Η κολχικίνη είναι φαινανθρενικό παράγωγο (ακετυλτριμεθυλοκολχικινικό οξύ), προερχόμενο από τα φυτά της οικογένειας Lily, Colchicum autumnale και Gloriosa superba. Είναι ασθενής αντιφλεγμονώδης παράγοντας, αλλά αναποτελεσματικός στη ΡΑ. Δεν έχει αναλγητικές ή αντιπυρετικές ιδιότητες και δεν επηρεάζει τον μεταβολισμό ή την αποβολή του ουρικού οξέος, αν και είναι πολύ αποτελεσματική στην ουρική αρθρίτιδα.
Η κολχικίνη έχει όψη ωχροκίτρινης άμορφης σκόνης, η οποία σκουραίνει όταν εκτεθεί στο φως. Διαλύεται στο ύδωρ, τον αιθέρα, την αλκοόλη και το χλωροφόρμιο, αλλά υδρολύεται στο λιγότερο ενεργό συστατικό κολχικείνη από διαλύματα οξέων ή αλκαλίων. Έχει πολύ μικρή θεραπευτική δράση. Μετά από υδρόλυση από ισχυρά οξέα μετατρέπεται σε τριμεθυλοκολχικινικό οξύ.
Κολχικίνη και Κορονοϊός: Τι δείχνουν οι μελέτες;
Μελέτη COLCORONA
Στις 22/01/2021 δόθηκαν στη δημοσιότητα τα προκαταρκτικά αποτελέσματα της μελέτης COLCORONA.
Η μελέτη COLCORONA οργανώθηκε από το Montreal Heart Institute του Καναδά. Η μελέτη αυτή ήταν μία διπλά-τυφλή, τυχαιοποιημένη κλινική μελέτη η οποία εξέτασε την επίδραση της κολχικίνης σε εξω-νοσοκομειακούς ασθενείς με διάγνωση COVID-19 (συμπεριελήφθησαν σχεδόν 5000 ασθενείς).
Στη μελέτη αυτή συμμετείχε και η Ελλάδα με Εθνικό Συντονιστή τον Καθηγητή Σπύρο Δευτεραίο και ανάπτυξη 5 κέντρων (Αττικό, Κοζάνη, Αλεξανδρούπολη, Θριάσιο, Πάτρα). Οι Ιατροί Σπύρος Δευτεραίος (Καθηγητής Ιατρικής Σχολής ΕΚΠΑ), Γιώργος Γιαννόπουλος (Εκλεγμένος Αναπληρωτής Καθηγητής ΑΠΘ), Δημήτριος Βραχάτης (Ακαδημαϊκός Υπότροφος ΕΚΠΑ), Σωτηρία Γιωτάκη (Ακαδημαϊκή Υπότροφος ΕΚΠΑ), Ευστάθιος Ηλιοδρομίτης (Καθηγητής ΕΚΠΑ), Σωτήριος Τσιόδρας (Καθηγητής ΕΚΠΑ) και Θάνος Δημόπουλος (Πρύτανης ΕΚΠΑ), συνοψίζουν τα κύρια ευρήματα αυτής της μελέτης.
Η μελέτη COLCORONA είναι μία προοπτική διπλή-τυφλή τυχαιοποιημένη μελέτη που περιέλαβε 4488 ασθενείς αμέσως μετά τη διάγνωση νόσου COVID-19 που δεν είχαν νοσηλευθεί, ήταν στο σπίτι τους αλλά είχαν τουλάχιστον ένα παράγοντα κινδύνου για ανάπτυξη νόσου COVID σοβαρής μορφής.
Ο στόχος της μελέτης ήταν να διερευνήσει αν η έγκαιρη χορήγηση κολχικίνης θα μπορούσε να μειώσει την ανάγκη για νοσηλεία των ασθενών καθώς και άλλες πιο σοβαρές επιπλοκές της νόσου COVID-19. Η μελέτη αυτή έδειξε σημαντική μείωση των νοσηλειών (κατά 25%), της ανάγκης για μηχανική υποστήριξη της αναπνοής (κατά 50%), των θανάτων (κατά 44%). Για την καλύτερη αξιολόγηση αυτών των πολύ ενθαρρυντικών δεδομένων, αναμένουμε την πλήρη παρουσίαση των δεδομένων της μελέτης και τη δημοσίευσή της σε Επιστημονικό περιοδικό μετά από κρίση.
Μελέτη GRECCO-19
Σημειώνουμε ότι η πρώτη τυχαιοποιημένη μελέτη που δημοσιεύθηκε παγκοσμίως όσον αφορά την κολχικίνη στη νόσο COVID-19 ήταν η μελέτη GRECCO-19. Η μελέτη GRECCO-19 σχεδιάστηκε και εκπονήθηκε στο Εθνικό & Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών από την ομάδα του Καθηγητή Καρδιολογίας Σπύρου Δευτεραίου σε συνεργασία με ερευνητικές ομάδες του Μιλάνου της Ιταλίας (Humanitas Clinical and Research Hospital), της Ισπανίας (Hospital Universitario La Fe), των ΗΠΑ (Yale University, Mount Sinai University). Η μελέτη GRECCO-19 διερεύνησε την επίδραση της κολχικίνης σε νοσηλευόμενους ασθενείς με COVID-19 και έδειξε επίσης ευεργετικά αποτελέσματα. Η μελέτη GRECCO-19 δημοσιεύθηκε στο JAMA Network Open (Deftereos S, Giannopoulos G, Vrachatis D et al).
Την μελέτη GRECCO-19 ακολούθησαν μελέτες από την Ιταλία, τις ΗΠΑ, την Βραζιλία και την Κολομβία. Τα αποτελέσματα των μελετών αυτών εξετάσθηκαν από την ομάδα του Καθηγητή Δευτεραίου σε μία μετα-ανάλυση η οποία έδειξε ευεργετική επίδραση στη θνησιμότητα των ασθενών με COVID-19 που έλαβαν κολχικίνη (Hellenic J Cardiol; Vrachatis D, Giannopoulos G, Giotaki S, …, Deftereos S).
Συμπεράσματα
Η μελέτη COLCORONA έρχεται να επιβεβαιώσει τα ευρήματα των μελετών αυτών. Τέλος, σημειώνεται ότι η μελέτη RECOVERY, η οποία διεξάγεται στο Ηνωμένο Βασίλειο σε 175 κέντρα, έχει εντάξει επίσης ενεργό άξονα που μελετά την κολχικίνη σε νοσηλευόμενους ασθενείς με COVID-19 (ήδη έχουν στρατολογηθεί περισσότεροι από 5000 ασθενείς). Η μελέτη αυτή βρίσκεται σε εξέλιξη.