Η κνίδωση αποτελεί την πιο συνήθη έκφραση της αλλεργίας στο δέρμα και στις περισσότερες περιπτώσεις προκαλείται από αλλεργική αντίδραση σε κάποιο φάρμακο ή τρόφιμο ή σε κάποιο ερεθιστικό του περιβάλλοντος.

Κνίδωση: Τα συμπτώματα

Το πιο ορατό σύμπτωμα με το οποίο εκδηλώνεται η κνίδωση είναι τα κνησμώδη, ανυψωμένα εξανθήματα ή πομφοί που εμφανίζονται στο δέρμα. Τα εξανθήματα αυτά είναι δυνατόν να είναι ερυθρά, ροζ ή στο χρώμα του δέρματος κι έχουν κηλιδώδες κυκλικό σχήμα. Η διάμετρος τους μπορεί να είναι πολύ μικρή έως πολύ μεγάλη. Μερικές φορές, συνοδεύονται από πόνο, ενώ δεν αποκλείεται να συνυπάρχουν με το αίσθημα καύσου.

Αυτού του είδους τα εξανθήματα μπορούν να εντοπιστούν σε οποιοδήποτε μέρος του σώματος, από το τριχωτό της κεφαλής μέχρι τα πόδια. Κατόπιν λίγων ωρών, εξαφανίζονται και επανεμφανίζονται σε διαφορετικά σημεία.

Πολλές φορές, η κνίδωση συνυπάρχει και με μια άλλη αλλοίωση του δέρματος. Όταν επεκτείνεται και στον υποδόριο ιστό, αυτή η κατάσταση ονομάζεται αγγειοοίδημα. Ως αγγειοοίδημα χαρακτηρίζεται το πρήξιμο που εμφανίζεται στα πιο μαλακά σημεία του δέρματος, όπως είναι τα χείλη, τα βλέφαρα, η γλώσσα, ο λάρυγγας, τα γεννητικά όργανα και τα δάχτυλα των χεριών και των ποδιών και ενέχει ο κίνδυνος απόφραξης των ανώτερων αεραγωγών.

Η κνίδωση μπορεί να εμφανιστεί σε όλες τις ηλικίες, πιο συχνά όμως ταλαιπωρούνται από κνίδωση όσοι έχουν ηλικία από 20 έως 30 ετών. Ένα στα έξι παιδιά, μάλιστα, θα παρουσιάσει κνίδωση τουλάχιστον μια φορά κατά την παιδική ηλικία. Πολλές φορές, επίσης, κνησμώδη εξανθήματα εκδηλώνονται κατά την εγκυμοσύνη. Με βάση στατιστικά στοιχεία, από όλους τους ασθενείς που θα προσβληθούν από κνίδωση, το 50% εξ αυτών εμφανίζει αποκλειστικά κνίδωση, ένα ποσοστό 40% έχει συνδυασμό κνίδωσης με αγγειοοίδημα, ενώ το 10% των ασθενών θα παρουσιάσει μόνο αγγειοοίδημα, χωρίς κνίδωση.

Κνίδωση: Οι αιτίες

Η αιτιολογία της κνίδωσης δεν είναι ενιαία και τα αίτια που την προκαλούν ποικίλλουν. Οι πομφοί που αναπτύσσονται σε ασθενείς με κνίδωση παράγονται, όταν διαφεύγει το πλάσμα του αίματος από τα τριχοειδή αγγεία του δέρματος. Από τα μαστοκύτταρα, τα οποία εντοπίζονται μεταξύ των αγγείων του δέρματος, απελευθερώνεται η ισταμίνη.

Οι ισταμίνες ορίζονται ως χημικά που παράγει το σώμα μας σε μία προσπάθεια να μας προστατεύσει έναντι των λοιμώξεων και άλλων «ξένων εισβολέων».

Οι βασικότερες αιτίες κνίδωσης είναι οι αλλεργικές αντιδράσεις, οι οποίες μπορούν να προκληθούν από διάφορα αλλεργιογόνα. Συγκεκριμένα, οι αιτίες που ενδέχεται να οδηγήσουν σε κνίδωση είναι οι εξής:

• ορισμένες τροφές (ξηροί καρποί, σοκολάτα, ψαρικά, ντομάτες, αυγά, κ.ά.)
• η γύρη, το τρίχωμα των ζώων και η σκόνη
• δήγματα εντόμων. Συγκεκριμένα, η παρασιτική κνίδωση είναι μια κνησμώδης δερματοπάθεια που εφανίζεται απόρροια της αντίδρασης του οργανισμού σε τσιμπήματα από παράσιτα, όπως τα ακάρεα.
• ορισμένα φάρμακα, όπως τα αντιβιοτικά και τα αντικαρκινικά.
• οι βακτηριακές λοιμώξεις που προκαλούν κνίδωση, όπως η στρεπτοκοκκική φαρυγγίτιδα
• οι ιοί που προκαλούν τη λοιμώδη μονοπυρήνωση ενδέχεται να προκαλέσουν κνίδωση
• η άσκηση πίεσης στο δέρμα (κνίδωση εκ πιέσεως)
• κνίδωση μπορεί να προκληθεί λόγω άγχους και στρες (αγχώδης κνίδωση)
• η αυξημένη έκθεση του οργανισμού σε πολύ υψηλές ή πολύ χαμηλές θερμοκρασίες

Οξεία και Χρόνια Κνίδωση

Η κνίδωση διακρίνεται σε οξεία, όταν έχει διάρκεια μικρότερη των 6 εβδομάδων, και σε χρόνια, όταν το άτομο υποφέρει από αυτήν για αρκετό καιρό.

Οξεία Κνίδωση

Όταν οι πομφοί διαρκούν λιγότερο από 6 εβδομάδες, τότε η κνίδωση θεωρείται οξεία. Αιτιολογικοί παράγοντες της οξείας κνίδωσης είναι κάποιες τροφές και ορισμένα φάρμακα.

Πιο συγκεκριμένα, υπάρχει μεγάλη πιθανότητα εμφάνισης οξείας κνίδωσης από τροφές, όπως οι ξηροί καρποί, η σοκολάτα, τα ψαρικά, οι ντομάτες, τα αυγά, οι φράουλες και το γάλα. Τα συντηρητικά, μάλιστα, και οι χρωστικές των τροφών αποτελούν επιπλέον επιβαρυντικούς παράγοντες.

Παράλληλα, τα αντιβιοτικά και ειδικότερα η πενικιλίνη, τα παυσίπονα, τα ηρεμιστικά, τα αντικαταθλιπτικά και τα διουρητικά μπορούν να επιφέρουν την πρόκληση οξείας κνίδωσης.

Επίσης, μικροβιακές λοιμώξεις, τσιμπήματα από έντομα και φυσικά ερεθίσματα, όπως το κρύο, η πίεση και η ηλιακή ακτινοβολία, διάφορα αλλεργιογόνα, όπως η γύρη και η σκόνη, οι βαφές μαλλιών, τα απορρυπαντικά, οι κρέμες σώματος και νοσήματα του θυρεοειδούς αδένα, συντείνουν στην εμφάνιση οξείας κνίδωσης.

Χρόνια Κνίδωση

Συνήθως, η κνίδωση αποτελεί ένα προσωρινό πρόβλημα και τα περισσότερα εξανθήματα υποχωρούν από μόνα τους σε σύντομο χρονικό διάστημα. Παρά ταύτα, όταν τα συμπτώματα της διαρκούν περισσότερο από 6 εβδομάδες, τότε θεωρείται χρόνια, τα αίτια της οποίας είναι δύσκολο να εντοπιστούν. Συνήθως, δεν ανευρίσκεται κάποιος αιτιολογικός παράγοντας, γι’ αυτό και θεωρείται ιδιοπαθής νόσος.

Ωστόσο, παράμετροι, όπως η θερμότητα, η έκθεση στον ήλιο, η τριβή, το ψύχος, η έντονη σωματική άσκηση και το άγχος μπορούν να πυροδοτήσουν την εμφάνιση χρόνιας κνίδωσης. Επιπλέον, παθήσεις που ενδέχεται να προκαλέσουν κνίδωση είναι ο διαβήτης, η χρόνια νεφρική ανεπάρκεια, η πρωτοπαθής χολική κίρρωση και λοιπές δερματολογικές διαταραχές.

Σε άλλους παράγοντες που ευθύνονται για τη χρόνια κνίδωση συγκαταλέγονται διάφορες εισπνεόμενες ουσίες, όπως η σκόνη και το τρίχωμα ζώων, τα φάρμακα, οι τροφές, οι ενέσιμες ουσίες, τα δήγματα εντόμων, οι βακτηριακές ή ιογενείς λοιμώξεις, καθώς και συστηματικά νοσήματα, όπως οι παθήσεις του θυρεοειδούς αδένα και ο συστηματικός ερυθηματώδης λύκος.

Η Xρόνια Kνίδωση διακρίνεται σε δύο μεγάλες κατηγορίες:

• Σε χρόνια αυθόρμητη  κνίδωση, όταν δεν προκαλείται από κάποιον εξωτερικό παράγοντα. Εμφανίζεται στον ανθρώπινο οργανισμό απρόβλεπτα και αποτελεί τη συνηθέστερη μορφή χρόνιας κνίδωσης.Στην κατηγορία αυτή συμπεριλαμβάνονται η ιδιοπαθής χρόνια κνίδωση, η αυτοαντιδραστική χρόνια κνίδωση και η δευτεροπαθής χρόνια κνίδωση.
• Σε φυσικές κνιδώσεις. Πρόκειται για επεισόδια εμφάνισης συμπτωμάτων κνίδωσης, τα οποία απορρέουν από φυσικά ερεθίσματα. Κάποιος εξωτερικός παράγοντας της φύσης, όπως η τριβή, η ζέστη, το ψύχος, το νερό, ο ήλιος, τα φυτά και η αυξημένη θερμοκρασία του σώματος δημιουργούν το εξάνθημα. Κνιδώσεις που προκαλούνται από φυσικά αίτια είναι ο δερμογραφισμός, η κνίδωση εκ ψύχους, η ηλιακή κνίδωση, η χολινεργική κ.ά.

Ιδιοπαθής Xρόνια Kνίδωση

Πολλά άτομα υποφέρουν από χρόνια κνίδωση, όμως ο ενδελεχής κλινικός και εργαστηριακός έλεγχος δεν ανιχνεύει κάποια υποκείμενη αιτία ως υπεύθυνη της κνίδωσης. Τότε αυτή η κνίδωση ονομάζεται ιδιοπαθής χρόνια κνίδωση.

Αυτοαντιδραστική Xρόνια Kνίδωση

Οι ασθενείς με αυτοαντιδραστική κνίδωση συνήθως πάσχουν κι από κάποια αυτοάνοσα νοσήματα, όπως η αυτοάνοση θυρεοειδίτιδα, η ρευματοειδής αρθρίτιδα και ο σακχαρώδης διαβήτης τύπου Ι.

Δευτεροπαθής Xρόνια Kνίδωση

Οι χρόνιες λοιμώξεις αποτελούν τη μεγαλύτερη αιτία που μπορεί να πυροδοτήσει την εμφάνιση δευτεροπαθούς χρόνιας κνίδωσης.

Δερμογραφισμός

Ο δερμογραφισμός αποτελεί την πιο συχνή μορφή χρόνιας κνίδωσης που επέρχεται από φυσικά αίτια. Στην περίπτωση αυτή, οι βλάβες της κνίδωσης έχουν γραμμοειδή μορφή και προκαλούνται από την πίεση ή την ελαφριά τριβή του δέρματος. Εμφανίζονται πομφοί και ερυθρότητα στο ανθρώπινο δέρμα, με διάρκεια μερικών ωρών έως και τριών ημερών. Παρατηρείται, μάλιστα, έντονος κνησμός κάθε φορά που ασκείται μηχανική πίεση στο δέρμα.

Ηλιακή Κνίδωση

Οι πομφοί αναπτύσονται έπειτα από την έκθεση σε υπεριώδη ακτινοβολία. Η κατάσταση εμφανίζει χρονιότητα.

Κνίδωση εκ ψύχους

Αποτελεί την τρίτη πιο συχνή μορφή κνίδωσης, η οποία προκαλείται από φυσικά αίτια. Η κνίδωση εκ ψύχους προσβάλλει κυρίως νεαρές ηλικίες και εμφανίζεται έπειτα από έκθεση σε ψύχος ή αφότου έχει έρθει το άτομο σε επαφή με κρύο νερό, δηλαδή μετά το καθημερινό του μπάνιο ή όταν βγει από τη θάλασσα.

Χολινεργική Kνίδωση

Είναι η δεύτερη πιο συχνή αιτία χρόνιας κνίδωσης από την επίδραση φυσικού αιτίου. Οφείλεται στην αύξηση της θερμοκρασίας του σώματος έπειτα από άσκηση, άγχος, κατανάλωση αλκοόλ ή καυτερών φαγητών.

Εκδηλώνεται με την ανάπτυξη μικρών βλατίδων χωρίς ερυθρότητα που μπορεί να συνενώνονται κατά τόπους δημιουργώντας μικρούς πομφούς και μεγάλα ερυθήματα, ξεκινώντας από το λαιμό και το άνω τμήμα του κορμού και στη συνέχεια επεκτείνονται στα άκρα. Αρκετές φορές, ενδέχεται να είναι απόρροια κάποιου γενικευμένου, συστηματικού νοσήματος, από το οποίο πάσχει το άτομο.

Κνίδωση: Θεραπεία

Δεν αντιμετωπίζονται όλες οι κνιδώσεις με τον ίδιο τρόπο. Άλλες χρειάζονται  εφησυχασμό και  άλλες εγρήγορση. Άλλες χρήζουν καλής διατροφής, βασισμένης στη λήψη μικροθρεπτικών συστατικών κι άλλες απαιτούν περαιτέρω διερεύνηση. Οπότε, οι θεραπευτικές αγωγές ανά περίπτωση ποικίλλουν.

Οι συνήθεις μέθοδοι θεραπείας της Κνίδωσης περιλαμβάνουν τη χρήση αντιισταμινικών φαρμάκων (διφαινυδραμίνη ή σετιριζίνη), ενέσεις κορτιζόνης, καθώς και την εφαρμογή νεότερων  θεραπευτικών προσεγγίσεων, όπως η σεκουκινουμάμπη κ.ά. Οι γιατροί, επίσης, συστήνουν την αποφυγή της έκθεσης του οργανισμού απέναντι στον αλλεργιογόνο παράγοντα.

Η μέθοδος αντιμετώπισης της κνίδωσης εξαρτάται από το αίτιο που την προκάλεσε αλλά και από το στάδιο της νόσου. Μέσα από εξειδικευμένες ιατρικές εξετάσεις ανιχνεύονται τα αίτια που οδήγησαν στην Κνίδωση και διαμορφώνονται εξατομικευμένα ιατρικά πρωτόκολλα, τα οποία προκύπτουν βάσει ευρημάτων και δεικτών και προμηθεύονται από επιλεγμένα φαρμακεία.  Αυτή είναι θεραπευτική μέθοδος που εφαρμόζει η Σύγχρονη Ιατρική και διαφοροποιείται από τις άλλες θεραπευτικές μεθόδους.