Έλλειψη ενδιαφέροντος και χαράς, οκνηρία και μελαγχολία, είναι μόνο μερικά από τα συμπτώματα που μπορεί να δείχνουν πως η κατάθλιψη σας έχει επισκεφτεί.

Στις πιο σοβαρές μορφές κατάθλιψης, εμφανίζονται σκέψεις θανάτου ή αυτοκτονίας (αυτοκτονικός ιδεασμός).

Τα συμπτώματα της κατάθλιψης έχουν ως αποτέλεσμα να βιώνει το άτομο σημαντική δυσκολία στο να αντιμετωπίσει την καθημερινότητα, τις καθημερινές δραστηριότητες και να αισθάνεται ότι βρίσκεται σε αδιέξοδο.

Τα συμπτώματα της κατάθλιψης

Η θλίψη θεωρείται ασθένεια (δηλαδή “κατάθλιψη“) όταν τα συναισθήματα που περιγράφτηκαν προηγουμένως είναι έντονα, διαρκούν για αρκετές εβδομάδες και αρχίζουν να παρεμβαίνουν στην καθημερινότητα, στην εργασία και στην κοινωνική ζωή. Η κατάθλιψη αλλάζει τον τρόπο που οι άνθρωποι σκέφτονται, αισθάνονται και συμπεριφέρονται, καθώς και τις σωματικές τους λειτουργίες. Η κατάθλιψη έχει μια ποικιλομορφία συμπτωμάτων, σταδίων και βαρύτητας, από την ελαφριά κατάθλιψη έως τη βαριά μελαγχολία.

Τα συμπτώματα της κατάθλιψης που μπορεί να εμφανίζει ένας ασθενής περιλαμβάνουν:

• να έχει συναισθήματα φορτισμένα με λύπη, θλίψη ή μελαγχολία χωρίς διάθεση για ζωή, “η ζωή δεν έχει νόημα”
• να νιώθει κενό, παγωμένα συναισθήματα, ή πλήρη απώλεια συναισθημάτων
• να παρουσιάζει μειωμένο ενδιαφέρον για δραστηριότητες που στο παρελθόν τον ευχαριστούσαν ή ήταν σημαντικές, δεν χαίρεται με τίποτα (ανηδονία). Δεν έχει όρεξη για τίποτα, δεν έχει όρεξη για ζωή, δεν έχει όρεξη για τίποτα.
• να νιώθει κάποιος ότι είναι ασήμαντος, αβοήθητος, σε αδιέξοδο και χωρίς ελπίδα
• να κοιμάται περισσότερο (υπερυπνία) ή λιγότερο από το κανονικό (αϋπνία)
• να τρώει περισσότερο (υπερφαγία) ή λιγότερο από το συνηθισμένο
• να δυσκολεύεται στη συγκέντρωση ή στη λήψη αποφάσεων (αναποφασιστικότητα)
• να έχει μειωμένη σεξουαλική δραστηριότητα, libido ή ενδιαφέρον
• να αποφεύγει τους άλλους ανθρώπους, τις κοινωνικές συναναστροφές
• να νιώθει ενοχή χωρίς να υπάρχει ουσιαστικός λόγος
• να εμφανίζει έλλειψη ενέργειας και αισθήματα κόπωσης
• να έχει ευχές θανάτου, σκέψεις θανάτου ή αυτοκτονίας (αυτοκτονικός ιδεασμός)

Τα αρνητικά συναισθήματα μπορεί κυμαίνονται μεταξύ της ήπιας θλίψης ή της μελαγχολίας και της βαθιάς απελπισίας. Τα άτομα που πάσχουν από κατάθλιψη θεωρούν την κατάστασή τους μη αναστρέψιμη, αδιέξοδη, κλαίνε συχνά και νιώθουν μια ανεξήγητη εσωτερική θλίψη.

Οι τύποι της κατάθλιψης

Υπάρχουν πολλές μορφές κατάθλιψης: η μείζων κατάθλιψη (μονοπολική κατάθλιψη ή καταθλιπτική διαταραχή) που είναι η πιο συχνή μορφή, η υποτροπιάζουσα κατάθλιψη, η ανθεκτική κατάθλιψη (παρουσιάζεται ανθεκτικότητα στα αντικαταθλιπτικά), η άτυπη κατάθλιψη, η δυσθυμία (ή χρόνια/επίμονη καταθλιπτική διαταραχή), η επιλόχειος κατάθλιψη, η εποχική κατάθλιψη, η ψυχωτική κατάθλιψη, η διπολική καταθλιπτική διαταραχή (παλιότερα γνωστή ως μανιοκατάθλιψη), η δευτεροπαθής κατάθλιψη, η προεμμηνορυσιακή δυσφορική διαταραχή (PMS), η αντιδραστική κατάθλιψη. Η μελαγχολική κατάθλιψη θεωρείται η σοβαρότερη μορφή της νόσου.

Τεστ για την κατάθλιψη

Πολλές φορές οι άνθρωποι δυσκολεύονται να καταλάβουν αν έχουν κατάθλιψη, να ξεχωρίσουν τα σημάδια της κατάθλιψης ή τη βαρύτητα της θλίψης τους. Μπορείτε να κάνετε το online ΤΕΣΤ ΓΙΑ ΤΗΝ ΚΑΤΑΘΛΙΨΗ, για να έχετε μία πρώτη εκτίμηση αν πάσχετε από κατάθλιψη.

Σε πόσο καιρό περνάει η κατάθλιψη;

Ένα καταθλιπτικό επεισόδιο συνήθως έχει διάρκεια 4-8 μήνες, χωρίς φάρμακα ή άλλες εναλλακτικές παρεμβάσεις. Επίσης, υπάρχει 50% πιθανότητα υποτροπής της κατάθλιψης, μετά το πρώτο επεισόδιο, ιδίως αν κανείς δεν αντιμετωπίσει τα πραγματικά ψυχολογικά αίτια της κατάθλιψης.

Επιπρόσθετα, αναλόγως του υποτύπου της κατάθλιψης, κάποιοι ασθενείς μπορεί να υποφέρουν χρόνια από κατάθλιψη (δυσθυμία) ή να εμφανίζουν πολλαπλά, επαναλαμβανόμενα καταθλιπτικά επεισόδια (υποτροπιάζουσα κατάθλιψη), στην οποία περίπτωση συνήθως παραμένουν κάποια υπολειμματικά στοιχεία μετά το πέρας του επεισοδίου.

Θεραπεία για την κατάθλιψη

Η θεραπεία της κατάθλιψης εξαρτάται (α) από τη βαρύτητα των συμπτωμάτων και (β) από τις προτιμήσεις του ασθενούς. Για παράδειγμα ασθενείς με βαριά κατάθλιψη ή αγχώδη κατάθλιψη, θα χρειαστούν φαρμακευτική αγωγή για ένα διάστημα. Σε τέτοιες περιπτώσεις μπορούν να χρησιμοποιηθούν αντικαταθλιπτικά φάρμακα (πχ Zoloft, Ladose, Seropram, Cipralex, Efexor, Cymbalta, Remeron) και αγχολυτικά (πχ Xanax, Lexotanil, Tavor).

Η ψυχοθεραπεία πλέον αποτελεί τη σύγχρονη μέθοδο θεραπείας, σε συνδυασμό με την αντικαταθλιπτική αγωγή (όπου κρίνεται απαραίτητο). Μέσω της ψυχοθεραπείας ο άνθρωπος μπορεί να αντιμετωπίσει τα αδιέξοδα που βιώνει, να βελτιώσει τη σχέση με τον εαυτό του και τους γύρω του. Μελέτες έχουν αποδείξει την αξία της ψυχοθεραπείας και πως έχει μεγαλύτερα οφέλη μακροπρόθεσμα, σε σχέση με την αντικαταθλιπτικά φάρμακα.

Η τυπική φαρμακευτική θεραπεία για την κατάθλιψη αφορά τη λήψη αντικαταθλιπτικών φαρμάκων, τα οποία ανακουφίζουν από τα συμπτώματα της κατάθλιψης σε 3-4 εβδομάδες. Η λήψη τους είναι παρατεταμένη, άλλοτε για λίγους μήνες, και άλλοτε για χρόνια, αναλόγως των αιτιών, των συνθηκών ζωής του ασθενούς, και του βιολογικού υποστρώματος (αν υπάρχει κληρονομική/γονιδιακή επιβάρυνση).

Υπάρχουν πλέον διαθέσιμες και άλλες θεραπευτικές τεχνικές, που περιλαμβάνουν την ηλεκτρική ή μαγνητική διέγερση του εγκεφάλου (πχ rTMS), ωστόσο αυτές οι τεχνικές αφορούν μόνο τις ανθεκτικές περιπτώσεις κατάθλιψης, καθώς έχουν πολύ υψηλό κόστος, μεγάλα ποσοστά υποτροπής και πρέπει να εφαρμόζονται από ψυχιάτρους με μεγάλη εμπειρία, διαφορετικά έχουν πτωχά αποτελέσματα.