Γαστροοισοφαγική παλινδρόμηση: Γαστροοισοφαγική παλινδρόμηση είναι η παλινδρόμηση γαστρικού περιεχομένου στον οισοφάγο που έχει ως αποτέλεσμα την πρόκληση οισοφαγίτιδας. Χαρακτηρίζεται ως νόσος όταν γίνεται αιτία βλαβών στον οισοφάγο (οισοφαγίτιδα) ή επηρεάζει την ποιότητα ζωής, με δύο ή περισσότερα επεισόδια οπισθοστερνικού καύσου εβδομαδιαίως. Είναι η δεύτερη συνηθέστερη νόσος του πεπτικού μας συστήματος μετά το σύνδρομο ευερέθιστου εντέρου. Υπάρχει σχεδόν ίση αναλογία όσον αφορά την προσβολή ανδρών και γυναικών.
Γαστροοισοφαγική παλινδρόμηση: Πώς εκδηλώνεται;
Τα συμπτώματα της γαστροοισοφαγικής παλινδρόμησης περιλαμβάνουν:
- Κάψιμο στο στήθος (πίσω από το στέρνο, γνωστή ως καούρα ή καούρες)
- Κάψιμο στο λαιμό ή όξινη γεύση στο λαιμό
- Πόνο στο στομάχι ή στο στήθος
- Δυσκολία στην κατάποση
- Βραχνή φωνή ή πονόλαιμο
- Ανεξήγητο βήχα ή δύσπνοια
Γαστροοισοφαγική παλινδρόμηση: Τι προκαλεί την εμφάνιση της;
Η ΓΟΠ συνδυάζεται συνήθως με τη χαλάρωση του σφιγκτήρα που βρίσκεται στο κάτω μέρος του οισοφάγου και επιτρέπει τη δίοδο της τροφής από τον οισοφάγο στο στομάχι. Όταν συμβαίνει αυτό, μπορεί το περιεχόμενο του στομάχου να γυρίζει πίσω στον οισοφάγο μαζί με τα γαστρικά υγρά.
Βέβαια, μπορεί να εμφανισθεί και σε φάσεις έντονου άγχους, κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης, σε υπέρβαρα άτομα ή και μετά από κάποιες χειρουργικές επεμβάσεις, καθώς επίσης σε άτομα με διαφραγματοκήλη.
Τι επιβαρύνει τη γαστροοισοφαγική παλινδρόμηση;
- Μεγάλα ή πολύ λιπαρά γεύματα, τηγανιτά φαγητά και λιπαρές σάλτσες
- Mεγάλες, αμάσητες μπουκιές
- Υγρά μαζί με το φαγητό, ιδίως αεριούχα
- Γεύματα αργά το βράδυ, ιδίως πάλι υγρά, όπως οι σούπες ή το γάλα
- Η σοκολάτα, ο καφές, το τσάι, η μέντα και το αλκοόλ
- Τα όξινα φρούτα και οι χυμοί τους, ιδίως με άδειο στομάχι
- Τα μπαχαρικά
- Η κατάκλιση, το σκύψιμο ή και η ανύψωση αντικειμένων μέσα σε 2 ώρες μετά το γεύμα
- Τα στενά ρούχα και το σφίξιμό τους κοντά στην κοιλιά
- Το κάπνισμα
- Το υπερβάλλον βάρος
Γαστροοισοφαγική παλινδρόμηση: Ποιοι είναι οι παράγοντες κινδύνου;
Οι διατροφικές συνήθειες του ατόμου είναι δυνατό να συνεισφέρουν στην ανάπτυξη της γαστροοισοφαγικής παλινδρόμησης.
Ειδικότερα, ορισμένες τροφές, όπως τα τηγανητά και λιπαρά φαγητά, τα καρυκεύματα, η σοκολάτα, τα αναψυκτικά, ο καφές, το αλκοόλ, οι όξινοι χυμοί, όπως του πορτοκαλιού, μπορούν να εξασθενίσουν τη σύσπαση του κατώτερου οισοφαγικού σφιγκτήρα (ΚΟΣ) και να προκαλέσουν τα συμπτώματα της παλινδρόμησης των γαστρικών οξέων.
Ορισμένες μελέτες αναφέρουν ότι το κάπνισμα έχει αρνητική επίδραση στον κατώτερο οισοφαγικό σφιγκτήρα.
Η παχυσαρκία αποτελεί έναν ακόμα παράγοντα κινδύνου για την ανάπτυξη της γαστροοισοφαγικής παλινδρόμησης.
Η χρόνια αυξημένη ενδοκοιλιακή πίεση, όπως συμβαίνει με το χρόνιο βήχα, τη δυσκοιλιότητα ή την άρση βάρους επιτείνει την παλίνδρομη πορεία του περιεχομένου του στομάχου προς τον οισοφάγο ενώ μπορεί να προκαλέσει διαφραγματοκήλη.
Το στρες επιτείνει τα συμπτώματα της γαστροοισοφαγικής παλινδρόμησης, διότι ενισχύει την οξύτητα στις εκκρίσεις του στομάχου.
Με ανάλογο τρόπο, στο σύνδρομο Zollinger-Ellison είναι αυξημένη η οξύτητα των εκκρίσεων του στομάχου και οφείλεται στην υπερέκκριση της γαστρίνης από καλοήθη όγκο του παγκρέατος (γαστρίνωμα).
Επίσης σε κάποιες καταστάσεις τα συμπτώματα της γαστροοισοφαγικής παλινδρόμησης είναι εντονότερα. Πιο συγκεκριμένα, στη κύηση, τα υψηλότερα ορμονικά επίπεδα της προγεστερόνης, προκαλούν μία χαλάρωση στον κατώτερο οισοφαγικό σφιγκτήρα ενώ παράλληλα αυξάνεται η ενδοκοιλιακή πίεση καθώς το έμβρυο μεγαλώνει.
Και οι δύο αυτοί παράγοντες ενισχύουν την παλίνδρομη πορεία των οξέων του στομάχου.
Με ανάλογο τρόπο, ασθενείς με νοσήματα που εξασθενίζουν τον κατώτερο οισοφαγικό σφιγκτήρα (όπως σκληρόδερμα ή νόσοι του κολλαγόνου) είναι επιρρεπείς στο να αναπτύξουν γαστροοοισοφαγικής παλινδρόμηση.
Γαστροοισοφαγική παλινδρόμηση: Πώς πραγματοποιείται η διάγνωση;
Με την γαστροσκόπηση ο γαστρεντερολόγος θα ελέγξει αν το κατώτερο τμήμα του οισοφάγου (κατώτερος οισοφαγικός σφιγκτήρας) δεν κλείνει καλά ή αν υπάρχει διαφραγματοκήλη, γεγονός που επιτρέπει την παλινδρόμηση του όξινου περιεχομένου του στομάχου στον οισοφάγο.
Επιπλέον, με την γαστροσκόπηση θα γίνει έλεγχος του βλεννογόνου του οισοφάγου για πιθανή παρουσία φλεγμονής (οισοφαγίτιδα).
Οι βιοψίες κατά τη γαστροσκόπηση βοηθάνε να αναδειχθούν βλάβες στον οισοφάγο όπως:
- Οίδημα και υπερπλασία βασικής ζώνης (μη ειδικές φλεγμονώδεις αλλοιώσεις)
- Λεμφοκυτταρική φλεγμονή (μη ειδική)
- Παρουσία ουδετεροφίλων (εξαιτίας της παλινδρόμησης ή της γαστρίτιδας από Ελικοβακτηρίδιο του πυλωρού)
- Ηωσινοφιλική οισοφαγίτιδα (συνήθως εξαιτίας της παλινδρόμησης): Η παρουσία ενδοεπιθηλιακών ηωσινοφίλων δυνατόν να υποδηλώνει ηωσινοφιλική οισοφαγίτιδα, εάν τα ηωσινόφιλα ανευρεθούν σε αυξημένο ποσοστό. Λιγότερα από 20 ηωσινόφιλα ανά μικροσκοπικό οπτικό πεδίο στον κατώτερο οισοφάγο είναι συμβατά περισσότερο με γαστροοισοφαγική παλινδρόμηση παρά με ηωσινοφιλική οισοφαγίτιδα.
- Καλυκοειδή κύτταρα που υποδηλώνουν εντερική μεταπλασία ή οισοφάγο Barrett
- Επιμήκυνση των θηλών (επιθηλιακή υπερπλασία)
- Ατροφία (λέπτυνση) του πλακώδους επιθηλίου
- Δυσπλασία
- Καρκίνος οισοφάγου
- Οι βλάβες δυνατόν να μην είναι διαβρωτικές (μη διαβρωτική οισοφαγίτιδα)
Γαστροοισοφαγική παλινδρόμηση: Ποιες επιπλοκές μπορεί να προκαλέσει;
Η χρόνια παλινδρόμηση των οξέων του στομάχου προς τον κατώτερο οισοφάγο είναι δυνατόν να προκαλέσει:
- Οισοφαγίτιδα,
- Έλκη στον κατώτερο οισοφάγο,
- Στένωση του οισοφάγου,
- Χρόνια Αιμορραγία,
- Λαρυγγίτιδα ή Πνευμονία από εισρόφηση,
- Μεταπλασία του επιθηλίου του οισοφάγου (οισοφάγος Barrett)
- Καρκινογένεση.
Γαστροοισοφαγική παλινδρόμηση: Πώς αντιμετωπίζεται;
Υπάρχουν τρεις κύριοι τύποι φαρμάκων που βελτιώνουν τα συμπτώματα της γαστροοισοφαγικής παλινδρόμησης: αντιόξινα, αναστολείς υποδοχέων ισταμίνης-2 και αναστολείς αντλίας πρωτονίων.
Όλα αυτά τα φάρμακα λειτουργούν μειώνοντας ή αναστέλλοντας την παραγωγή οξέος από το στομάχι, με διαφορετικό όμως μηχανισμό.
Για να αντιμετωπίσετε τα συμπτώματα της γαστροοισοφαγικής παλινδρόμησης μπορείτε να:
- Καταναλώνετε μικρά και συχνά γεύματα.
- Αποφεύγετε την κατάκλιση μετά το γεύμα για 2-3 ώρες.
- Αποφεύγετε τα γεύματα αργά το βράδυ.
- Αποφεύγετε κάποιες τροφές όπως: τηγανητά, λιπαρά γεύματα, χυμοί φρούτων (πορτοκάλι, κίτρο, λεμόνι), καρυκεύματα, σιροπιαστά γλυκά, σοκολάτα, μέντα, δυόσμος, σκόρδο, κρεμμύδι.
- Μειώσετε την κατανάλωση καφέ, τσαγιού, αεριούχων και αλκοολούχων ποτών (κυρίως μπύρας).
- Πριν τα γεύματα να γίνεται χρήση μαστίχας Χίου, που έχει γαστροπροστατευτική δράση (κυκλοφορεί στα φαρμακεία σε κάψουλες).
- Μην καταναλώνετε βότανα που διαβάζετε στο διαδίκτυο και μπορούν να προκαλέσουν περισσότερα προβλήματα από όσα κάποιοι ισχυρίζονται ότι λύνουν.
- Μειώσετε το σωματικό σας βάρος αν είστε υπέρβαροι ή παχύσαρκοι.
- Ανυψώσετε το κεφάλι κατά 20 cm όταν ξαπλώνετε.
- Αποφεύγετε στενά ρούχα, σφιχτές ζώνες.
- Αποφεύγετε επικύψεις και ανύψωση βαρέων αντικειμένων.
- Διακόψετε το κάπνισμα.
- Αποφύγετε την ασπιρίνη.