Η γαστρεντερίτιδα τόσο στα παιδιά όσο και στους ενήλικους είναι μία συχνή λοίμωξη του πεπτικού συστήματος.

Τα κύρια συμπτώματά της γαστρεντερίτιδας είναι ο πόνος στην κοιλιά, η διάρροια και οι εμετοί. Στις περισσότερες περιπτώσεις, η διάρκεια των συμπτωμάτων είναι λίγες ημέρες, αλλά μερικές φορές μπορεί να διαρκέσει περισσότερο.

Ο πιο σημαντικός κίνδυνος στη γαστρεντερίτιδα είναι η αφυδάτωση του παιδιού, επομένως η κύρια αντιμετώπιση είναι να ενθαρρύνουμε το παιδί να πίνει υγρά προς αναπλήρωση. Ιδιαίτερα πλήττονται τα βρέφη καθώς και τα νήπια που παρακολουθούν παιδικό σταθμό.

Η γαστρεντερίτιδα στα παιδιά μπορεί να προκληθεί συνηθέστερα από ιό, αλλά και από μικρόβια όπως σαλμονέλλα, σιγκέλλα, καμπυλοβακτηρίδιο, κολοβακτηρίδιο, καθώς και σπανιότερα από παράσιτα.

Η πιο κοινή αιτία ιογενούς γαστρεντερίτιδας είναι από τον ιό Ρότα. Σχεδόν όλα τα παιδιά εμφανίζουν διάρροια από αυτόν τον ιό κάποια στιγμή μέχρι τα πέντε τους χρόνια. Μετά από ένα επεισόδιο,  ο οργανισμός αποκτά αντισώματα και ανοσία στον συγκεκριμένο ιό, έτσι ώστε ο ιός ρότα να προσβάλλει σπάνια τους ενήλικες. Άλλοι ιοί που προκαλούν γαστρεντερίτιδα είναι οι αδενο-ιοί και οι έντερο – ιοί.

Κάποιες περιπτώσεις γαστρεντερίτιδας αφορούν τροφική δηλητηρίαση. Τρόφιμο χαλασμένο ή μολυσμένο ή που δεν έχει μαγειρευτεί καλά μπορεί να προκαλέσει τροφική δηλητηρίαση. Η τροφική δηλητηρίαση οφείλεται συνήθως σε μικρόβιο και όχι σε ιό (σταφυλόκοκκο, σαλμονέλλα, κολοβακτηρίδιο, καμπυλοβακτηρίδιο). Μπορεί επίσης να προκληθεί από παράσιτα.

Τρόποι μετάδοσης της γαστρεντερίτιδας;

Οι ιοί μεταδίδονται εύκολα από ένα μολυσμένο άτομο

• κατά την άμεση επαφή με υγιές άτομο, καθώς το προσβεβλημένο άτομο διατηρεί τους ιούς στα χέρια του μετά τη χρήση τουαλέτας.

Επίσης, οι ιοί της γαστρεντερίτιδας μπορούν να μεταδοθούν και

• από μολυσμένες επιφάνειες και αντικείμενα, όπως παιχνίδια.

Άλλος τρόπος μετάδοσης είναι

• από μολυσμένα τρόφιμα, είτε χαλασμένα είτε προετοιμασμένα από άτομο που φέρει τον μικροοργανισμό.

Τέλος, ιδιαίτερα σε περιοχές με κακή υγιεινή του νερού, η μετάδοση των μικροοργανισμών μπορεί να συμβεί μέσω μολυσμένου νερού.

Η κατάσταση μπορεί συνήθως να αντιμετωπιστεί στο σπίτι. Περιστασιακά χρειάζεται εισαγωγή στο νοσοκομείο σε βαριές περιπτώσεις ή επιπλοκές.

Τι ισχύει με τις τροφές στα παιδιά

Πρέπει να ενθαρρύνουμε το παιδί να λαμβάνει άφθονα υγρά. Σκοπός είναι να προλάβουμε την αφυδάτωση. Κάθε ποσότητα υγρού που χάνεται σε έμετο ή διάρροια πρέπει να αναπληρώνεται.

Τα υγρά που προτιμώνται είναι τα ειδικά ηλεκτρολυτικά διαλύματα και το νερό. Τα ηλεκτρολυτικά διαλύματα έχουν τη σωστή αναλογία σε ηλεκτρολύτες, σόδα, αλάτι και σάκχαρα ώστε να αναπληρώνουν τις απώλειες υγρών. Αποφεύγουμε όσο γίνεται τα ζαχαρούχα υγρά και τους χυμούς φρούτων. Ως προς το γάλα, το βρέφος που θηλάζει ενθαρύνεται να συνεχίσει να θηλάζει. Εάν δε θηλάζει, συνεχίζουμε να του δίνουμε αν θέλει γάλα, ειδικά σε βρέφη που εξαρτώνται αποκλειστικά ή σχεδόν αποκλειστικά από αυτό.

Δίνουμε υγρά λίγο λίγο και συχνά. Εάν το παιδί κάνει έμετο, περιμένουμε 5-10 λεπτά για να ηρεμήσει και έπειτα ξεκινάμε πάλι τη χορήγηση υγρών, αργά και συχνά (κουταλιές κάθε λίγα λεπτά ή με τη σύριγγα).

Σε κάθε περίπτωση αμφιβολίας για το βαθμό αφυδάτωσης θα πρέπει να εξετάζεται από γιατρό.

Ουδέτερες τροφές που μπορούν να δοθούν σε επίμονη διάρροια είναι απλές σούπες, δημητριακά με πολύπλοκους υδατάνθρακες (ψωμί, ρύζι, μακαρόνι), κότα, μπανάνα, γιαούρτι.

Μόλις υπάρξει βελτίωση και το παιδί είναι ενυδατωμένο, μπορεί να επιστρέψει στη συνήθη διατροφή του.

Τι ισχύει με τα φάρμακα

Τα φάρμακα που σταματούν τη διάρροια απαγορεύονται στα παιδιά κάτω των 12 ετών. Δεν είναι ασφαλή και μπορεί να έχουν σοβαρές παρενέργειες.

Μπορείτε να δώσετε παρακεταμόλη για αντιμετώπιση του πυρετού.

Σε μερικές περιπτώσεις μικροβιακής γαστρεντερίτιδας (μετά από λήψη δείγματος κοπράνων) μπορεί να χρειαστεί συγκεκριμένη αντιβίωση, ανάλογα με τον τύπο της λοίμωξης.

Τα προβιοτικά βοηθούν στην επαναφορά της φυσιολογικής χλωρίδας (φυσιολογικών μικροβίων) του εντέρου. Ο γιατρός μπορεί να τα συστήσει σε σοβαρές, υποτροπιάζουσες ή επίμονες περιπτώσεις.

Πότε να ανησυχήσετε;

Επικοινωνήστε με το γιατρό σας εάν ο ασθενής: 

• είναι μικρότερο των 6 μηνών

• πάσχει από χρόνιο νόσημα (νεφρικό, καρδιολογικό, διαβήτη, προωρότητα)

• αρνείται επίμονα να πιει υγρά και φαίνεται ότι αφυδατώνεται

• έχει επίμονο υψηλό πυρετό

• φαίνεται ζαλισμένο ή σε σύγχυση

• κάνει επίμονα ή συχνούς εμετούς και δε μπορεί να κρατήσει υγρά

• έχει στα κόπρανα ή τον έμετο αίμα

• φαίνεται να έχει σοβαρό πόνο στην κοιλιά

• εμφανίζει προοδευτική επιδείνωση της γενικής του κατάστασης. Ενδεικτικά, αν οι εμετοί επιμένουν παραπάνω από ένα 24ωρο ή η διάρροια δε βελτιώνεται μετά από 3-4 μέρες.

Πρόληψη της μετάδοσης της γαστρεντερίτιδας σε άλλα άτομα

Συχνό και καλό πλύσιμο των χεριών μας, ιδιαίτερα μετά από αλλαγές πάνας και πριν την προετοιμασία και το σερβίρισμα φαγητού θα αποτρέψει σημαντικά την μετάδοση σε άλλα άτομα. Για μεγαλύτερα παιδιά με γαστρεντερίτιδα, καλό πλύσιμο της τουαλέτας με απολυμαντικό μετά τη χρήση της καθώς και των υπόλοιπων επιφανειών με τις οποίες ήρθε σε επαφή με ζεστό νερό.

Τα παιδιά να πλένουν καλά τα χέρια τους μετά την τουαλέτα. Αποφεύγουμε κοινή χρήση πετσετών. Θα πρέπει να παραμείνουν εκτός σχολείου ή παιδικού σταθμού για τουλάχιστον 48 ώρες από το τελευταίο επεισόδιο έμετου ή διάρροιας. Κατά τη διάρκεια αυτών των ημερών θα πρέπει να αποφεύγουν όσο γίνεται επαφή με άλλα παιδιά.