Εθισμός στο Ίντερνετ: Μήπως το παιδί σας ζει μπροστά στην οθόνη

Έχετε παρατηρήσει το παιδί σας να ζει και να αναπνέει μπροστά από μία οθόνη ή έναν υπολογιστή;

Τι είναι ο εθισμός στο διαδίκτυο

Ο εθισμός στο διαδίκτυο παρατηρείται ολοένα και συχνότερα τα τελευταία χρόνια. Είναι μάλιστα γεγονός ότι το ηλικιακό όριο των παιδιών που κάνουν κατάχρηση της ενασχόλησής τους με το διαδίκτυο μικραίνει όλο και περισσότερο. Η πιο συχνή μορφή εξάρτησης από το διαδίκτυο για τα παιδιά, τους εφήβους και τους νεαρούς ενήλικες είναι ο εθισμός στα video games. Αρκετά συχνή είναι και η ενασχόληση των νέων, εφήβων και νεαρών ενηλίκων με τα social media.

Είναι αξιοσημείωτο ότι ο εθισμός στα video games αφορά κατά συντριπτική πλειοψηφία τα αγόρια και τους άνδρες, ενώ ο εθισμός στα social media αφορά κυρίως κορίτσια και γυναίκες.

Εθισμός στα video games

Ο εθισμός στα video games αποτελεί μια πολύ συχνή διαταραχή που παρουσιάζεται ολοένα και περισσότερο σε παιδιά, νέους αλλά και ακόμα μεγαλύτερης ηλικίας άτομα, ειδικά τα τελευταία χρόνια, οπότε και η οικονομική κρίση έχει καταστήσει συχνά τα φαινόμενα “επιστροφής στο πατρικό σπίτι” για οικονομικούς λόγους. Μάλιστα, τον Ιούνιο του 2018 ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας συμπεριέλαβε τον εθισμό στα video games στις ψυχικές διαταραχές- gaming disorder ICD-11. Αναμένεται, ωστόσο, η επίσημη αναγνώριση των κριτηρίων DSM για τη διάγνωση της νόσου αυτής.

Ο εθισμός στα video games χαρακτηρίζεται από ανεξέλεγκτη ενασχόληση με το παιχνίδι, αυξανόμενη προτεραιότητα στο παιχνίδι εις βάρος άλλων δραστηριοτήτων σε σημείο τέτοιο που να κυριαρχεί στα καθημερινά ενδιαφέροντα του ατόμου και διαρκώς επιδεινούμενη ως προς το χρόνο που αφιερώνεται ενασχόληση παρά τις δυσμενείς συνέπειες που έχει επιφέρει.

Στην Ελλάδα το πρόβλημα έχει αρκετά μεγάλη έκταση, καθώς είμαστε η 2η χώρα στην Ευρώπη μετά τη Βρετανία που είμαστε πιο εθισμένοι στο διαδίκτυο. Μάλιστα, σύμφωνα με πρόσφατη έρευνα της Ελληνικής Εταιρείας Μελέτης της Διαταραχής Εθισμού στο Διαδίκτυο, η εμμονή με τα ηλεκτρονικά παιχνίδια και πιο συγκεκριμένα με το Fortnite ευθύνεται σε ποσοστό 72, 1% για την πτώση της σχολικής επίδοσης στους εφήβους.

Συμπτώματα εθισμού στα video games

Τα συμπτώματα του εθισμού είναι η απόσπαση από την παραγωγικότητα, η παρακώλυση των διαπροσωπικών σχέσεων και της κοινωνικής ζωής, η μανιακή επένδυση στην τεχνολογία, η αδιαφορία προς οποιασδήποτε μορφής άλλη ψυχαγωγία. Πιο συγκεκριμένα στα παιδιά, παρατηρείται ασυνέπεια στις σχολικές υποχρεώσεις, ακόμη και συχνή απουσία από το σχολείο ώστε να μην απομακρύνεται το παιδί από τη συσκευή που περιέχει video games.

Κατά τους καλοκαιρινούς μήνες ή την περίοδο των διακοπών, αν το παιδί μείνει μακριά από την ηλεκτρονική συσκευή του παρουσιάζει αποδιοργάνωση, δεν έχει κανένα ενδιαφέρον για άλλη δραστηριότητα, ενώ μπορεί ακόμη και να είναι επιθετικό και θυμωμένο, να έχει αρνητισμό σε οτιδήποτε του προτείνουν οι γονείς του να κάνει, καθώς και να είναι απείθαρχο. Σε ορισμένες πιο έντονες περιπτώσεις ένα άτομο μπορεί να απομονωθεί τόσο πολύ κοινωνικά και να αποτραβηχτεί από όλα, που μπορεί ακόμη και να παραμελήσει την προσωπική του υγιεινή ή ακόμη και τη σίτισή του.

Διάγνωση εθισμού στα video games

Η διάγνωση τίθεται όταν πια το άτομο έχει αρχίσει να παρουσιάζει μεγάλη αλλαγή στην παραγωγικότητα και τη συμπεριφορά του απέναντι στις επαγγελματικές, σχολικές, οικογενειακές, κοινωνικές και προσωπικές του υποχρεώσεις. Αυτό πρέπει να συμβαίνει για ένα διάστημα τουλάχιστον ενός έτους. Τα βασικά χαρακτηριστικά που οδηγούν στη διάγνωση είναι:

Μειωμένος αυτοέλεγχος ως προς το παιχνίδι

Ο αυτοέλεγχος σχετίζεται με την αδυναμία ελέγχου στο πόσο συχνά, πότε, πόση ώρα παίζει και σε κινήσεις όπως αν μπορεί να διακόψει το παιχνίδι, τι νόημα έχει για τον παίκτη και τι ένταση νιώθει την ώρα του παιχνιδιού. Δεν υπάρχει συγκεκριμένο χρονικό περιθώριο ενασχόλησης με video games. Ο αυτοέλεγχος έχει να κάνει με αν το άτομο έχει μέτρο στη χρήση του, αν χάνει την αίσθηση του χρόνου, αν προβαίνει σε ακραίες συναισθηματικές αντιδράσεις κατά τη διάρκεια του παιχνιδιού (φωνές, οργή, θυμός, απογοήτευση).

Το παιχνίδι γίνεται η βασική προτεραιότητα στη ζωή του ατόμου

Η ενασχόληση με τα video games είναι η κυρίαρχη δραστηριότητα του ατόμου, συγκεντρώνει το μεγαλύτερο ενδιαφέρον του. Ένα άτομο εξαρτημένο δεν έχει τη διάθεση να μιλήσει για άλλα θέματα, δεν παρουσιάζει σημείο επαφής με τους γονείς του, αν βρεθεί μακριά από το αγαπημένο του παιχνίδι θα πιέζει τους γονείς να επιστρέψει εκεί και θα παρουσιάζει άγχος. Παραιτείται από κάθε άλλη δραστηριότητα και χόμπι, από εξόδους που δεν συμπεριλαμβάνουν επαφή με το διαδίκτυο. Παρόλες τις αρνητικές συνέπειες των πράξεών του, δεν είναι πρόθυμο να σταματήσει το παιχνίδι για κανένα λόγο.

Πότε πρέπει να αναζητήσεις βοήθεια

Ο εθισμός στο διαδίκτυο και τα video games είναι ο πρώτος και ίσως ο μοναδικός εθισμός που μπορεί να γίνει άμεσα αντιληπτός από τους γονείς, αφού γίνεται μέσα στο ίδιο το σπίτι και δεν πρέπει να υποτιμηθεί.

Όταν παρατηρηθεί αλλοίωση της συμπεριφοράς του παιδιού, όταν πια η κοινωνική έκπτωση δημιουργεί σοβαρά προβλήματα στην καθημερινότητα και τις υποχρεώσεις του, τότε σίγουρα πρέπει οι γονείς να απευθυνθούν σε έναν ειδικό για να αναζητήσουν βοήθεια. Αν παρατηρηθεί παραμέληση των δραστηριοτήτων του παράλληλα με τη φροντίδα της προσωπικής υγιεινής, τότε ίσως το πρόβλημα έχει ήδη γίνει αρκετά σοβαρό. Ο ειδικός θα σε βοηθήσει να βρεις τον τρόπο να βοηθήσεις το παιδί να απεξαρτηθεί, ενώ παράλληλα μπορεί να χορηγηθεί συμπληρωματικά και θεραπεία.

Θεραπεία και αντιμετώπιση εθισμού στο διαδίκτυο

Συνήθως η θεραπευτική προσέγγιση περιλαμβάνει διαγνωστική συνέντευξη, οικογενειακή θεραπεία, συμβουλευτική υποστήριξη και ατομική ή και ομαδική ψυχοθεραπεία και σε κάποιες περιπτώσεις όπου κρίνεται απαραίτητο μπορεί να χορηγηθεί και φαρμακευτική αγωγή (συνήθως αντικαταθλιπτική). Η κάθε περίπτωση είναι διαφορετική και μοναδική και ως τέτοια πρέπει να αντιμετωπίζεται.

Συνοδές παθήσεις

To gaming μπορεί να λειτουργεί ως απόρροια μιας παθολογίας ή να δρα ταυτόχρονα με αυτήν.

Σε πολλές περιπτώσεις μπορεί να αποτελεί μια καταθλιπτική καταφυγή. Δηλαδή, εμφανίζεται σε ένα καταθλιπτικό άτομο, το οποίο στρέφεται προς το gaming χρησιμοποιώντας το ως αποκούμπι για να αντλήσει ικανοποίηση και χαρά. Αυτό μπορεί να συμβαίνει είτε στα παιδιά είτε στους ενήλικες. Στα παιδιά η κατάθλιψη μπορεί να εκδηλώνεται ως έντονη και διαρκής γκρίνια ή ακόμη και όταν βαριούνται συνεχώς. Μέσα από το gaming ένα παιδί βρίσκει την απόλαυση που του λείπει και το βοηθά να νιώσει ευχαρίστηση.

Σε άλλες περιπτώσεις το gaming μπορεί να αποτελεί απόρροια ψυχαναγκαστικής λειτουργίας. Δηλαδή μπορεί να εμφανιστεί ως εκδήλωση ψυχαναγκασμού σε άτομα που είναι επιρρεπή σε αυτόν. Έτσι, σε αυτή την περίπτωση το παιδί επιλέγει να στραφεί προς την υπερβολική ενασχόληση με τα video games επειδή νιώθει ότι “δεν μπορεί να κάνει αλλιώς”.

Πηγή: doctoranytime