Οι ηλεκτρολύτες είναι στοιχεία που βρίσκονται στο σώµα και σε υγρά του και φέρουν ηλεκτρικό φορτίο. Η διατήρηση της ισορροπίας τους στον ανθρώπινο οργανισµό είναι σηµαντική, καθώς ρυθμίζουν την κατανοµή νερού στο σώµα, επηρεάζουν το pH του αίµατος και συμβάλλουν στη νευροµυϊκή διέγερση.
Ηλεκτρολύτης είναι οποιαδήποτε ουσία που περιέχει ελεύθερα ιόντα και συμπεριφέρεται σαν μέσο αγωγής ηλεκτρισμού. Οι ηλεκτρολύτες είναι απαραίτητοι για τις συσπάσεις των μυών, ώστε ο άνθρωπος να κινείται, να ανασαίνει, να γίνεται η κυκλοφορία του αίματος και γενικά να διατηρεί την ευρωστία του.
Σε ακραίες συνθήκες θερμοκρασίας, όταν π.χ. κάνει πολλή ζέστη, λόγω της έντονης εφίδρωσης και της αναπνοής, το σώμα αποβάλλει ένα μεγάλο ποσό νερού που εμπεριέχει τους ηλεκτρολύτες. Το ίδιο μπορεί να συμβεί και μετά από έντονη άσκηση. Σε αυτές τις περιπτώσεις χρειάζεσαι αναπλήρωση των ηλεκτρολυτών είτε μέσω κάποιων ενεργειακών ποτών είτε μέσω των κατάλληλων τροφών.
Ηλεκτρολύτες: Διαταραχή των επιπέδων στο σώμα μας
Καταστάσεις όπου μπορεί να οδηγήσουν σε μεγάλη διαταραχή ηλεκτρολυτών στο σώμα είναι η μεγάλη απώλεια υγρών – ελλιπής ενυδάτωση, η έντονη εφίδρωση λόγω άσκησης ή αυξημένης θερμοκρασίας περιβάλλοντος, η διάρροια καθώς και ο εμετός.
Διαταραχή των επιπέδων ηλεκτρολυτών στο οργανισμό μπορεί να έχει σοβαρές επιπτώσεις για την υγεία και αφορά είτε πολύ αυξημένα επίπεδα ή πολύ χαμηλά επίπεδα ηλεκτρολυτών. Σημεία που υποδηλώνουν διαταραχή ηλεκτρολυτών είναι η μυϊκή αδυναμία, ο σπασμός και η σύγχυση, ενώ εάν δεν διορθωθεί το έλλειμμα άμεσα μπορεί να οδηγήσει ακόμη και εμφάνιση κρίσης και καρδιακής αρρυθμίας.
Αίτια διαταραχής ηλεκτρολυτών αποτελούν καταστάσεις όπως είναι η ελλιπής αναπλήρωση ηλεκτρολυτών κατά τη διάρκεια ή μετά την άσκηση, η διάρροια, ο εμετός, η κακή διατροφή, η σοβαρή αφυδάτωση, η ηλικία, ορισμένες παθήσεις όπως νεφρική νόσος, ανορεξία, βουλιμία ή ορισμένα φάρμακα, όπως τα διουρητικά.
Ηλεκτρολύτες: Αποκατάσταση των επιπέδων
Η αποκατάσταση των επιπέδων ηλεκτρολυτών σε περίπτωση απώλειας υγρών ή χαμηλών επιπέδων στο σώμα αφορά τη χορήγηση διαλύματος ηλεκτρολυτών μαζί με νερό. Τα συμπληρώματα διαλύματος ηλεκτρολυτών ανάλογα το σκοπό και την ηλικία που προορίζονται μπορεί να έχουν διαφορετική σύνθεση. Σε γενικές γραμμές υπάρχουν σε μορφή σκόνης, αναβράζοντα δισκία ή gel και διακρίνονται με βάση της συγκέντρωση των ηλεκτρολυτών σε υπότονα, ισότονα ή υπέρτονα διαλύματα, ανάλογα με την οσμωτικότητα του αίματος. Κατηγοριοποιούνται σε:
- Απλούς ηλεκτρολύτες. Χορηγούνται σε περιπτώσεις έλλειψης ηλεκτρολυτών μέσω της διατροφής (υπερήλικες) ή σε περιπτώσεις όπου υπάρχει μεγάλη απώλεια υγρών, όπως είναι η διάρροια και ο εμετός.
- Ηλεκτρολύτες και υδατάνθρακες (γλυκόζη ή δεξτρόζη). Φόρμουλες που χορηγούνται κυρίως σε περιπτώσεις όπου υπάρχει αυξημένη απώλεια υγρών λόγω άσκησης ή εφίδρωσης. Περιέχουν μικρή ποσότητα υδατανθράκων για καλύτερη απορρόφηση και αφομοίωση των ηλεκτρολυτών, κυρίως όταν δεν υπάρχει η δυνατότητα ταυτόχρονης κατανάλωσης γεύματος.
Μερικές σπιτικές συνταγές για να τους αναπληρώσετε είναι οι εξής:
- Προσθέστε μια πρέζα αλάτι σε ένα ποτήρι νερό και πιείτε το αργά. Εάν είστε άρρωστοι ή έχετε δουλέψει σε εξωτερικό χώρο με ζέστη για περισσότερο από 40 λεπτά, αυτός είναι ένας γρήγορος τρόπος για να αναπληρώσετε τα επίπεδα νατρίου στον οργανισμό σας. Αν έχετε υψηλή πίεση πάντως, θα πρέπει να αποφεύγετε το αλάτι.
- Φάτε μια μπανάνα για να αναπληρώσετε το κάλιο στον οργανισμό σας. Πιείτε ένα ποτήρι νερό μαζί για να βοηθήσετε την απορρόφηση του καλίου. Το καλοκαίρι προτιμήστε το καρπούζι που καταπολεμά την αφυδάτωση και είναι επίσης ένα φρούτο υψηλής περιεκτικότητας σε κάλιο.
- Φτιάξτε το δικό σας αθλητικό ποτό για να αναπληρώσετε τους χαμένους ηλεκτρολύτες. Προσθέστε 1/4 του κουταλιού του γλυκού αλάτι, 1/4 του κουταλιού του γλυκού σόδα, το χυμό από 1/2 φλιτζάνι πορτοκάλι και 2 κουταλιές της σούπας ζάχαρη σε 1 λίτρο νερού και έπειτα ανακατέψτε το μείγμα.
- Πιείτε φυσικό νερό καρύδας που θα βρείτε στα καταστήματα που πουλάνε βιολογικά προϊόντα ή σε σούπερ μάρκετ. Το νερό καρύδας είναι αναζωογονητικό, ενυδατικό και σας παρέχει μια καλή δόση καλίου.
- Αναπληρώστε το μαγνήσιο τρώγοντας μπρόκολο ή σπανάκι και το ασβέστιο τρώγοντας ένα μπολ γιαούρτι, τυρί με χαμηλά λιπαρά ή ένα ποτήρι γάλα