Τον προληπτικό έλεγχο όλων των ανδρών για καρκίνο του προστάτη, ακριβώς όπως συνιστάται σε όλες τις γυναίκες να κάνουν προληπτικά μαστογραφία για τον καρκίνο του μαστού, συνέστησε προσφάτως η Ευρωπαϊκή Επιτροπή.

Σύμφωνα με αναθεωρημένες συστάσεις που εξέδωσε, ο προληπτικός έλεγχος πρέπει να γίνεται με μέτρηση του ειδικού προστατικού αντιγόνου (PSA) σε τακτά χρονικά διαστήματα. Ο έλεγχος πρέπει να συνεχίζεται μέχρι την ηλικία των 70 ετών. Αν κριθεί απαραίτητο, οι άνδρες πρέπει να εξετάζονται και με ειδική μαγνητική τομογραφία.

Η Επιτροπή αναφέρει ότι οι αναθεωρημένες συστάσεις κρίθηκαν απαραίτητες διότι ένας στου δύο κατοίκους της Ευρωπαϊκής Ένωσης αναμένεται να εκδηλώσει κάποια μορφή καρκίνου κάποια στιγμή στη ζωή του και έως το 2035 ο καρκίνος θα αποτελεί την κύρια αιτία θανάτου στην Ευρωπαϊκή Ένωση, εκτός και αν ληφθούν πιο αυστηρά μέτρα εναντίον του. Η έγκαιρη διάγνωση μέσω του προσυμπτωματικού ελέγχου του πληθυσμού, είναι ένα από αυτά.

Τις συστάσεις της Ευρωπαϊκής Επιτροπής χαιρέτησε η Ευρωπαϊκή Ουρολογική Εταιρεία (EAU). Σε ανακοίνωση που εξέδωσε αποκαλεί τον καρκίνο του προστάτη «σιωπηρό δολοφόνο» και τις νέες συστάσεις «καθοριστικές» για την πορεία των πασχόντων από τη νόσο.

Ο καρκίνος του προστάτη είναι η συχνότερη μορφή κακοήθους νόσου στους άνδρες και η δεύτερη κυριότερη αιτία θανάτου τους από καρκίνο. Υπολογίζεται ότι κάθε άνδρας έχει μία στις οκτώ πιθανότητες να τον εκδηλώσει κάποια στιγμή στη ζωή του. Κάθε χρόνο σχεδόν 450.000 άνδρες στην Ευρωπαϊκή Ένωση μαθαίνουν ότι πάσχουν από αυτόν, ενώ περισσότεροι από 70.000 χάνουν τη ζωή τους εξαιτίας του.

Ο καρκίνος του προστάτη είναι σχεδόν πάντοτε (σε περισσότερο από το 99% των περιπτώσεων) ιάσιμος όταν ανιχνεύεται σε αρχικό στάδιο. Αν, όμως, η διάγνωση καθυστερήσει πολύ και ανιχνευθεί όταν πια υπάρχουν απομακρυσμένες μεταστάσεις, οι πιθανότητες ιάσεως μειώνονται στο ένα τρίτο.

Στη χώρα μας περισσότεροι από 6.200 άνδρες μαθαίνουν κάθε χρόνο ότι έχουν καρκίνο του προστάτη, όπως αναφέρει η Διεθνής Υπηρεσία Έρευνας του Καρκίνου (IARC) που υπάγεται στον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας. Σε περισσότερους από 1.800 ανέρχονται εκείνοι που πεθαίνουν ετησίως εξαιτίας του.

Η εξέταση του PSA αποτελεί τον ακρογωνιαίο λίθο για την έγκαιρη διάγνωσή του, παρότι δεν είναι τέλεια. «Το PSA είναι μία πρωτεΐνη που παράγεται μόνο από ορισμένα κύτταρα του προστάτη. Η πρωτεΐνη αυτή εκκρίνεται από τον προστάτη στο σπέρμα, για να το υγροποιήσει μετά την εκσπερμάτιση. Μικρή ποσότητα του PSA, όμως, διαφεύγει στο αίμα και μπορεί να ανιχνευθεί με την εξέταση.

Ωστόσο τα επίπεδα του PSA δεν αυξάνονται μόνο σε περίπτωση καρκίνου, αλλά και καλοηθών παθήσεων του προστάτη, όπως η προστατίτιδα και η καλοήθης υπερπλασία του αδένα. Μπορεί επίσης να αυξηθούν μετά από διέγερση του προστάτη, όπως λ.χ.  συμβαίνει μετά την εκσπερμάτιση, μετά από έντονες ασκήσεις όπως η ποδηλασία ή μετά από ιατρικές πράξεις (π.χ. κυστεοσκόπηση)», εξηγεί ο Χειρουργός-Ουρολόγος δρ Ηρακλής Πούλιας, τ. πρόεδρος της Ελληνικής Ουρολογικής Εταιρείας.

Παρότι, όμως, ως εξέταση το PSA έχει περιορισμούς, έχει διαπιστωθεί πως όταν ο προσυμπτωματικός έλεγχος του πληθυσμού είναι καλά οργανωμένος, επιτυγχάνεται σημαντική μείωση στη θνησιμότητα από καρκίνο του προστάτη. «Σε αυτό συμβάλλουν σημαντικά και νέα εργαλεία που έχουμε στα χέρια μας, όπως η πολυπαραμετρική μαγνητική τομογραφία προστάτη, την οποία συνιστά και η Ευρωπαϊκή Επιτροπή», εξηγεί ο κ. Πούλιας. «Η εξέταση αυτή μπορεί να εντοπίσει με μεγάλη ακρίβεια τα σημεία (εστίες) του προστάτη που είναι ύποπτα για καρκίνο. Με αυτό τον τρόπο μειώνει σημαντικά τον κίνδυνο λανθασμένου αποτελέσματος που είναι υπαρκτός με το PSA. Μειώνει επίσης τον κίνδυνο να γίνουν αχρείαστες θεραπείες στους ασθενείς».

Μελέτες έχουν δείξει ότι το PSA μπορεί να αρχίσει να αυξάνεται 5-10 χρόνια πριν αναπτυχθεί ο καρκίνος. Δεδομένου ότι ο καρκίνος του προστάτη είναι πιο συχνός στους άνδρες ηλικίας άνω των 60 ετών, ο ετήσιος προληπτικός έλεγχος συνήθως συνιστάται να αρχίζει στην ηλικία των 50 ετών. Αν, όμως, ένας άνδρας έχει έναν συγγενή πρώτου βαθμού με τη νόσο, πρέπει να αρχίσει να ελέγχεται από τα 45 έτη. Και αν έχει δύο ή περισσότερους νοσούντες συγγενείς πρώτου βαθμού, πρέπει να αρχίσει να ελέγχεται από τα 40 του.

Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή ενθαρρύνει τα κράτη-μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης να υιοθετήσουν τις νέες συστάσεις της στο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο που θα διεξαχθεί τον Δεκέμβριο του 2022. Συνιστά επίσης να εξασφαλίσουν ισότιμη πρόσβαση όλων των κατοίκων τους στις εξετάσεις, με κάλυψη των αναγκών των ευπαθών κοινωνικοοικονομικών ομάδων, των ατόμων με αναπηρία και των κατοίκων αγροτικών ή απομακρυσμένων περιοχών.

Καρκίνος του προστάτη: Υπάρχει θεραπεία

Ας αρχίσουμε ανάποδα !! Από το πιο βασικό συμπέρασμα … ο καρκίνος  του προστάτη στα αρχικά στάδια, θεραπεύεται.

Σκοπός της ιατρικής σήμερα είναι να γίνει η διάγνωση στο αρχικό στάδιο γιατί μπορούμε και έχουμε τα μέσα να το κάνουμε, ώστε να θεραπευθεί ο ασθενής από την νόσο.

Μόνο οι άνδρες έχουν προστάτη. Είναι ένας μικρός αδένας που βρίσκεται κάτω από την ουροδόχο κύστη κοντά στο ορθό. Περιβάλλει την ουρήθρα, τον σωλήνα στο πέος μέσω του οποίου διέρχονται τα ούρα και το σπέρμα Είναι μέρος του ανδρικού αναπαραγωγικού συστήματος. Παράγει το περισσότερο από το υγρό που εμπλουτίζει το σπέρμα. Ο προστάτης χρειάζεται την ανδρική ορμόνη τεστοστερόνη για να αναπτυχθεί και να εξελιχθεί.

Ο προστάτης συχνά περιγράφεται ως μεγέθους ενός καρυδιού και είναι φυσιολογικό να μεγαλώνει με την πάροδο της ηλικίας. Μερικές φορές αυτό μπορεί να προκαλέσει προβλήματα, όπως δυσκολία στην ούρηση η ροή των ούρων μπορεί να επιβραδυνθεί ή να διακοπεί εάν ο προστάτης αυξηθεί πολύ σε μέγεθος. Αυτά τα προβλήματα είναι κοινά σε άνδρες μεγαλύτερης ηλικίας και δεν είναι πάντοτε συμπτώματα ή σημεία καρκίνου.

Ο καρκίνος του προστάτη  εμφανίζεται όταν αναπτύσσονται στον προστάτη αφύσικα κύτταρα. Αυτά τα αφύσικα κύτταρα μπορεί να συνεχίσουν να πολλαπλασιάζονται με ανεξέλεγκτο τρόπο και μερικές φορές να απλωθούν έξω από τον προστάτη σε κοντινές ή μακρινές περιοχές του σώματος. Ο καρκίνος του προστάτη συνήθως εξελίσσεται αργά και περιορίζεται αρχικώς στον προστάτη αδένα. Κάποιες μορφές καρκίνου προστάτη μπορεί να είναι πολύ επιθετικές και να κάνουν ραγδαία μετάσταση. Αν ανιχνευθεί εγκαίρως έχει πολύ καλές προοπτικές αποτελεσματικής θεραπείας.

Καρκίνος του προστάτη: Αίτια

Τα αίτια της νόσου δεν είναι γνωστά, όμως οι κάτωθι παράγοντες μπορεί να μας προβληματίσουν :

1. Ηλικία. Σε αντίθεση με άλλους καρκίνους που η συχνότητα μειώνεται μετά από κάποια ηλικία, στον καρκίνο του προστάτη αυξάνεται παράλληλα με την ηλικία. Έτσι στην ηλικία 50-55 η επίπτωση της νόσου είναι 45 περιπτώσεις ανά 100.000, στην ηλικία 60-65 ανεβαίνει στις 337 περιπτώσεις και μετά την ηλικία των 65 φθάνει στις  1.000 περιπτώσεις ανά 100.000 πληθυσμού.
2. Κληρονομικότητα. Από επιδημιολογικές μελέτες φαίνεται πως η συχνότητα της νόσου είναι αυξημένη στους συγγενείς των ασθενών.
3. Φυλή. Είναι πιο συχνός στη μαύρη φυλή ενώ σπανίζει στους  λαούς της  Άπω Ανατολής.
4. Επάγγελμα. Μεγάλη έκθεση σε κάδμιο φαίνεται να σχετίζεται με αυξημένη συχνότητα της νόσου. Εργάτες, κατασκευής μπαταριών, καπνοβιομηχανίας, χρωμάτων και άλλων βιομηχανιών βρίσκονται σε αυξημένο κίνδυνο ανάπτυξής της νόσου.
5. Σεξουαλικά μεταδιδόμενα νοσήματα. Παθήσεις όπως προστατίτις, ουριθρίτις και γενικώς νοσήματα σεξουαλικά φαίνεται από νέες μελέτες να επηρεάζουν την συχνότητα της νόσου.
6. Δίαιτα. Η κατανάλωση φρούτων και λαχανικών, η αποφυγή τροφών πλούσιων σε λίπη, και η αυξημένη βιταμίνη D μειώνουν σημαντικά τον κίνδυνο ανάπτυξης  της νόσου.

Καρκίνος του προστάτη: Συμπτώματα

Επειδή όπως αναφέρθηκε ο καρκίνος του προστάτη είναι ασυμπτωματικός στο αρχικό στάδιο, θα πρέπει κάθε άνδρας  από την ηλικία των 50 να ελέγχεται κάθε χρόνο, με δακτυλική εξέταση και μέτρηση του προστατικού αντιγόνου (PSA)  στο αίμα.

Τα παρακάτω συμπτώματα μπορεί να είναι του καρκίνου, αλλά πιο συχνά είναι συμπτώματα μη-καρκινικών παθήσεων. Εάν έχετε αυτά τα συμπτώματα είναι πολύ σημαντικό να ενημερώσετε άμεσα το γιατρό σας και να κάνετε τις εξετάσεις που εκείνος θα σας συστήσει.

• Δυσκολία στην ούρηση.
• Δυσκολία στην έναρξη της ροής των ούρων ή/και στην διακοπή της ροής των ούρων.
• Ανάγκη συχνής ούρησης ιδιαίτερα τη νύχτα.
• Ασθενής ροή των ούρων.
• Ροή των ούρων που ξεκινά και σταματά.
• Πόνος, ή κάψιμο κατά την ούρηση.
• Δυσκολία στύσης
• Αίμα στο σπέρμα ή στα ούρα
• Συχνοί πόνοι στο κάτω μέρος της πλάτης, τους γοφούς, ή τους μηρούς

Καρκίνος του προστάτη: Μέθοδοι διάγνωσης

Για ασθενείς με κλινική υποψία ή για εκείνους τους ασθενείς που ζητούν να ελεγχθούν στα πλαίσια ενός τακτικού ελέγχου, η διάγνωση βασίζεται στα επίπεδα του ειδικού προστατικού αντιγόνου* (PSA) στο αίμα και τη δακτυλική εξέταση (DRE). Το αποτέλεσμα χρειάζεται να επιβεβαιωθεί με βιοψία* και παθολογοανα-τομική εξέταση αυτής.

Εξέταση PSA : Το PSA είναι η συντόμευση του όρου «ειδικό προστατικό αντιγόνο*». Είναι μια πρωτεΐνη* που παράγεται αποκλειστικά από τον προστάτη. Η εξέταση αυτή μετράει τα επίπεδα του PSAστο αίμα και η αύξηση των επιπέδων αυτών μπορεί να υποδηλώνει κακοήθεια του προστάτη. Πρέπει να λαμβάνεται υπόψη ότι ο καρ-κίνος του προστάτη δεν είναι ο μόνος λόγος αύξησης των επιπέδων του PSA.

1. Δακτυλική εξέταση : Η δακτυλική εξέταση (DRE) είναι μια κλινική εξέταση για τον έλεγχο του μεγέθους, της συνοχής και των ορίων του προστάτη. Ο ιατρός μπορεί να ψηλαφίσει τον προστάτη, γιατί τοπογραφικά βρίσκεται μπροστά από το ορθό*. Αυτό γίνεται με την εισαγωγή ενός δακτύλου στο ορθό*, φορώντας γάντι το οποίο έχει πρώτα λιπανθεί
2. Ιστοπαθολογία : Η διάγνωση μπορεί να επιβεβαιωθεί μόνο με την εργαστηριακή εξέταση ενός δείγματος του όγκου (βιο-ψία*). Σε αυτή τη διαδικασία, λαμβάνονται δείγματα προστατικού ιστού ώστε να αναλυθούν τα κύτταρα. Τα δείγματα μπορούν να ληφθούν εισάγοντας μια βελόνα διαμέσου του ορθού*, του περινέου* ή της ουρήθρας*.

Καρκίνος του προστάτη: Στάδια της νόσου

Στάδιο 1: Ο όγκος καταλαμβάνει μόνο τον έναν από τους δύο λοβούς του προστάτη. Μπορεί να βρεθεί τυχαία με μια βιοψία που γίνεται μετά την παρατήρηση της αύξησης των επιπέδων του PSA στο αίμα του ασθενούς. Ο καρκίνος δεν έχει επεκταθεί σε λεμφαδένες ή αλλού στο σώμα.

Στάδιο 2: Ο όγκος έχει επεκταθεί στον άλλο λοβό και μπορεί να καταλαμβάνει όλο τον προστάτη, χωρίς να διαφεύγει έξω από τη κάψα που τον περιβάλλει. Ο καρκίνος δεν έχει επεκταθεί σε λεμφαδένες ή αλλού στο σώμα.

Στάδιο 3: Ο όγκος έχει επεκταθεί έξω από τον προστάτη στις σπερματοδόχους κύστεις, οι οποίες είναι ένα ζευγάρι αδένων πάνω από τον προστάτη που εκκρίνουν ένα σημαντικό ποσοστό του υγρού που περιέχει το σπέρμα. Ο καρκίνος δεν έχει επεκταθεί σε λεμφαδένες ή άλλα μέρη του σώματος εκτός από τις σπερματοδόχους κύστεις.

Στάδιο 4: Ο όγκος έχει διηθήσει παρακείμενους ιστούς, πέραν των σπερματοδόχων κύστεων, όπως το ορθό, τους μύες ή το πυελικό τοίχωμα, ή, ανεξάρτητα από τη διήθηση των παρακείμενων ιστών, έχει επεκταθεί σε άλλα μέρη του σώματος, συμπεριλαμβανομένων των λεμφαδένων και των οστών.

Καρκίνος του προστάτη: Θεραπεία

Σε πολύ αρχικό στάδιο και όταν ο καρκίνος είναι πολύ περιορισμένος μπορεί να μη χρειαστεί θεραπεία παρά μόνο αυστηρή και τακτική παρακολούθηση. Σε κάθε περίπτωση ο γιατρός είναι αυτός που πρέπει να κρίνει τι θα εφαρμοστεί στον ασθενή, βασισμένος στο συνολικό ιστορικό , την ηλικία του , και το στάδιο που βρίσκεται ο ασθενής..

• Χειρουργική επέμβαση: Oλική προστατεκτομή- περιλαμβάνει αφαίρεση του προστάτη αδένα και του περιβάλλοντος ιστού και λεμφαδένων
• Ακτινοθεραπεία: Eξωτερική ακτινοβολία, βραχυθεραπεία
• Ορμονοθεραπεία: Φαρμακευτική αγωγή που σταματά την παραγωγή τεστοστερόνης στο σώμα ή ανακόπτει την πορεία της τεστοστερόνης προς τα καρκινικά κύτταρα και τα βοηθά να αναπαραχθούν
• Ορχεκτομή: Μειώνει τα επίπεδα τεστοστερόνης στο σώμα
• Κρυοχειρουργική ή κρυοθεραπεία: Xρήση ψυχρού αέρα για να ψυχθούν οι περιβάλλοντες ιστοί
• Χημειοθεραπεία: Kαταστρέφει τα καρκινικά κύτταρα- εισέρχεται στον οργανισμό μέσω της φλέβας ή χαπιών
• Βιολογική θεραπεία – ανοσοθεραπεία: Xρησιμοποιεί το ίδιο το ανοσοποιητικό σύστημα του ατόμου για να παλέψει με τον καρκίνο

Σαν συμπέρασμα μπορούμε να πούμε ότι καρκίνος του προστάτη σήμερα, θεραπεύεται στα αρχικά στάδια και είναι πλέον στα χέρια του κάθε άνδρα να βοηθήσει στην έγκαιρη διάγνωση της νόσου.