Πότε αρχίζει να βλέπει το μωρό και πότε διακρίνει τα χρώματα; Η εγκυμοσύνη και η ανάπτυξη ενός μωρού είναι μια διαδικασία τόσο εντυπωσιακή που μοιάζει με θαύμα. Οι γονείς θέλουν να ξέρουν τα πάντα για την ανάπτυξη του παιδιού, και πότε αναμένεται να κάνει τι, καθώς το περιμένουν με ανυπομονησία.
Το οπτικό σύστημα των νεογέννητων χρειάζεται αρκετούς μήνες για να αναπτυχθεί πλήρως.
Η ανάπτυξη της ξεκινάει πριν την γέννηση του παιδιού. Το πώς προσέχετε το ίδιο σας το σώμα κατά την εγκυμοσύνη έχει αντίκτυπο στη ανάπτυξη του σώματος και βέβαια του οπτικού συστήματος του μωρού.
Να ακολουθείτε τις οδηγίες του γυναικολόγου σας σχετικά με την διατροφικά στοιχεία που πρέπει να παίρνετε . όπως και τι πρέπει να αποφεύγετε( όπως αλκοόλ, κάπνισμα, διάφορα φάρμακα).
Όραση μωρού: Πότε αρχίζει να βλέπει χρώματα;
Σύμφωνα με σχετικές μελέτες, υπάρχει η πεποίθηση ότι τα μωρά μπορούν να διακρίνουν τα χρώματα ήδη από τους 3-4 πρώτους μήνες της ζωής τους.
Ερευνητές στην Ιαπωνία παρακολούθησαν την εγκεφαλική δραστηριότητα των μωρών καθώς έβλεπαν γεωμετρικά σχήματα διαφορετικών χρωμάτων και διαπίστωσαν ότι είναι παρόμοιο με αυτό των ενηλίκων που επίσης έβλεπαν τα ίδια γεωμετρεικά σχήματα.
Όταν το χρώμα άλλαξε (ας πούμε από κόκκινο σε μπλε), είδαν αυξημένη δραστηριότητα στην περιοχή του εγκεφάλου που επεξεργάζεται οπτικά ερεθίσματα. Όταν παρέμεινε σταθερό (για παράδειγμα, από ανοιχτό πράσινο σε ένα πιο σκούρο πράσινο), το επίπεδο δραστηριότητας ήταν σταθερό.
Όραση μωρού: Ο πρώτος χρόνος
Νεογέννητο
Ένα νεογέννητο μωρό μπορεί να δει περίπου 20-25 εκατοστά μακριά, κάτι που ισοδυναμεί με την απόσταση μεταξύ του προσώπου σας και των ματιών του.
Ενώ τα μάτια των μωρών είναι σε θέση να εστιάζουν σε μακρινές αποστάσεις, τα άλλα μέρη του οπτικού συστήματος, συμπεριλαμβανομένου του εγκεφάλου και του αμφιβληστροειδούς, δεν έχουν ωριμάσει αρκετά για να επεξεργαστούν ερεθίσματα που ξεπερνούν αυτό το σημείο.
2 έως 8 εβδομάδων
Αν και το μωρό σας σε αυτή τη φάση θα αφιερώνει πολύ χρόνο στον ύπνο, θα βιώσει μια σταθερή ανάπτυξη στην όρασή του, είτε είναι ξύπνιο είτε κοιμάται.
Η ικανότητά του να εστιάζει, να ερμηνεύει τα χρώματα και να διακρίνει μεταξύ των αντιθετικών χρωμάτων θα βελτιωθεί γρήγορα τον πρώτο μήνα.
Ωστόσο, είναι απολύτως φυσιολογικό εάν τα μάτια του δεν έχουν συντονιστεί ακόμη μεταξύ τους. Σε πολλά βρέφη τα μάτια περιπλανιούνται ή δεν παραμένουν ευθυγραμμισμένα μεταξύ τους κατά τους πρώτους μήνες της ζωής τους επειδή οι μύες των ματιών τους εξακολουθούν να αναπτύσσονται και να μαθαίνουν πώς να συντονίζονται.
2 έως 5 μηνών
Η όραση του μωρού σας έχει γίνει σημαντικά λιγότερο θολή και γενικά έχει βελτιωθεί. Σε αυτήν την ηλικία, θα πρέπει επίσης να μπορεί να παρακολουθεί ένα αντικείμενο που κινείται από πλευρά σε πλευρά.
Για να τσεκάρετε την όραση του μικρού σας, καθίστε απέναντί του και στη συνέχεια μετακινηθείτε από αριστερά προς τα δεξιά στο οπτικό πεδίο του. Ο στόχος είναι να διατηρήσει τα μάτια του στραμμένα στο πρόσωπό σας καθ’ όλη τη διάρκεια της άσκησης.
6 έως 12 μηνών
Μέχρι την ηλικία των 6 μηνών, το μωρό σας μπορεί να δει σχεδόν τόσο καλά όσο εσείς. Θα μπορεί να διακρίνει ένα ευρύ φάσμα χρωμάτων και επιπέδων αντίθεσης, να εστιάζει σε διάφορες αποστάσεις και να παρακολουθεί αντικείμενα με τα μάτια του.
Καθώς αναπτύσσει την κινητικότητά του και αρχίζει να μπουσουλάει, και τελικά να περπατά, τα μάτια του θα γίνουν ζωτικής σημασίας για την αντίληψη του βάθους και θα το βοηθήσουν στην ενίσχυση του συντονισμού και της ισορροπίας του.
Όραση μωρού: Το χρώμα των ματιών
Τα μωρά γεννιούνται με μπλε χρώμα ματιών, αυτό συμβαίνει γιατί οι χρωστικές της ίριδος δεν είναι ακόμα πλήρως ανεπτυγμένες. Με την πάροδο του χρόνου σκούρες χρωστικές αναπτύσσονται και έτσι αλλάζει το χρώμα των ματιών.
Για να βοηθήσετε το μωρό αυτή την περίοδο αφήστε το στο δάπεδο και να το ενθαρρύνετε να μπουσουλάει και να πιάνει αντικείμενα. Τοποθετήστε ένα από τα αγαπημένα του αντικείμενα ώστε να προσπαθεί να το πιάσει. Επίσης πολλά και διάφορα παιχνίδια γύρω του.
Μετά το 1ο χρόνο η εστίαση , η αντίληψη βάθους, η αντίληψη χρωμάτων, η κινητικότητα των οφθαλμών αναπτύσσονται συνεχώς.
Τα παιδιά ενδιαφέρονται πολύ για την εξερεύνηση του περιβάλλοντος κοιτώντας και ακούγοντας. Αναγνωρίζουν γνώριμα πρόσωπα και εικόνες σε βιβλία, επίσης μπορούν να πιάσουν τους μαρκαδόρους ή τα μολύβια.
Θέλει προσοχή ώστε να παρατηρήσετε τυχόν μη συνεργασία των ματιών, τον λεγόμενο στραβισμό. Η όραση αναπτύσσεται μέχρι την ηλικία των 7 ετών. Για αυτό τον λόγο, μέχρι αυτή την ηλικία πρέπει να έχουν διορθωθεί τυχόν διαθλαστικά πρόβλημα για την πρόληψη του τεμπέλικου ματιού
Όραση μωρού: Συχνά οφθαλμολογικά προβλήματα τον πρώτο χρόνο
Καθυστέρηση της προσήλωσης σε πρόσωπα και αντικείμενα
Όλοι οι γονείς είναι ανυπόμονοι να αναπτύξουν οπτική επικοινωνία με το νεογέννητο και ανησυχούν αν αυτό δεν συμβαίνει. Πολλά νεογέννητα προσηλώνουν στο πρόσωπο των γονιών, ιδιαίτερα της μητέρας, κατά το θηλασμό από τις πρώτες μέρες της ζωής τους. Αυτό, όμως, δεν είναι απαραίτητο.
Οι γονείς πρέπει να γνωρίζουν ότι είναι απόλυτα φυσιολογικό εάν ακόμη και ένα τελειόμηνο βρέφος δεν προσηλώνει σε πρόσωπα ή αντικείμενα τους πρώτους δύο μήνες της ζωής του.
Πρέπει όμως να αρχίσει να προσηλώνει και να παρακολουθεί μετά το διάστημα αυτό. Όσον αφορά τα πρόωρα βρέφη, το αντανακλαστικό της προσήλωσης και παρακολούθησης συνήθως καθυστερεί περισσότερο, ανάλογα με τον βαθμό της προωρότητας.
Γενικά τα βρέφη τους πρώτους 2-3 μήνες της ζωής τους βλέπουν καλύτερα σε απόσταση 30-50 εκατοστών. Η όρασή τους αναπτύσσεται σταδιακά και πιστεύεται ότι τελικά φτάνει τα 10/10 σε ηλικία ενός έτους.
Στραβισμός
Στραβισμός είναι η κατάσταση εκείνη στην οποία τα μάτια δεν είναι στην ίδια ευθεία. Το ένα μάτι βλέπει ίσια και το άλλο στρέφεται προς μία άλλη κατεύθυνση, συνήθως προς τη μύτη.
Τα βρέφη με στραβισμό δε βλέπουν διπλά, γιατί ο παιδικός εγκέφαλος απορρίπτει την εικόνα που έρχεται από τον οφθαλμό που στραβίζει.
Έτσι, όμως, ο οφθαλμός αυτός δεν χρησιμοποιείται και γίνεται αμβλυωπικός («τεμπέλικο μάτι»). Με άλλα λόγια το βρέφος με στραβισμό στερείται διοφθάλμου οράσεως (βλέπει με το ένα μάτι) και διατρέχει τον κίνδυνο να χάσει όραση από τον οφθαλμό που στραβίζει, πρόβλημα που θα το συνοδεύει σε όλη του τη ζωή αν δεν αντιμετωπιστεί εγκαίρως. Και εδώ υπάρχουν οι περισσότεροι μύθοι γι’ αυτό το πρόβλημα.
Οι γονείς πρέπει να γνωρίζουν ότι ο σταθερός στραβισμός τον πρώτο χρόνο της ζωής δεν είναι ούτε «φυσιολογικός» ούτε «φτιάχνει από μόνος του».
Ακόμη και με την υποψία στραβισμού είναι απαραίτητη η εξέταση από οφθαλμίατρο. Κατ’ αρχάς θα χρειαστεί να διαγνωστεί σωστά η ύπαρξη ή όχι στραβισμού.
Συχνά οι γονείς νομίζουν ότι το βρέφος έχει στραβισμό, ενώ στην πραγματικότητα δεν έχει (ψευδοστραβισμός). Κι αυτό γιατί σε μερικά βρέφη η βάση της μύτης σ’ αυτήν την ηλικία είναι επίπεδη με έξτρα δέρμα στα πλάγια (επίκανθος), που δημιουργούν την ψευδή εντύπωση ότι το βρέφος έχει συγκλίνοντα στραβισμό.
Με την πάροδο της ηλικίας η εντύπωση αυτή εξαφανίζεται, καθώς ομαλοποιείται η ανατομία της περιοχής.
Επιπλέον η οφθαλμολογική εξέταση θα αποκλείσει τυχόν οφθαλμικές παθήσεις καθώς ο στραβισμός μπορεί να είναι το πρώτο σημείο ενός ενδοφθάλμιου προβλήματος.
Τέλος, ο οφθαλμίατρος θα αντιμετωπίσει τον στραβισμό ανάλογα με τον τύπο του, την ύπαρξη ή μη αμβλυωπίας και άλλα κριτήρια. Το σημαντικό είναι να γίνει διάγνωση και σωστή αντιμετώπιση και να γίνει έγκαιρα.
Απόφραξη ρινοδακρυϊκού πόρου
Ένα άλλο συχνό πρόβλημα του πρώτου χρόνου της ζωής είναι η απόφραξη του ρινοδακρυϊκού πόρου και οφείλεται σε αποτυχία δημιουργίας ανοικτού αγωγού που φέρνει τα δάκρυα από τον οφθαλμό στο πίσω μέρος της μύτης.
Συχνά το πρόβλημα αυτό δεν είναι εμφανές μέχρι τη δεύτερη ή την τρίτη εβδομάδα της ζωής. Παρουσιάζεται σαν ένας υγρός οφθαλμός, με τα δάκρυα να λιμνάζουν στο κάτω βλέφαρο ή και πολλές φορές να τρέχουν στο μάγουλο.
Συνήθως υπάρχουν βλεννοπυώδεις εκκρίσεις, λόγω των λοιμώξεων που δημιουργούνται στο κλειστό αυτό σύστημα και σε μερικές περιπτώσεις παρατηρείται ερυθρότητα του παρακειμένου δέρματος.
Το πρόβλημα αντιμετωπίζεται κατ’ αρχάς συντηρητικά (με τοπική αντιβιοτική αλοιφή και μασάζ) γιατί στο 90% των περιπτώσεων υπάρχει αυτόματη διάνοιξη.
Μόνο το 10% των βρεφών χρειάζεται διάνοιξη του πόρου υπό αναισθησία, εάν ο πόρος δεν έχει ανοίξει μέχρι την ηλικία των 10-12 μηνών.
Σπανιότερα προβλήματα
Άλλα, λιγότερο συχνά, προβλήματα που μπορεί να παρατηρηθούν τον πρώτο χρόνο της ζωής είναι ο νυσταγμός (συνεχείς ακούσιες κινήσεις των οφθαλμών), ο συγγενής καταρράκτης (θολερότητα του φακού) και άλλες συγγενείς ανωμαλίες στην ανάπτυξη των οφθαλμών.
Σε κάθε περίπτωση το βρέφος χρειάζεται προσεκτική επισκόπηση των οφθαλμών του κατά την πρώτη του εξέταση από τον παιδίατρο στο μαιευτήριο ή, ακόμα καλύτερα, μια εξέταση από οφθαλμίατρο αν υπάρχει δυνατότητα.