Η Σκλήρυνση κατά Πλάκας είναι ένα χρόνιο αυτοάνοσο νόσημα, το οποίο προσβάλλει το κεντρικό νευρικό σύστημα και ιδίως τον εγκέφαλο και τον νωτιαίο μυελό. Παρουσιάζεται κυρίως στην ηλικία 20-40, ενώ προσβάλλει συχνότερα τις γυναίκες, παρά τους άντρες. Σε αυτό το αυτοάνοσο νόσημα, το ανοσοποιητικό σύστημα επιτίθεται στη μυελίνη και τις νευρικές ίνες. Αποτέλεσμα της βλάβης αυτής είναι η κακή επικοινωνία μεταξύ του εγκεφάλου και άλλων μερών του σώματος.
Σκλήρυνση κατά Πλάκας: Μορφές
Υποτροπιάζουσα ή διαλείπουσα μορφή
Αποτελεί την πιο συχνή μορφή της νόσου. Η εκδήλωσή της ακολουθείται από διάσπαρτα νευρολογικά συμπτώματα, με εποχές ακραίων υποτροπών και άλλες ημέρες σχεδόν πλήρους ύφεσης. Η υποτροπή διαρκεί από λίγες ώρες μέχρι εβδομάδες, χωρίς βελτίωση, μέχρι να επέλθει η ύφεση με την πλήρη ή εμφανή υποχώρηση των δύσκολων συμπτωμάτων. Κάποια τυπικά συμπτώματα, είναι μείωση της όρασης ή διπλωπία και πόνος στο μάτι, και αίσθηση μουδιάσματος στα κάτω άκρα, με παράλληλες διαταραχές στο ουροποιητικό σύστημα.
Προϊούσα υποτροπιάζουσα
Σε αυτή την μορφή ο ασθενής εμφανίζει τα τυπικά συμπτώματα της νόσου, τα οποία αρχικά φαίνεται ότι αφορούν μία μεμονωμένη νευρολογική πάθηση. Οι ασθενείς με προϊούσα υποτροπιάζουσα σκλήρυνση δεν ξεπερνούν το 5%. Έχουν ομαλή κοινωνική ζωή, με λίγα επεισόδια έξαρσης.
Δευτεροπαθώς προϊούσα μορφή
Αφορά τους ασθενείς με ήδη υπάρχουσα υποτροπιάζουσα Σκλήρυνση κατά Πλάκας, που με τα χρόνια επιδεινώνεται η νευρολογική τους εικόνα, χωρίς ελπίδες βελτίωσης. Δηλαδή, μετά από κάθε έξαρση υπάρχει αδυναμία επαναφοράς στην προηγούμενη κατάσταση. Οι σύγχρονες θεραπείες σχηματίζουν μία ελπιδοφόρα εικόνα, καθυστερώντας την εξέλιξη της αναπηρίας.
Πρωτοπαθώς προϊούσα μορφή
Η μορφή αυτή αφορά περίπου το 15% των περιστατικών. Αρχικά αφορά μία συνεχόμενη και αργή επιδείνωση των συμπτωμάτων, χωρίς την εμφάνιση εξάρσεων. Τα συχνότερα συμπτώματα αφορούν αδυναμία και δυσκαμψία στα πόδια. Χαρακτηριστική είναι η κλιμακωτή και πολύ αργή χειροτέρευση των ασθενών, τόσο, που να μπορούν να συγκρίνουν χρόνο με το χρόνο τις αλλαγές στην συμπτωματολογία, και όχι καθημερινά ή μηνιαία.
Σκλήρυνση κατά Πλάκας: Συμπτώματα
Τα συμπτώματα της ασθένειας διαφέρουν ανάλογα με το μέρος του κεντρικού νευρικού συστήματος, που επηρεάζεται. Τα συνηθέστερα είναι η μείωση της όρασης στο ένα μάτι, η διπλωπία, το μούδιασμα και η αδυναμία σε ένα ή περισσότερα άκρα του σώματος, και η αστάθεια κατά το βάδισμα.
- Μύες: Μυϊκοί σπασμοί, δυσκολίες στην κίνηση και αστάθεια
- Μάτια: Διπλωπία, μείωση της όρασης, μη ελεγχόμενες κινήσεις ματιών
- Έντερο και ουροδόχος κύστη: Λοιμώξεις ουροποιητικού, συχνοουρία, δυσκοιλιότητα, διάρροια
- Μούδιασμα ή πόνος σε διάφορα μέρη του σώματος
- Ομιλία: κακή άρθρωση και πεσμένος τρόπος ομιλίας, δυσκολία στο μάσημα/κατάποση
- Εγκέφαλος: κατάθλιψη, ζάλη, απώλεια ακοής, μειωμένη όρεξη για σεξουαλική δραστηριότητα
Σκλήρυνση κατά Πλάκας: Διάγνωση
Δεν υπάρχει συγκεκριμένη εξέταση, αλλά η συστηματική και εκτεταμένη νευρολογική εξέταση, για όλο το νευρικό σύστημα είναι βοηθητική τόσο στη διάγνωση, όσο και στον αποκλεισμό άλλων παθήσεων με παρόμοια συμπτώματα. Οι εξετάσεις προκλητών δυναμικών όρασης και ακοής, η μυελογραφία, η οσφυονωτιαία παρακέντηση και η μαγνητική τομογραφία είναι οι πιο συχνές επιλογές για τη διάγνωση.
Η οσφυονωτιαία παρακέντηση θα εξετάσει, αν υπάρχουν αντισώματα στο υγρό, που κυκλοφορεί ανάμεσα στον εγκέφαλο και τον νωτιαίο μυελό. Αυτά τα αντισώματα είναι ένδειξη της πάθησης. Τα αποτελέσματα δεν είναι καθοριστικά, όμως αποτελούν μία πολύ σημαντική ένδειξη. Όπως και στην μυελογραφία, έτσι και στην παρακέντηση, ο ασθενής θα χρειαστεί να μείνει για λίγο στο νοσοκομείο.
Σκλήρυνση κατά Πλάκας: Θεραπεία
Όλη η σύγχρονη θεραπευτική φροντίδα αποσκοπεί στην αναστολή της εξέλιξης της νόσου. Τα χρόνια υπολείμματα, δυστυχώς, δεν είναι αναστρέψιμα με τα ισχύοντα μέχρι σήμερα δεδομένα. Έτσι, είναι εξαιρετικά σημαντική η έγκαιρη θεραπεία. Χρειάζεται το κατάλληλο φάρμακο την κατάλληλη στιγμή προκειμένου να αποφευχθεί η εμφάνιση αναπηρίας.. Επίσης, μεγάλο ρόλο παίζει και η ικανότητα και η ψυχική δύναμη του ασθενούς να ανταποκρίνεται στις ανάγκες της θεραπείας, που πολλές φορές δεν είναι εύκολη. Η πρόγνωση της νόσου έχει αλλάξει σημαντικά, προς το καλύτερο τα τελευταία 20 χρόνια με την ανακάλυψη των ανοσοτροποποιητικών φαρμάκων.