Ειλεός ονομάζεται η πλήρης απόφραξη του εντέρου, δηλαδή η κατάσταση κατά την οποία η προώθηση του εντερικού περιεχομένου μειώνεται ή φράζει πλήρως. Η απόφραξη μπορεί να οφείλεται σε κάποιο εμπόδιο (μηχανικός ειλεός) ή την ελάττωση της κινητικότητας του εντέρου (παραλυτικός ειλεός). Πρόκειται για την πιο συνηθισμένη πάθηση του λεπτού εντέρου, η αποκατάσταση της οποίας όμως απαιτεί χειρουργείο και άμεσα. Μόνο το 15% των αποφράξεων αφορά το παχύ έντερο. Ο ειλεός είναι πρόβλημα που μπορεί να εμφανιστεί στα βρέφη, τα παιδιά και τους ενήλικες.
Ειλεός: Αίτια
Οι πιο συχνές αιτίες στους ενήλικες είναι οι κοίλες, οι συμφύσεις, ο καρκίνος, οι πολύποδες, τα ξένα σώματα, η μεκέλεια απόφυση, η νόσος του Crohn και άλλες σπάνιες συγγενείς ανωμαλίες. Στα παιδιά οι πιο συχνές αιτίες είναι οι εξής ανάλογα με την ηλικία:
- Στα νεογνά είναι οι ατρησίες, η ατελής στροφή, και ο ειλεός από μηκώνιο.
- Στα βρέφη είναι ο εγκολεασμός, οι συμφύσεις, η μεκέλεια απόφυση.
- Στα μεγαλύτερα παιδιά είναι οι συμφύσεις από σκωληκοειδίτιδα, ο εγκολεασμός, τα ξένα σώματα, οι όγκοι (πολύποδες).
Ειλεός μπορεί να προκληθεί και από μια περίσφιξη βουβωνοκήλης ή από συστροφή του εντέρου. Ο ειλεός από συστροφή του εντέρου συμβαίνει, όταν ένα τμήμα του εντέρου περιστραφεί γύρω από τον άξονά του για 360 μοίρες ή και παραπάνω.
Ειλεός: Συμπτώματα
Στο αρχικό στάδιο του ειλεού εκδηλώνονται:
- οξείς ή σταδιακά κλιμακούμενοι πόνοι στην κοιλιά
- πρήξιμο
- αναγούλα
- εμετός
- αποβολή αερίων του γαστρεντερικού από το στόμα (ρέψιμο)
- κοπρανώδης εμετός
Στην περίπτωση του ειλεού λόγω κατάποσης ξένων σωμάτων δημιουργούνται κυματοειδείς κινήσεις κάτω από το τοίχωμα της κοιλιάς που συνοδεύονται από έντονους εντερικούς ήχους, ενώ στον ειλεό λόγω εντερικής παράλυσης, η κοιλιά είναι ακίνητη και δεν ακούγονται εντερικοί ήχοι. Στον ειλεό λόγω περίσφιξης βουβωνοκήλης μπορεί να εντοπιστεί δια της αφής μια επώδυνη ορατή διόγκωση στην περιοχή της κήλης.
Για να καταλήξει σε μια ασφαλή διάγνωση, ο γιατρός πραγματοποιεί ακτινοσκόπηση ή υπερηχογράφημα της κοιλιακής χώρας προκειμένου να διαπιστώσει την παρουσία αέρα και υγρών στο έντερο πάνω από τη θέση της απόφραξης.
Ειλεός: Αντιμετώπιση
Ο ειλεός λόγω συστροφής του εντέρου, λόγω περισφιγμένης βουβωνοκήλης και λόγω κατάποσης ξένων σωμάτων πρέπει να αντιμετωπίζεται αμέσως με χειρουργική επέμβαση, αν είναι δυνατόν μέσα σε 6 ώρες από την εμφάνισή του.
Εάν η αιτία του ειλεού είναι η εντερική παράλυση, μπορεί να καταστεί απαραίτητη η τοποθέτηση για ένα συγκεκριμένο χρονικό διάστημα μιας τεχνητής εντερικής εξόδου.
Ορισμένες φορές τα καθαρτικά ή οι εντερικές πλύσεις από ορθό δρουν αποτελεσματικά. Σε αυτές τις περιπτώσεις απαγορεύεται η κατανάλωση τροφών ή υγρών, οπότε οι ανάγκες σε υγρά για την καλή λειτουργία του κυκλοφορικού θα πρέπει να καλυφθούν με ενδοφλέβια χορήγηση.