Πόση πιθανή είναι μία νέα πανδημία και τι ακριβώς ισχύει για τη λεγόμενη νόσο Χ. Η ανακοίνωση του ΕΟΔΥ.
Ανακοίνωση εξέδωσε ο ΕΟΔΥ, μέσω της οποίας παραθέτει όσα ανέφερε ο ΠΟΥ για την άγνωστη «νόσο X» και τον κίνδυνο νέας πανδημίας.
Σε αυτήν, ο Οργανισμός τονίζει πως οι ανακοινώσεις του ΠΟΥ για πιθανές μελλοντικές πανδημίες «είναι χρήσιμο να ερμηνεύονται και να επικοινωνούνται με τον κατάλληλο τρόπο ώστε να αποτελούν μέρος της εγρήγορσης και ετοιμότητας, αλλά πολύ περισσότερο της βούλησης και δέσμευσης όλων των εμπλεκόμενων φορέων για την αντιμετώπιση μιας γνωστής ή ενδεχόμενης νέας απειλής για τη δημόσια υγεία».
Ολόκληρη η ανακοίνωση του ΕΟΔΥ
Στην ανακοίνωση, πέραν της διαπίστωσης πως η πανδημία COVID-19 δεν αποτελεί πλέον παγκόσμια έκτακτη ανάγκη – αλλά συνεχίζει να αποτελεί απειλή για τη δημόσια υγεία – αναφέρεται μια λίστα από γνωστά στην επιστήμη παθογόνα με πανδημικό δυναμικό, όπως για παράδειγμα ο ιός Έμπολα ή οι ιοί της γρίπης των πουλερικών. O ΠΟΥ επιπρόσθετα αναφέρεται στην πιθανότητα, μια νέα πανδημία να προκληθεί από μια υποτιθέμενη και «άγνωστη νόσο Χ», που προς το παρόν δεν έχει ταυτοποιηθεί.
Οι ανακοινώσεις του ΠΟΥ για γνωστά και άγνωστα πιθανά αίτια μελλοντικής πανδημίας είναι χρήσιμο να ερμηνεύονται και να επικοινωνούνται με τον κατάλληλο τρόπο ώστε να αποτελούν μέρος της εγρήγορσης και ετοιμότητας, αλλά πολύ περισσότερο της βούλησης και δέσμευσης όλων των εμπλεκόμενων φορέων για την αντιμετώπιση μιας γνωστής ή ενδεχόμενης νέας απειλής για τη δημόσια υγεία.
Ο όρος «νόσος Χ» χρησιμοποιείται από τον ΠΟΥ για να περιγράψει μια ασθένεια που είναι άγνωστη στην ιατρική επιστήμη ως αιτία ανθρώπινων λοιμώξεων. Και ως νέος παράγοντας ασθένειας -είτε πρόκειται για ιό, βακτήριο, μύκητα ή άλλο παράγοντα- πιθανότατα δεν θα υπάρχουν εμβόλια και ίσως ούτε θεραπείες.
«Αυτό δεν είναι θέμα επιστημονικής φαντασίας», είπε στην Telegraph ο Δρ Ρίτσαρντ Χάτσετ, του Συνασπισμού Ετοιμότητας για Επιδημίες. «Αυτό είναι ένα σενάριο για το οποίο πρέπει να προετοιμαστούμε. Αυτή είναι η νόσος Χ», πρόσθεσε.
Ο ΠΟΥ επινόησε τον όρο «νόσος Χ» το 2018. Ένα χρόνο αργότερα, καθώς ο COVID-19 άρχισε να εξαπλώνεται σε όλη την Κίνα, ο κόσμος έγινε μάρτυρας μιας θανατηφόρας πανδημίας που προκλήθηκε από έναν νέο ιό. Με λίγα λόγια, είχε εμφανιστεί μια «νόσος Χ».
«Δεν είναι υπερβολή να πούμε ότι υπάρχει πιθανότητα ένα συμβάν «νόσου Χ» να βρίσκεται προ των πυλών», είπε στο National Post ο Dr. Pranab Chatterjee, ερευνητής στο Τμήμα Διεθνούς Υγείας στο Johns Hopkins Bloomberg School of Public Health στη Βαλτιμόρη.
Τα σενάρια για την προέλευση της νέας «νόσου Χ» και οι ιοί «ζόμπι»
Ορισμένοι ειδικοί στη δημόσια υγεία πιστεύουν ότι η επόμενη νόσος Χ θα είναι ζωονοσογόνος, που σημαίνει ότι θα προέρχεται από άγρια ή οικόσιτα ζώα και στη συνέχεια θα διαχυθεί για να μολύνει ανθρώπους. Ο Έμπολα, το HIV/AIDS και το COVID-19 ήταν ζωονοσογόνες επιδημίες.
Ωστόσο, υπάρχουν και άλλες πηγές ασθενειών και η βιοτρομοκρατία θα μπορούσε να είναι η αιτία της επόμενης πανδημίας.
«Η πιθανότητα ενός πανδημικού παθογόνου δεν μπορεί επίσης να αγνοηθεί», είπαν οι συγγραφείς ενός άρθρου του 2021 στο περιοδικό Infection Control & Hospital Epidemiology.
«Η απελευθέρωση τέτοιων παθογόνων, είτε μέσω εργαστηριακών ατυχημάτων είτε ως πράξη βιοτρομοκρατίας, μπορεί να οδηγήσει σε μια καταστροφική νόσο Χ και έχει χαρακτηριστεί ως παγκόσμιος καταστροφικός κίνδυνος», προσθέτουν οι συγγραφείς.
Μια άλλη πιθανή πηγή θα μπορούσαν να είναι οι ιοί «ζόμπι» που έχουν εγκλωβιστεί για αιώνες σε παγωμένα περιβάλλοντα, αλλά απελευθερώνονται λόγω του κλίματος που θερμαίνεται.
Ποιοι άλλοι ιοί βρίσκονται στη λίστα του ΠΟΥ
Οι άλλες ασθένειες προτεραιότητας στη λίστα του ΠΟΥ περιλαμβάνουν τον ιό Marburg, τον αιμορραγικό πυρετό Κριμαίας-Κονγκό, τον πυρετό Lassa, τις ασθένειες Nipah και henipavirus, τον πυρετό της κοιλάδας Rift και το αναπνευστικό σύνδρομο της Μέσης Ανατολής.
Για την πρόληψη και την καταπολέμηση μίας πιθανής επιδημίας της νόσου Χ, ιατρικοί εμπειρογνώμονες σε όλο τον κόσμο ζητούν αύξηση των κονδυλίων για την υποστήριξη της επιτήρησης και της έρευνας πιθανών παραγόντων πανδημίας.
«Η πανδημία του COVID-19 δεν ήταν η πρώτη που προκάλεσε τον όλεθρο στον κόσμο και δεν θα είναι η τελευταία», έγραψαν οι συγγραφείς του άρθρου Infection Control & Hospital Epidemiology. «Έτσι, πρέπει να προετοιμαστούμε για το επόμενο ξέσπασμα το συντομότερο δυνατό», τόνισαν.