Κατά μέσο όρο, το κεφάλι ενός ενήλικα έχει περίπου 100.000-150.000 τρίχες και είναι φυσιολογικό να χάνει περίπου 100 τρίχες την ημέρα (την ημέρα του λουσίματος, μπορεί να χαθούν έως και 250). Επομένως, δεν θα πρέπει να θορυβείστε και να πιστεύετε ότι υποφέρετε από τριχόπτωση, μόλις βλέπετε πεσμένες τρίχες στη χτένα σας.
Κάθε τριχοθυλάκιο έχει τον δικό του κύκλο ζωής που μπορεί να επηρεαστεί από την ηλικία, την κατάσταση της υγείας αλλά και πολλούς άλλους παράγοντες. Υπό φυσιολογικές συνθήκες, το 90% των τριχών στο τριχωτό της κεφαλής βρίσκεται σε φάση ανάπτυξης, και μόλις το 10% σε φάση ανάπαυλας. Έχει υπολογιστεί ότι ο ρυθμός ανάπτυξης της τρίχας είναι περίπου 15 εκατοστά τον χρόνο. Καθώς όμως οι άνθρωποι μεγαλώνουν, ο ρυθμός ανάπτυξης της τρίχας επιβραδύνει.
Η τριχόπτωση εμφανίζεται ουσιαστικά, όταν επηρεαστεί ο κύκλος ζωής της τρίχας και γίνει πιο σύντομος, και με αιφνίδιο τρόπο περάσουν περισσότερα τριχοθυλάκια από την αναγενή στην τελογενή φάση.
Τριχόπτωση: Τι μπορεί να διαταράξει τον κύκλο ζωής της τρίχας;
- Ορμονικές διαταραχές, όπως για παράδειγμα στα επίπεδα των γυναικείων ορμονών (οιστρογόνα, προγεστερόνη) την περίοδο της εγκυμοσύνης, του θηλασμού ή της εμμηνόπαυσης, αλλά και στα επίπεδα των ανδρογόνων (ανδρικές ορμόνες που παράγονται τόσο από τους άνδρες, όσο και από τις γυναίκες).
- Τα γονίδια, που κληρονομούνται τόσο από τον πατέρα όσο και από τη μητέρα, μπορεί να δημιουργήσουν προδιάθεση για ανδρικού ή γυναικείου τύπου αλωπεκία.
- Ορισμένες παθήσεις, όπως διαταραχές του θυρεοειδούς, ο διαβήτης, ο λύκος, η αναιμία, η έλλειψη σιδήρου, καθώς και η λήψη συγκεκριμένων φαρμάκων μπορεί να προκαλέσουν τριχόπτωση.
- Εγκαύματα και τραυματισμοί μπορεί να προκαλέσουν προσωρινή τριχόπτωση. Σε αυτές τις περιπτώσεις, η έκφυση των μαλλιών αποκαθίσταται μόλις επουλωθεί το τραύμα, εκτός αν προκληθεί ουλή, όπου οι τρίχες δεν θα ξαναφυτρώσουν ποτέ.
- Αυτοάνοσα νοσήματα μπορεί να προκαλέσουν γυροειδή αλωπεκία, κατά την οποία το ανοσοποιητικό σύστημα επιτίθεται στα τριχοθυλάκια.
- Περιποιήσεις ομορφιάς, όπως το συχνό λούσιμο, η περμανάντ, η ισιωτική, η χρήση οξυζενέ και οι βαφές μαλλιών, μπορεί να κάνουν πιο αδύναμα τα μαλλιά, ενώ ορισμένα χτενίσματα, όπως η αλογοουρά και ο σφιχτός κότσος, μπορεί να προκαλέσουν τη λεγόμενη τριχόπτωση από έλξη.
- Το στρες προκαλεί πολλά φυσικά συμπτώματα, ανάμεσα στα οποία βρίσκεται και η τριχόπτωση.
- Μία διατροφή φτωχή σε θερμίδες ή σε πρωτεΐνες μπορεί να προκαλέσει προσωρινή τριχόπτωση.
Τριχόπτωση: Ανδρογενετική αλωπεκία
Η ανδρογενετική αλωπεκία, ή αλλιώς ανδρικού τύπου αλωπεκία, αποτελεί τη συχνότερη μορφή τριχόπτωσης στους άνδρες. Έχει υπολογιστεί ότι επηρεάζει το 25% των ανδρών μέχρι την ηλικία των 30 ετών και το 50% των ανδρών μέχρι την ηλικία των 50 ετών. Τα μαλλιά χάνονται ακολουθώντας ένα συγκεκριμένο μοτίβο, που ξεκινάει πάνω από τους δύο κροτάφους. Σταδιακά, υποχωρεί η πρόσθια μετωπιαία γραμμή με τέτοιο τρόπο που θυμίζει το γράμμα «Μ». Επίσης, τα μαλλιά λεπταίνουν στην κορυφή του κεφαλιού, κάτι που οδηγεί σε μερική ή ολική φαλάκρα.
Η ανδρογενετική αλωπεκία μπορεί να εκδηλωθεί από πολύ νωρίς στη ζωή των ανδρών, ακόμα και από την περίοδο της εφηβείας, και τείνει να εξελίσσεται ιδιαίτερα γρήγορα τη δεκαετία μεταξύ 20-30 ετών. Για την εμφάνισή της παίζουν καθοριστικό ρόλο γενετικοί και περιβαλλοντικοί παράγοντες. Αν και πολλοί από αυτούς παραμένουν ακόμα υπό διερεύνηση, έχει ενοχοποιηθεί ιδιαίτερα μία ορμόνη των ανδρογόνων, η λεγόμενη διυδροτεστοστερόνη, η οποία όταν υπάρχει σε μεγάλη συγκέντρωση στα τριχοθυλάκια, συντομεύει τον κύκλο ζωής τους οδηγώντας σε έντονη τριχόπτωση.
Επιπλέον, η ανδρογενετική αλωπεκία έχει συσχετιστεί και με ορισμένες παθήσεις, όπως στεφανιαία νόσο, υπερμεγέθυνση του προστάτη, αντίσταση στην ινσουλίνη (διαβήτης και παχυσαρκία) και υπέρταση.
Τριχόπτωση: Εμφάνιση στις γυναίκες
Η ανδρογενετική αλωπεκία δεν είναι τόσο συχνή στις γυναίκες, όσο στους άντρες, καθώς επηρεάζει το 25% των γυναικών μέχρι την ηλικία των 50 ετών. Παρατηρείται συχνότερα μετά την εμμηνόπαυση και το μοτίβο διαφέρει από την ανδρικού τύπου αλωπεκία, καθώς διατηρείται η πρόσθια μετωπιαία γραμμή και παρατηρείται διάχυτη λέπτυνση και αραίωση των μαλλιών, που οδηγεί σπανίως σε ολική φαλάκρα.
Στις γυναίκες, η τριχόπτωση σχετίζεται συχνότερα με ορμονικούς παράγοντες, όπως το σύνδρομο των πολυκυστικών ωοθηκών (ΣΠΩ), διαταραχές στη λειτουργία του θυρεοειδούς, του παραθυρεοειδούς, της υπόφυσης και των επινεφριδίων, τη λήψη αντισυλληπτικών ή κορτικοστεροειδών, καθώς και το σύνδρομο Cushing. Επηρεάζεται επίσης από τη διακύμανση των ορμονών την περίοδο της κύησης, της γαλουχίας και της εμμηνόπαυσης.
Τριχόπτωση: Άλλες μορφές με τις οποίες εμφανίζεται
Διάχυτη τριχόπτωση (διάχυτη αλωπεκία)
Η διάχυτη τριχόπτωση είναι η δεύτερη πιο συχνή μορφή τριχόπτωσης που αντιμετωπίζεται στα δερματολογικά ιατρεία. Εκδηλώνεται με διάχυτη αραίωση και λέπτυνση των μαλλιών, με το φαινόμενο να είναι πιο έντονο στην κορυφή του κεφαλιού σε σχέση με τα πλαϊνά ή το πίσω μέρος. Συνήθως δεν υπάρχει υποχώρηση της πρόσθιας μετωπιαίας γραμμής και ποτέ δεν οδηγεί σε απώλεια όλων των μαλλιών.
Συχνά ευθύνεται κάποιος περιβαλλοντικός παράγοντας που προκαλεί «σοκ» στα τριχοθυλάκια που βρίσκονται σε φάση ανάπτυξης, με αποτέλεσμα να μπαίνουν πρόωρα σε φάση ανάπαυλας και να ακολουθεί έντονη τριχόπτωση. Συνήθως, μεσολαβούν 1-2 μήνες από τη στιγμή του «σοκ» μέχρι να παρατηρηθεί το φαινόμενο.
Η διάχυτη αλωπεκία μπορεί να προκληθεί από διάφορες αιτίες. Όσο πιο επίμονη είναι η αιτία, τόσο μεγαλύτερο θα είναι και το διάστημα παρουσίας της διάχυτης αλωπεκίας. Μερικές από τις συνηθέστερες αιτίες είναι:
- Τοκετός (επιλόχεια αλωπεκία)
- Αυστηρή δίαιτα
- Έλλειψη σιδήρου, ψευδαργύρου, βιταμινών Β6, Β12 και D και άλλων θρεπτικών ουσιών
- Διαταραχές του θυρεοειδούς
- Σοβαρός τραυματισμός (π.χ. τροχαίο ατύχημα)
- Λήψη ορισμένων φαρμάκων (π.χ. αντικαταθλιπτικά, χημειοθεραπευτικά)
- Χρόνιες παθήσεις
- Χρόνιο στρες
Γυροειδής αλωπεκία
Η γυροειδής αλωπεκία είναι ένα αυτοάνοσο νόσημα, κατά το οποίο το ανοσοποιητικό σύστημα του οργανισμού επιτίθεται στα τριχοθυλάκια αναγνωρίζοντάς τα ως ξένα σώματα. Ανάλογα με την περίπτωση, παρατηρείται μικρότερη ή μεγαλύτερη αραίωση στο τριχωτό της κεφαλής. Κάποιοι άνθρωποι χάνουν μόνο μερικές τούφες, ενώ κάποιοι άλλοι χάνουν όλα τα μαλλιά τους (ολική γυροειδής αλωπεκία). Η γυροειδής αλωπεκία μπορεί να επηρεάσει και τα φρύδια και τις βλεφαρίδες, καθώς και την τριχοφυΐα σε όλο το σώμα (καθολική γυροειδής αλωπεκία).
Άλλες μορφές τριχόπτωσης είναι:
- ο θυλακικός λειχήνας
- ο δισκοειδής ερυθηματώδης λύκος