Η Λεύκη, ή αλλιώς «νόσος του φωτός», αποτελεί μία αρκετά κοινή δερματολογική πάθηση, κατά την οποία παρατηρείται σταδιακή απώλεια της μελανίνης, της χρωστικής δηλαδή ουσίας που μας προστατεύει από την ηλιακή ακτινοβολία. Τα μελανοκύτταρα του δέρματος καταστρέφονται, με αποτέλεσμα να σχηματίζονται αποχρωματισμένες ή λευκές κηλίδες σε διάφορα σημεία του σώματος.
Η Λεύκη θεωρείται, μάλιστα, αυτοάνοση πάθηση με γενετική προδιάθεση. Στα αυτοάνοσα νοσήματα, το ανοσοποιητικό σύστημα δεν αναγνωρίζει τα κύτταρα του οργανισμού του ως δικά του, με αποτέλεσμα να επιτίθεται σε αυτά, προκειμένου να τα εξουδετερώσει.
Στην περίπτωση της Λεύκης, το ανοσοποιητικό σύστημα αδρανοποιεί ή καταστρέφει προοδευτικά τα μελανοκύτταρα, τα οποία είναι υπεύθυνα για το χρωματισμό των επιφανειακών κυττάρων της επιδερμίδας. Αυτό προκαλεί ως επακόλουθο τη μειωμένη παραγωγή μελανίνης σε συγκεκριμένα σημεία του δέρματος. Έτσι, επέρχεται σταδιακά αποχρωματισμός του ανθρώπινου δέρματος, καθώς παρεμποδίζεται η μεταφορά της μελανίνης προς τα κερατινοκύτταρα που το περιβάλλουν.
Η Λεύκη συνυπάρχει και με άλλες αυτοάνοσες παθήσεις, όπως είναι η θυρεοειδίτιδα Hashimoto, ο υποθυρεοειδισμός, ο υπερθυρεοειδισμός, ο διαβήτης τύπου 1, η ρευματοειδής αρθρίτιδα και η γυροειδής αλωπεκία. Ορισμένες, μάλιστα, μορφές αναιμίας, η αυτοάνοση γαστρίτιδα και η νόσος του Adisson συσχετίζονται με τη λεύκη. Ωστόσο, όσοι πάσχουν από τη «νόσο του φωτός» εμφανίζουν ελάχιστες πιθανότητες να παρουσιάσουν καρκίνο του δέρματος και μελάνωμα.
Λεύκη: Ποιους προσβάλλει;
Η Λεύκη εμφανίζεται με την ίδια περίπου συχνότητα σε ανθρώπους όλων των χρωμάτων του δέρματος και των φυλών. Παρουσιάζεται βέβαια συχνότερα στις χώρες που χαρακτηρίζονται από αυξημένη ηλιοφάνεια, διότι μέσω του ήλιου ενισχύεται η αντίθεση μεταξύ του υγιούς δέρματος και του αποχρωματισμένου πάσχοντος δέρματος.
Η συγκεκριμένη πάθηση μπορεί να εμφανιστεί συνήθως στην ηλικία μεταξύ των 10 έως 30 ετών. Παρόλα αυτά, έχουν αναφερθεί και περιστατικά με Λεύκη, κατόπιν της γέννησης και στο 50% των περιπτώσεων παρουσιάζεται πριν από την ηλικία των 20 ετών.
Λεύκη: Σημεία και συμπτώματα
Η συγκεκριμένη αυτοάνοση νόσος εκδηλώνεται με την εμφάνιση αποχρωματισμένων ή λευκών κηλίδων και πλακών, οι οποίες δε διαθέτουν χρωστική μελανίνη και αναπτύσσονται κυρίως σε σημεία του σώματος που εκτίθενται στον ήλιο, όπως το πρόσωπο, τα χείλη, τα χέρια και τα πόδια.
Επίσης, οι αποχρωματισμένες κηλίδες της Λεύκης εμφανίζονται σε σημεία του σώματος όπου το δέρμα περιβάλλει κοιλότητες, όπως είναι τα μάτια, το στόμα, ο ομφαλός, τα γεννητικά όργανα και ο πρωκτός. Μπορεί, ταυτόχρονα, να προκύψει απώλεια του χρώματος και σε περιοχές του δέρματος, όπου σημειώνεται συνεχής τριβή, όπως οι αγκώνες και τα γόνατα.
Πολλές φορές, οι αποχρωματισμένες κηλίδες καταλαμβάνουν ολόκληρο το σώμα και μπορεί να εκδηλωθούν στα μαλλιά και τις τρίχες. Η πρόωρη λεύκανση ή το γκριζάρισμα των μαλλιών στο τριχωτό της κεφαλής, στις βλεφαρίδες, στα φρύδια ή στα γένια είναι απόρροια των συμπτωμάτων της λεύκης.
Πέραν της ανάπτυξης των χαρακτηριστικών λευκών σημαδιών, δεν αποκλείεται να εκδηλωθεί κνησμός, έντονος πόνος, ακόμα και υπερίδρωση στο σημείο εμφάνισης της Λεύκης.
Η πορεία της συγκεκριμένης νόσου είναι απρόβλεπτη. Ορισμένες φορές, διακόπτεται η επέκταση των κηλίδων, χωρίς να χορηγηθεί θεραπεία. Ωστόσο, στην πλειονότητα των περιπτώσεων η απώλεια της χρωστικής ουσίας επεκτείνεται και ακολουθεί η εξέλιξη της ασθένειας είτε μέσω της αύξησης του μεγέθους των λευκών πλακών είτε με την εμφάνιση νέων κηλίδων. Η πάθηση, βέβαια, εξελίσσεται με βραδείς ρυθμούς και ορισμένες φορές υποχωρεί αυτομάτως, έπειτα από συγκεκριμένο χρονικό διάστημα.
Λεύκη: Τμηματική και Μη Τμηματική
Η Λεύκη μπορεί ευρέως να ταξινομηθεί σε Μη τμηματική Λεύκη(NSV) και σε Τμηματική(SV). Η Μη-Τμηματική Λεύκη συναντάται σε μεγαλύτερο ποσοστό και χαρακτηρίζεται από συμμετρία των αποχρωματισμένων πλακών. Δεν αποκλείεται, μάλιστα, το ενδεχόμενο ανάπτυξης νέων βλαβών σε διάφορες περιοχές του δέρματος, με την πάροδο του χρόνου. Η Μη-Τμηματική Λεύκη μπορεί να παρουσιαστεί σε μεγάλα τμήματα του σώματος ή να παραμείνει σε μία συγκεκριμένη περιοχή και εμφανίζεται σε οποιαδήποτε ηλικία. Σε αντίθεση με τη Μη-Τμηματική Λεύκη, η Τμηματική αναπτύσσεται σε συγκεκριμένο σημείο του σώματος, εμφανίζεται κατά κανόνα στην εφηβική ηλικία και σημειώνει μεγαλύτερη εξάπλωση.
Λεύκη: Τι προκαλεί την εμφάνιση της;
Δεν έχουν ακόμα προσδιοριστεί σαφώς από τους επιστήμονες τα αίτια που πυροδοτούν την έναρξη της νόσου. Πρόκειται για μία πολυπαραγοντική ασθένεια, γεγονός που σημαίνει ότι προκαλείται από πληθώρα παραγόντων.
Έχουν διατυπωθεί διάφορες θεωρίες που αφορούν την αιτιολογική προσέγγιση της νόσου. Αρχικά, η Λεύκη προσδιορίζεται ως αυτοάνοσο νόσημα, κατά το οποίο ο ίδιος ο οργανισμός επιτίθεται σε ορισμένα μελανινοκύτταρα του σώματος, διακόπτοντας κατ’ αυτόν τον τρόπο την έκκριση μελανίνης.
Τα αίτια, λοιπόν, που προκαλούν την εμφάνιση ενός αυτοάνοσου νοσήματος είναι πολλά και διαφορετικά. Ωστόσο, έχει υποστηριχθεί ότι οι αυτοάνοσες παθήσεις οφείλονται κυρίως σε επιγενετικούς παράγοντες, οι οποίοι δε συνδράμουν στη σωστή βιοχημεία του σώματος. Στους επιγενετικούς παράγοντες κατατάσσονται οι τοξίνες και γενικότερα οι διάφορες χημικές ουσίες που διαχέονται στο περιβάλλον.
Διάφοροι ερευνητές, μάλιστα, ισχυρίζονται ότι το οξειδωτικό στρες και διάφορες νευρογενείς διαταραχές μπορούν να οδηγήσουν στην εμφάνιση της νόσου. Λόγου χάρη, τα μελανοκύτταρα καταστρέφονται από τη μη φυσιολογική λειτουργία των νευρικών κυττάρων, με αποτέλεσμα ο οργανισμός εσφαλμένα να επιτίθεται σε αυτά.
Ταυτόχρονα, Λεύκη μπορεί να επιφέρει και το φαινόμενο Koebner, σύμφωνα με το οποίο υποστηρίζεται ότι αν κάποιο άτομο, στο οποίο έχει παρουσιαστεί Λεύκη, τραυματιστεί σε οποιοδήποτε σημείο του δέρματός του, τότε θα εμφανιστούν στο συγκεκριμένο σημείο οι λευκές κηλίδες της λεύκης. Λεύκη, μάλιστα, μπορεί να πυροδοτηθεί κατόπιν ενός σοβαρού ηλιακού εγκαύματος.
Επικρατεί, επίσης, η άποψη ότι το οξειδωτικό stress ευνοεί την ανάπτυξη της νόσου, διότι φθίνει η ικανότητα του σώματος να καταπολεμήσει τις ελεύθερες ρίζες, όπως το υπεροξείδιο του υδρογόνου. Με αυτόν τον τρόπο, επέρχεται σταδιακά η συσσώρευση αυτών των ουσιών στο δέρμα, με επακόλουθο την καταστροφή των μελανοκυττάρων.
Παράλληλα, χρειάζεται να επισημανθεί ότι στη Λεύκη, όπως και σε όλες τις αυτοάνοσες παθήσεις, σημαντικό ρόλο παίζει η ψυχολογική κατάσταση του ασθενούς. Έχει διαπιστωθεί ότι σε περιόδους έντονου άγχους και συναισθηματικής φόρτισης πυροδοτείται η εμφάνιση των χαρακτηριστικών σημαδιών της Λεύκης, καθώς σημειώνονται χημικές μεταβολές στο σώμα, οι οποίες διευκολύνουν την ανάπτυξη της νόσου.
Επιπλέον, με βάση επιστημονικά στοιχεία, αποδεικνύεται ότι η συγκεκριμένη πάθηση τείνει να είναι κληρονομική, καθώς υπολογίζεται ότι το 30% των ασθενών έχει ένα οικογενειακό μέλος που επίσης νοσεί με Λεύκη.
Λεύκη: Τι επιπτώσεις έχει στην ψυχική υγεία των ασθενών;
Είναι πολύ σημαντικό να σημειωθεί ότι η Λεύκη δεν είναι μεταδοτική ασθένεια και δεν προκαλεί επιζήμιες βλάβες στην υγεία του ασθενούς. Ωστόσο, έχει σοβαρό ψυχολογικό αντίκτυπο, ιδιαίτερα σε νεότερους ηλικιακά ανθρώπους. Το πρόβλημα οξύνεται ακόμη περισσότερο, όταν ο αποχρωματισμός εμφανίζεται στο πρόσωπο, διότι στις συγκεκριμένες περιπτώσεις οι αλλαγές που προκαλούνται στην εμφάνιση είναι περισσότερο εμφανείς.
Η παραμόρφωση και η αισθητική αλλοίωση των προσβαλλόμενων περιοχών του δέρματος μειώνει σημαντικά την αυτοπεποίθηση των ατόμων και οδηγεί την ποιότητα ζωής τους σε σημείο ευτέλειας. Οι επιδράσεις της Λεύκης επεκτείνονται στον εργασιακό τομέα, καθώς και στις κοινωνικές συναναστροφές. Ο πάσχων καταβάλλεται από το αίσθημα της ντροπής και χαρακτηρίζεται από χαμηλή αυτοεκτίμηση, καταστάσεις που τον οδηγούν στην αυτοπεριθωριοποίηση και την κοινωνική απομόνωση. Προκύπτουν, μάλιστα, πέρα από τις διαπροσωπικές σχέσεις, δυσχέρειες και στη σεξουαλική ζωή. Έχουν σημειωθεί αρκετά περιστατικά όπου οι ασθενείς ισχυρίζονται ότι δυσκολεύονται να συνάψουν ερωτικές σχέσεις.
Για αυτούς τους λόγους, καθίσταται πασιφανές ότι, αν και οι πάσχοντες από Λεύκη δε διατρέχουν σοβαρό κίνδυνο για την υγεία τους, είναι απαραίτητη η στήριξη και η καθοδήγηση τους από γιατρούς, με απώτερο σκοπό τη θεραπεία της νόσου.
Λεύκη: Ποιες είναι οι θεραπευτικές προσεγγίσεις;
Με βάση την έκταση των αποχρωματισμένων κηλίδων και τα ψυχικά αποθέματα του ασθενούς, εφαρμόζονται διάφορες μέθοδοι εξάλειψης της Λεύκης, μεταξύ των οποίων συνηθέστερες είναι η φωτοθεραπεία, η τοπική αγωγή με διάφορα φαρμακευτικά σκευάσματα και ο αποχρωματισμός του υγιούς δέρματος, ο οποίος επιλέγεται μόνο σε περιπτώσεις όπου οι λευκές κηλίδες έχουν σημειώσει ραγδαία εξέλιξη στην επιφάνεια του δέρματος.
Επίσης, άλλες διαθέσιμες θεραπείες για τη Λεύκη περιλαμβάνουν τη η θεραπεία με Laser Excimer, τη χορήγηση τοπικών Κορτικοστεροειδών, την τοπική χρήση αναστολέων Καλσινευρίνης και ανάλογων Βιταμίνης D, την επαναμελάγχρωση, τη χρήση τοπικών καλυπτικών κρεμών, τη χορήγηση φαρμάκου που ενδείκνυται στη Ρευματοειδή Αρθρίτιδα, καθώς και τις χειρουργικές θεραπείες.
Λεύκη: Αιτιολογική Θεραπευτική προσέγγιση
Οι παραπάνω θεραπευτικές μέθοδοι, πέραν του γεγονότος ότι εγκυμονούν μεγάλο κίνδυνο πρόκλησης δυσάρεστων παρενεργειών, περιορίζουν απλώς τα συμπτώματα της νόσου, χωρίς να επιτυγχάνουν μια θεραπεία επί των έσω. Αυτό σημαίνει ότι οι λευκές κηλίδες μπορεί να υποχωρήσουν, όμως δεν αποκλείεται το ενδεχόμενο επανεμφάνισής τους, έπειτα από κάποιο χρονικό διάστημα.
Τα θεραπευτικά εκείνα πρωτόκολλα που ανιχνεύουν τις βαθύτερες αιτίες της νόσου είναι τα μόνα που μπορούν να συμβάλλουν στη μερική ή ολική αποκατάσταση της Λεύκης και προκύπτουν τα μεγαλύτερα οφέλη για την ευεξία των ασθενών και τη σταδιακή βελτίωση της ποιότητας ζωής τους.
Με βάση εργαστηριακά δεδομένα που υπάρχουν στη διάθεση μας, εφαρμόζονται στοχευμένες και εξατομικευμένες θεραπείες και πρωτόκολλα για την εξάλειψη των αυτοάνοσων νοσημάτων, όπως είναι η Λεύκη. Οι θεραπευτικές αγωγές υπολογίζονται με αλγόριθμους και κλάσματα βάσει των αναλύσεων και των δεικτών των εξετάσεων.
Ανιχνεύεται η βαθύτερη αιτία που προκαλεί τη βιοχημική εκτροπή και αντιμετωπίζεται εξατομικευμένα. Με αυτόν τον τρόπο, αποκαθίσταται η κυτταρική λειτουργία, χωρίς λήψη χημικών και φαρμακευτικών ουσιών. Η σύγχρονη Ιατρική προσέγγιση, η οποία ερευνά τις πραγματικές αιτίες του αυτοάνοσου δερματολογικού νοσήματος, δηλαδή της Λεύκης, εστιάζει στη βελτίωση της υγείας και στην αύξηση της ποιότητας ζωής των ασθενών.
Διάγνωση
Ο ασθενής καλείται να συμπληρώσει ένα ιατρικό ιστορικό, το οποίο εξετάζει το σύνολο των επιγενετικών παραγόντων που ενοχοποιούνται ο καθένας ξεχωριστά ή σε συνδυασμό μεταξύ τους για την αυτοανοσία, μία κατάσταση κατά την οποία το ανοσοποιητικό σύστημα διαταράσσεται, με αποτέλεσμα να μην αναγνωρίζει τα κύτταρα του οργανισμού του. Επιπλέον, διενεργούνται εξειδικευμένες μοριακές εξετάσεις, οι οποίες ανευρίσκουν τα αίτια που προκαλούν τη Λέυκη σε κυτταρικό επίπεδο.
Θεραπευτική Αντιμετώπιση
Βάσει των ευρημάτων, διαμορφώνονται αποκλειστικά εξατομικευμένα ιατρικά πρωτόκολλα που αντιμετωπίζουν και αποκαθιστούν τα αίτια που προκαλούν τη νόσο. Πρόκειται, δηλαδή, για μία αιτιολογική αντιμετώπιση κι όχι συμπτωματική. Χορηγούνται εξατομικευμένες ιατρικές αγωγές, τις οποίες ο ασθενής προμηθεύεται από επιλεγμένα φαρμακεία.
Παρακολούθηση
Η πορεία της νόσου εξετάζεται σε μηνιαία βάση και οι αγωγές παραμετροποιούνται βάσει του συνόλου των συμπτωμάτων και άλλων βιοχημικών δεικτών. Με αυτόν τον τρόπο, βελτιστοποιείται ο χρόνος θεραπείας και επιτυγχάνεται το καλύτερο δυνατό αποτέλεσμα.
Καταλυτικό ρόλο στην αιτιολογική αυτή προσέγγιση και αντιμετώπιση των Αυτοάνοσων Δερματολογικών Νοσημάτων, όπως είναι η Λεύκη, παίζει η συμμόρφωση του ασθενούς στη θεραπευτική αγωγή. Χρειάζεται πειθαρχία και αυστηρή τήρηση του εκάστοτε εξατομικευμένου ιατρικού πρωτοκόλλου, καθώς και του συνόλου των οδηγιών που θα λαμβάνει από την Ιατρική Ομάδα.