δυσφορία.
- Δεν αφήνει ουλές.
- Ελαχιστοποιεί το ενδεχόμενο μολύνσεων και μετεγχειρητικού πόνου.
- Συντομεύει εξαιρετικά τον χρόνο ίασης.
- Μετά τη θεραπεία, ο ασθενής μπορεί να επιστρέψει άμεσα στις κανονικές του δραστηριότητες.