Η Μεγάλη Τεσσαρακοστή ή αλλιώς η Σαρακοστή, σημαίνει «Μεγάλες 40 Ημέρες» . Είναι η πιο σημαντική περίοδος νηστείας στο εκκλησιαστικό ημερολόγιο των Ορθοδόξων Χριστιανών. Είναι η παλιότερη από τις μεγάλες νηστείες της Ορθόδοξης Εκκλησίας, καθώς καθιερώθηκε τον 4ο αιώνα. Αρχικά διαρκούσε έξι εβδομάδες ενώ αργότερα, προστέθηκε και η έβδομη εβδομάδα. Έτσι σήμερα παρόλο μιλάμε για Σαρακοστή, μετράμε 48 μέρες νηστείας.
Αυτοί που κρατούν τη νηστεία, από την Καθαρά Δευτέρα μέχρι το Μεγάλο Σάββατο, είναι συνήθως άνθρωποι βαθιά θρησκευόμενοι. Από την άλλη, ειδικά τα τελευταία χρόνια, δεν λείπουν και αυτοί που θεωρούν ότι είναι μία καλή ευκαιρία για να κάνουν μία διατροφή-αποτοξίνωση και αποφεύγουν το κρέας και τα ζωικά παράγωγα, χωρίς να περιορίζονται από τα στενά όρια που θέτει η θρησκεία.
Η παράδοση προστάζει ότι κατά τη διάρκεια της νηστείας, σε γενικές γραμμές απαγορεύονται κρέας, ψάρι, γαλακτοκομικά, λάδι και κρασί. Κατ’ εξαίρεσιν τα Σάββατα και τις Κυριακές επιτρέπονται το λάδι και το κρασί, εκτός από το Μεγάλο Σάββατο, που είναι το μοναδικό Σάββατο του έτους στο οποίο απαγορεύονται λάδι και κρασί. Στις 25 Μαρτίου και την Κυριακή των Βαΐων τρώμε ψάρι.
Νηστεία Σαρακοστής: Οφέλη για τον ανθρώπινο οργανισμό
Η νηστεία της Σαρακοστής, κατά την οποία δεν καταναλώνεται κρέας και τα παράγωγά του, όπως αυγά, τυρί, γάλα, ούτε ψάρια, είναι μια καλή ευκαιρία για τον οργανισμό να αποτοξινωθεί. Τα οφέλη της νηστείας όμως, δεν σταματούν στην αποτοξίνωση. Έρευνες δείχνουν, ότι βοηθά στην καλή λειτουργία του πεπτικού συστήματος, ρυθμίζει την αρτηριακή πίεση, καταπολεμά φλεγμονές, αλλεργίες και άλλα.
Αποτοξίνωση: Τα επεξεργασμένα τρόφιμα, περιέχουν λίπη και συστατικά που γεμίζουν τον οργανισμό τοξίνες. Έτσι, κατά τη διάρκεια της νηστείας που δεν καταναλώνονται ζωικά λίπη, σταδιακά οι τοξίνες αποβάλλονται και το σώμα καθαρίζει.
Πεπτικό σύστημα: Όταν δεν καταναλώνεται κρέας ή ψάρι, τροφές πιο βαριές για το στομάχι, το πεπτικό σύστημα διασπά ευκολότερα τις υπόλοιπες τροφές χωρίς να κουράζεται.
Καταπολεμά τη δυσκοιλιότητα: Τα φρούτα και τα λαχανικά περιέχουν αδιάλυτες φυτικές ίνες. Αυτές συμβάλλουν στη μείωση των λιπιδίων και της γλυκόζης στο αίμα και με αυτό τον τρόπο περιορίζονται τα προβλήματα δυσκοιλιότητας.
Φλεγμονές: Η νηστεία είναι αποτελεσματικό μέτρο, ενάντια σε φλεγμονές του εντέρου και του στομάχου, όπως το έλκος ή η κολίτιδα. Επιπλέον, οι τροφές που καταναλώνονται κατά τη διάρκεια της νηστείας περιορίζουν τα συμπτώματα παθήσεων, όπως η ρευματοειδής αρθρίτιδα ή δερματικών παθήσεων, όπως η ψωρίαση και η δερματίτιδα.
Αρτηριακή πίεση: Αυξάνεται η διάσπαση γλυκόζης στο αίμα, οπότε ο οργανισμός αντλεί ενέργεια χωρίς να ανεβαίνουν τα επίπεδα παραγωγής ινσουλίνης. Έτσι, μειώνονται οι τιμές σακχάρου στο αίμα, ενώ ρυθμίζεται η αρτηριακή πίεση.
Χοληστερίνη: Επειδή μειώνεται η πρόσληψη κορεσμένων λιπαρών, παρατηρείται μείωση των επιπέδων χοληστερίνης.
Καρδιαγγειακές παθήσεις: Η αποχή από το κρέας, ρίχνει τα επίπεδα λιπιδίων, που συνδέονται με την υπέρταση και την πρόκληση καρδιακών προβλημάτων. Έρευνες δείχνουν, ότι όσοι νηστεύουν έχουν λιγότερες πιθανότητες να παρουσιάσουν καρδιαγγειακά προβλήματα.
Εγκεφαλικό επεισόδιο: Οι ειδικοί υποστηρίζουν, ότι τα φρούτα και τα λαχανικά, των οποίων η κατανάλωση αυξάνεται κατά την περίοδο της νηστείας, μειώνουν τον κίνδυνο εγκεφαλικού, καθώς βελτιώνουν την κυκλοφορία του αίματος.
Σωματικό Βάρος: Μελέτες έχουν δείξει ότι κατά την περίοδο της νηστείας υπάρχει μία μείωση της τάξης των 200 kcal στην ενεργειακή πρόσληψη σε σχέση με τον υπόλοιπο χρόνο. Η νηστεία συμβάλλει στο αρνητικό ισοζύγιο ενέργειας και φαίνεται να οδηγεί σε μείωση βάρους και σωματικού λίπους.
Νηστεία Σαρακοστής: Ποιοι πρέπει να προσέξουν και γιατί;
Κατά την περίοδο της νηστείας δεν υπάρχουν άτομα που αποκλείονται από αυτή, αλλά κάποιες ομάδες ατόμων πρέπει να δίνουν ιδιαίτερη προσοχή στο σωστό σχεδιασμό του ημερήσιου πλάνου διατροφής, από κάποιο εξειδικευμένο διατροφολόγο, εκτός αν υπάρχει σύσταση από ιατρό για λόγους υγείας να αποφεύγεται η Νηστεία.
Άτομα με Σακχαρώδη Διαβήτη
Για τα άτομα με Σακχαρώδη Διαβήτη πρέπει να δημιουργηθεί ένα κατάλληλο διαιτολόγιο, ώστε να έχουν υπολογιστεί και καταμεριστεί σωστά οι υδατάνθρακες και τα άλλα μακροθρεπτικά συστατικά μέσα στην ημέρα.
Άτομα με Σιδηροπενική Αναιμία
Ο αποκλεισμός του κρέατος κατά την περίοδο της Νηστείας, μειώνει την πρόσληψη σιδήρου. Τα άτομα με Σιδηροπενική Αναιμία πρέπει να εντάξουν εναλλακτικές φυτικές πηγές σιδήρου (φακές, φασόλια ελιές και βρώμη),
Για να αυξηθεί έως και 4 φορές η απορρόφησή του, είναι καλό να συνδυάζονται τα παραπάνω τρόφιμα με βιταμίνη C, όπως εσπεριδοειδή, πιπεριά, μπρόκολο, κουνουπίδι, κλπ. Το μούλιασμα των οσπρίων επίσης φαίνεται πως αυξάνει την απορρόφηση του σιδήρου, αφού με τον τρόπο αυτό καταστρέφονται φυτικά οξέα που εμποδίζουν την απορρόφηση.
Καθώς επίσης και να αποφεύγουν να συνδυάζουν τα τρόφιμα αυτά με τρόφιμα πλούσια σε τανίνες, όπως τσάι, κακάο, κ.ο.κ.
Άτομα με Οστεοπόρωση
Στην οστεοπόρωση, έμφαση πρέπει να δοθεί σε εναλλακτικές φυτικές πηγές ασβεστίου (φασόλια, αμύγδαλο, ταχίνι, πράσινα φυλλώδη λαχανικά) και να ενισχυθεί η απορρόφησή του από θρεπτικά μικροσυστατικά, όπως το μαγνήσιο, η βιταμίνη D και η βιταμίνη Κ.
Γυναίκες στην Εγκυμοσύνη
Η περίοδος της εγκυμοσύνης χρειάζεται ιδιαίτερης προσοχής, καθώς οι ανάγκες είναι αυξημένες σε θρεπτικά συστατικά. Παρ’ όλα αυτά ούτε οι γυναίκες στην εγκυμοσύνη δεν αποκλείονται από τη νηστεία, απαραίτητος είναι όμως ο σωστός σχεδιασμός της διατροφής και ο σωστός συνδυασμός των τροφίμων για μέγιστη απορρόφηση. Φυσικά εκεί η υπάρχει επιπρόσθετη βοήθεια και από συμπληρώματα διατροφής.
Νηστεία Σαρακοστής: Φαγητά που δεν λείπουν από το τραπέζι
Πρώτη και καλύτερη η λαγάνα, η οποία είναι ένα είδος άζυμου ψωμιού που φτιάχνεται χωρίς χωρίς προζύμι ή μαγιά. Μάλιστα, έχει χαρακτηριστικό πλατύ σχήμα για να ψήνεται εύκολα. Στο τραπέζι της Καθαράς Δευτέρας υπάρχει ο αγαπημένος και υγιεινός χαλβάς, ταραμοσαλάτα, ελιές, λαχανικά κάθε λογής και τουρσιά όλων των ειδών.
Τα θαλασσινά (καλαμάρια, χταπόδια, σουπιές κλπ), αλλά και τα όστρακα (μύδια, στρείδια κλπ), έχουν την πρώτη θέση, ενώ οι πιο παραδοσιακοί μαγειρεύουν και το εθνικό μας φαγητό, δηλαδή τη φασολάδα.
Νηστεία Σαρακοστής: Συμβουλές για την περίοδο νηστείας
- Δώστε προσοχή στις μερίδες που καταναλώνετε.
- Να αποφύγετε να μαγειρεύετε τα φαγητά σας με πολύ λάδι, καθώς το λάδι αυξάνει αρκετά τις θερμίδες του τροφίμου.
- Επιπλέον να δώσετε έμφαση να έχετε 4-5 γεύματα -σνακ την ημέρα
- Μην ξεχνάτε να τρώτε ακατέργαστους υδατάνθρακες, δηλαδή ολικής άλεσης και όχι επεξεργασμένους, ούτως ώστε να αυξήσετε τον κορεσμό σε κάθε σας γεύμα.
- Δώστε ιδιαίτερη προσοχή κατά την αγορά φρέσκων ή κατεψυγμένων προϊόντων (πχ θαλασσινά ή οστρακοειδή).