Τα ινομυώματα της μήτρας συνήθως αναπτύσσονται κατά μήκος του τοιχώματος της μήτρας, αλλά μερικές φορές προεκβάλλουν στην κοιλότητά της ή αναπτύσσονται έξω από αυτήν.

Οι ορμόνες (οιστρογόνα, προγεστερόνη) προάγουν την εμφάνισή τους και γι’ αυτό τα ινομυώματα υποχωρούν μετά την κλιμακτήριο κατά την οποία διακόπτεται η ορμονική παραγωγή.

Σύμφωνα με μελέτες, ρόλο στη εμφάνισή τους παίζουν και τα υψηλά επίπεδα τεστοστερόνης στη μέση ηλικία.

Ποια η αιτία εμφάνισης των ινομυωμάτων

Η διάμετρός τους συνήθως αρχίζει από το ένα εκατοστό και φθάνει έως και τα 15 εκατοστά, ενώ το βάρος τους κυμαίνεται από μερικά γραμμάρια έως και μερικά κιλά σε κάποια ακραία περιστατικά πολλαπλών ινομυωμάτων.

Σε ποια ηλικία εμφανίζονται τα ινομυώματα

Πάνω από μία στις δύο γυναίκες (έως και το 70%) παρουσιάζουν τουλάχιστον ένα ινομύωμα κάποια στιγμή στη ζωή τους, γεγονός που τα καθιστά το πιο συχνό μόρφωμα της πυέλου.

Στην πλειονότητα των περιπτώσεων εκδηλώνονται στις ηλικίες 35-45 ετών, αλλά μπορεί να εμφανιστούν νωρίτερα ή αργότερα και μέχρι την εμμηνόπαυση αφού μετά από αυτή υποχωρούν.

Μία γυναίκα μπορεί να έχει ένα ή πολλά ινομυώματα τα οποία μπορεί να προκαλούν συμπτώματα ή να είναι εντελώς ασυμπτωματικά.

Ινομυώματα: Παράγοντες κινδύνου και συμπτώματα

Υπολογίζεται ότι οι γυναίκες με οικογενειακό ιστορικό ινομυωμάτων έχουν διπλάσιες πιθανότητες να τα εκδηλώσουν, συγκριτικά με όσες δεν έχουν τέτοιο ιστορικό. Άλλοι παράγοντες κινδύνου για την εμφάνισή τους είναι η ηλικία (είναι πιθανότερα μετά τα 40), η παχυσαρκία, η υπέρταση, τα χαμηλά επίπεδα βιταμίνης D και η ατεκνία, σύμφωνα με το αμερικανικό Εθνικό Ίδρυμα Υγείας του Παιδιού & Ανθρώπινης Ανάπτυξης (National Institute of Child Health & Human Development, NICHD).

Αντίθετα, στους παράγοντες που μπορεί να μειώσουν τον κίνδυνο περιλαμβάνονται η εγκυμοσύνη (ο κίνδυνος μειώνεται όσο αυξάνεται ο αριθμός των κυήσεων) και η μακροχρόνια λήψη ορισμένων αντισυλληπτικών.

Παρότι είναι εξαιρετικά συνηθισμένα, οι περισσότερες γυναίκες δεν ξέρουν ότι τα έχουν διότι δεν προκαλούν συμπτώματα. Όταν εντέλει εμφανιστούν αυτά τα συμπτώματα μπορεί να είναι:

• Μεγάλη αιμορραγία ή πόνος κατά την έμμηνο ρύση.
• Αιμορραγία και πόνος στο μεσοδιάστημα μεταξύ δύο εμμήνων ρύσεων.
• Αίσθημα βάρους χαμηλά στην κοιλιά.
• Συχνουρία όταν το ινομύωμα πιέζει την ουροδόχο κύστη.
• Πόνος κατά τη σεξουαλική επαφή.
• Προβλήματα γονιμότητας όπως αδυναμία σύλληψης, πολλαπλές αποβολές, πρόωρη έναρξη του τοκετού κ.λπ.

Η γυναίκα μπορεί επίσης να έχει αναιμία και να αντιμετωπίσει μαιευτικά προβλήματα, όπως εκφύλιση του ινομυώματος με ισχυρό πόνο και πραγματοποίηση καισαρικής τομής.

Οι προϋποθέσεις για να αφαιρεθούν τα ινομυώματα

Αν και η πιθανότητα ένα ινομύωμα να εξελιχθεί σε καρκινικό όγκο είναι εξαιρετικά μικρή, εντούτοις καλό είναι να αφαιρούνται εάν αναπτυχθούν πολύ σε μέγεθος. Και αυτό διότι μπορούν να δημιουργήσουν σημεία νέκρωσης ή να επηρεάσουν τη λειτουργία του εντέρου και της ουροδόχου κύστης. Ωστόσο, πριν αποφασίσει μια γυναίκα να τα αφαιρέσει, οφείλει να παρακολουθεί την εξέλιξή τους στη διάρκεια του χρόνου. Σε μεγαλύτερες γυναίκες που βρίσκονται στην εμμηνόπαυση, δεν υπάρχει ιδιαίτερος λόγος ανησυχίας, καθώς η ανάπτυξη των ινομυωμάτων σταματά μόλις μειωθεί η ποσότητα των οιστρογόνων. Σταδιακά, στις γυναίκες αυτές, τα ινομυώματα «μαραίνονται» και μικραίνουν σε μέγεθος. Σε κάθε περίπτωση, πάντως, ο τακτικός έλεγχος είναι απαραίτητος. Το υπερηχογράφημα κόλπου μπορεί να μας δείξει- στις περισσότερες περιπτώσεις- εάν έχουμε να κάνουμε με προβληματικά ινομυώματα. Θα πρέπει, όμως, η γυναίκα να επαναλαμβάνει τον έλεγχο κάθε 6 με 12 μήνες…

Τρεις μέθοδοι για την εκρίζωση των ινομυωμάτων

Η λαπαροσκοπική χειρουργική αφαίρεση είναι αυτή που κερδίζει διαρκώς έδαφος τα τελευταία χρόνια. Φυσικά υπάρχει και η κλασική και δοκιμασμένη μέθοδος της λαπαροτομίας (με ανοιχτή κοιλιακή τομή), αλλά και η νεότερη λύση της υστεροσκοπικής μεθόδου, κατά την οποία εφαρμόζεται διαθερμία ή λέιζερ. Υπάρχει, ωστόσο, ακόμη μία εναλλακτική λύση, η οποία προτείνεται κυρίως σε γυναίκες μεγάλης ηλικίας ή με πολύ μεγάλα ινομυώματα, και αυτή η λύση είναι η υστερεκτομή, η αφαίρεση, δηλαδή, της μήτρας. Ειδικότερα:

• Λαπαροσκοπική μέθοδος. Κριτήριο για την επιλογή της συγκεκριμένης μεθόδου αποτελεί το μέγεθος αλλά και η θέση όπου βρίσκονται τα ινομυώματα.
• Μέθοδος λαπαροτομίας. Η συγκεκριμένη μέθοδος- με ανοιχτή κοιλιακή τομή- υπερτερεί της λαπαροσκοπικής μεθόδου στο γεγονός ότι ο χειρουργός μπορεί να αφαιρέσει οποιοδήποτε ινομύωμα, ανεξάρτητα από το μέγεθος ή τη θέση όπου αυτό εντοπίζεται. Δεν παύει, όμως, να είναι ένα «μεγάλο» χειρουργείο.
• Υστεροσκοπική μέθοδος. Είναι η λιγότερο επεμβατική μέθοδος, καθώς δεν γίνονται τομές ενώ έχει και τις λιγότερες πιθανές επιπλοκές. Το χαρακτηριστικό της μεθόδου είναι ότι η επέμβαση για την αφαίρεση των ινομυωμάτων γίνεται μέσω ενός μικρού καθετήρα και μιας μίνι κάμερας η οποία εισάγεται στη μήτρα.

Η γυμναστική διώχνει τα ινομυώματα

Πρόσφατα, Αμερικανοί ερευνητές ανακοίνωσαν ότι η συστηματική σωματική άσκηση εμποδίζει την ανάπτυξη ινομυωμάτων στη μήτρα. Σύμφωνα με τα αποτελέσματα έρευνας που πραγματοποιήθηκε σε γυναίκες 35-49 ετών, τα οποία δημοσιεύτηκαν στην Αμερικανική Επιθεώρηση Επιδημιολογίας, όσες γυμνάζονταν τουλάχιστον 7 ώρες την εβδομάδα είχαν κατά 40% μικρότερο κίνδυνο ανάπτυξης ινομυωμάτων από εκείνες που έκαναν γυμναστική λιγότερο από δύο ώρες την εβδομάδα.