Ο σακχαρώδης διαβήτης είναι ένα συχνό μεταβολικό νόσημα που χαρακτηρίζεται από υψηλά επίπεδα γλυκόζης (σακχάρου) στο αίμα. Στο διαβήτη, ο οργανισμός παράγει λιγότερη ή και καθόλου ινσουλίνη ή χρησιμοποιεί την ινσουλίνη με τρόπο μη αποτελεσματικό. Η αύξηση της συγκέντρωσης του σακχάρου στο αίμα (υπεργλυκαιμία) και διαταραχή του μεταβολισμού της γλυκόζης εμφανίζεται είτε ως αποτέλεσμα της ελαττωμένης έκκρισης ινσουλίνης είτε λόγω της ελάττωσης της ευαισθησίας των κυττάρων του σώματος στη δράση της ορμόνης αυτής (ινσουλίνη).
Διαβήτης Τύπου 1
Χαρακτηρίζεται από καταστροφή των β-κυττάρων του παγκρέατος, που είναι υπεύθυνα για την παραγωγή ινσουλίνης, με αποτέλεσμα ολική έλλειψη ή ελάχιστη έκκριση ινσουλίνης. Η ευαισθησία των κυττάρων στην ινσουλίνη είναι συνήθως φυσιολογική, ιδιαίτερα στα πρώιμα στάδια. Ο τύπος αυτός αποτελεί την κυριότερη αιτία διαβήτη σε παιδιά, μπορεί όμως να προσβάλλει και τους ενήλικες.
Η καταστροφή των β-κυττάρων του παγκρέατος είναι στην πλειοψηφία των περιπτώσεων αυτοάνοσης αιτιολογίας. Στο μεγαλύτερο ποσοστό των ασθενών με διαβήτη τύπου 1 ανιχνεύονται στην κυκλοφορία ένα ή περισσότερα είδη αυτοαντισωμάτων, οι ασθενείς δε αυτοί εμφανίζουν αυξημένη προδιάθεση και για άλλες αυτοάνοσες παθήσεις. Ο διαβήτης τύπου 1 εισβάλλει συνήθως απότομα. Συχνά δε, γίνεται αντιληπτός για πρώτη φορά με την ανάπτυξη κέτωσης και διαβητικής κετοξέωσης, οι οποίες και απαιτούν νοσηλεία σε νοσοκομείο.
Ο ασθενής είναι απόλυτα εξαρτημένος από την εξωγενή χορήγηση ινσουλίνης προκειμένου τα επίπεδα σακχάρου του αίματος να διατηρηθούν σε φυσιολογικά επίπεδα.
Διαβήτης Τύπου 2
Χαρακτηρίζεται από το συνδυασμό μειωμένης έκκρισης ινσουλίνης και ελαττωμένης ευαισθησίας των κυττάρων στη δράση της (φαινόμενο που ονομάζεται ινσουλινοαντοχή). Στα πρώτα στάδια της νόσου, η ελαττωμένη ευαισθησία στην ινσουλίνη είναι η κύρια διαταραχή, ενώ τα επίπεδα ινσουλίνης στο αίμα είναι αυξημένα.
Ο διαβήτης τύπου 2 είναι η συχνότερη αιτία διαβήτη στους ενηλίκους. Σπουδαίος προδιαθεσικός παράγοντας για την ανάπτυξη διαβήτη τύπου 2 είναι η παχυσαρκία. Η παχυσαρκία προδιαθέτει για ανάπτυξη ινσουλινοαντοχής, πιθανόν λόγω της παραγωγής από το λιπώδη ιστό ουσιών που ελαττώνουν την ευαισθησία των κυττάρων στην ινσουλίνη. Άλλοι προδιαθεσικοί παράγοντες είναι η ηλικία και το οικογενειακό ιστορικό.
Στο διαβήτη τύπου 2, τα συμπτώματα είναι πιο ήπια και η πιθανότητα εμφάνισης διαβητικής κετοξέωσης είναι μικρή. Παρ’ όλα αυτά, ο κίνδυνος απώτερων και σοβαρών επιπλοκών παραμένει υψηλός. Το πρώτο βήμα στη θεραπεία του διαβήτη τύπου 2 είναι η αλλαγή του τρόπου ζωής του ασθενούς, με στόχο την απώλεια βάρους, την αύξηση της σωματικής άσκησης και την υγιεινή διατροφή. Εάν κριθεί απαραίτητο χρησιμοποιούνται αντιδιαβητικά φάρμακα. Στην περίπτωση που η θεραπεία αποτύχει, κρίνεται σκόπιμη η χορήγηση ινσουλίνης για τον έλεγχο και αυτών των ασθενών.
Διαβήτης Κύησης
Πρόκειται για την εμφάνιση σακχαρώδους διαβήτη για πρώτη φορά κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης (δεν συμπεριλαμβάνονται στον ορισμό γυναίκες με γνωστό διαβήτη πριν από την έναρξη της εγκυμοσύνης). Ο τύπος αυτός μοιάζει με το διαβήτη τύπου 2.
Παχύσαρκες γυναίκες είναι πιο πιθανό να αναπτύξουν διαβήτη της κύησης. Ο τύπος αυτός αφορά στο 3-5% των κυήσεων. Το 30-40% των γυναικών με διαβήτη κύησης θα αναπτύξουν διαβήτη τύπου 2 αργότερα στη ζωή τους. Ο διαβήτης της κύησης είναι αναστρέψιμος και υποχωρεί μετά τον τοκετό, μπορεί όμως να προκαλέσει περιγεννητικές επιπλοκές και προβλήματα στην υγεία μητέρας και νεογνού.
Σακχαρώδης Διαβήτης: Τα συμπτώματα που πρέπει να γνωρίζετε
Ο διαβήτης μπορεί να εμφανίσει συμπτώματα, μπορεί όμως να είναι και ασυμπτωματικός. Τα συμπτώματα του σακχαρώδους διαβήτη είναι:
- έντονη δίψα
- συχνουρία
- πολυουρία
- ξηροστομία
- κούραση και εξάντληση
- θολή όραση
- απώλεια σωματικού βάρους
Σακχαρώδης Διαβήτης: Η διάγνωση της πάθησης
Η διάγνωση του διαβήτη είναι εύκολη όταν υπάρχουν τα κλασικά συμπτώματα και αρκεί η επιβεβαίωση με τη μέτρηση του σακχάρου του αίματος. Η διάγνωση τίθεται επίσης εύκολα όταν ο ασθενής παρουσιάζεται με συμπτώματα και σημεία διαβητικής κετοξέωσης. Τα διαγνωστικά κριτήρια που έχουν θεσπιστεί για τη διάγνωση του σακχαρώδους διαβήτη είναι τα ακόλουθα:
- Παρουσία κλασικών συμπτωμάτων του διαβήτη και τιμή γλυκόζης σε οποιαδήποτε στιγμή > 200 mg/dl
- Τιμή σακχάρου νηστείας (που λαμβάνεται δηλαδή μετά από 8 τουλάχιστον ώρες αποχής από την πρόσληψη τροφής) > 126 mg/dl
- Τιμή σακχάρου 2 ώρες μετά από φόρτιση με 75g γλυκόζης από του στόματος > 200 mg/dl
Σακχαρώδης Διαβήτης: Θεραπεία ανάλογα με τον τύπο
- Διαβήτης τύπου 1: Ο διαβήτης τύπου 1 αντιμετωπίζεται μόνο με ινσουλίνη. Υπάρχουν η βασική και η ταχείας δράσης ινσουλίνη. Η φαρμακευτική αγωγή επιλέγεται βάσει του αν ο ασθενής παρουσιάζει υπογλυκαιμίες ή αν είναι ρυθμισμένο το σάκχαρο.
- Διαβήτης τύπου 2: Ο διαβήτης τύπου 2 είναι λίγο πιο σύνθετος. Αρχικά, απαιτείται συνήθως φαρμακευτική αγωγή με χάπια μιας ή δύο κατηγοριών, αλλαγές στον τρόπο ζωής και μπορεί να χρειαστούν ακόμα και ενέσιμες θεραπείες, συμπεριλαμβανομένης και της ινσουλίνης. Με βάση το ιστορικό και την κλινική εικόνα του ασθενούς, η θεραπεία εξατομικεύεται και ο γιατρός επιλέγει ποιο θεραπευτικό σχήμα είναι το κατάλληλο και πιο αποτελεσματικό για τον καθένα.
- Διαβήτης κύησης: Ο διαβήτης κύησης είναι μια ιδιαίτερη και παροδική μορφή διαβήτη, που εμφανίζεται από τη μέση της εγκυμοσύνης και μετά. Συνήθως αντιμετωπίζεται αρχικώς με ειδικό πρόγραμμα διατροφής και, αν χρειαστεί, με χορήγηση ινσουλίνης. Η ινσουλίνη χορηγείται μόνο κατά την περίοδο της εγκυμοσύνης, καθώς μετά τον τοκετό θεωρείται ότι δεν υπάρχει πια ο διαβήτης κύησης. Όλες οι γυναίκες που διανύουν περίοδο εγκυμοσύνης θα πρέπει να υποβάλλονται σε καμπύλη σακχάρου μεταξύ 24ης και 28ης εβδομάδας της κύησης.