Πώς βοηθάει ο αιματολόγος στην εγκυμοσύνη, αλλά και μετά από αυτή. Οι κίνδυνοι που κρύβει το… αίμα σε μία έγκυο.

Γράφει ο Ηλίας Ευμορφιάδης, Αναπληρωτής Διευθυντής Αιματολόγος στο Metropolitan Hospital

Τα τελευταία χρόνια όλο και συχνότερα έγκυες γυναίκες κάνουν καθημερινά αντιπηκτικές ενέσεις ή παίρνουν ασπιρίνη κατά τη διάρκεια της κύησης αλλά και της λοχείας μετά από συμβουλή του γυναικολόγου ή αιματολόγου τους. Κι αυτό διότι οι θρομβωτικές επιπλοκές αποτελούν την πιο συχνή αιτία θανάτου των εγκύων. Ωστόσο, ενώ σε αρκετές περιπτώσεις κρίνεται απαραίτητη η χρήση αντιθρομβωτικών φαρμάκων, εντούτοις σε άλλες περιπτώσεις η χρήση τους όχι μόνο δεν προσφέρει κάτι, αλλά μπορεί δυνητικά να είναι και επιβλαβής για την πορεία της κύησης.

Ο ρόλος του αιματολόγου, στην περίπτωση αυτή, είναι να δώσει με τις γνώσεις του τη σωστή κατεύθυνση στην έγκυο και τον/τη γυναικολόγο της, προκειμένου η κύηση να προχωρήσει χωρίς ή με τις μικρότερες δυνατές επιπλοκές.

Θρομβοφιλία: Είναι ο κύριος λόγος παρέμβασης του αιματολόγου στην κύηση;

Τα τελευταία 25-30 χρόνια υπήρξε πληθώρα μελετών οι οποίες συσχέτισαν την παρουσία μαιευτικών επιπλοκών με διάφορους παράγοντες που μπήκαν κάτω από τον όρο «θρομβοφιλία». Ακόμα και σήμερα, όμως, υπάρχει σύγχυση σε σχέση με το τι αποτελεί «θρομβοφιλία». Οι αιματολόγοι καλούνται να εξηγήσουν στις γυναίκες που τους επισκέπτονται, κατά πόσον θα πρέπει να λάβουν μέτρα προφύλαξης και τι είδους μέτρα θα είναι αυτά σε κάθε περίπτωση (εντός ή εκτός κύησης).

Δεν είναι όμως μόνο η ερμηνεία των αποτελεσμάτων θρομβοφιλίας το μόνο αίτιο για το οποίο οι γυναικολόγοι παραπέμπουν για μια συνολική εκτίμηση θρομβωτικού κινδύνου τις εγκύους ή τις γυναίκες που προετοιμάζονται για κύηση. Εκτός από τη θρομβοφιλία, λοιπόν, προστίθενται και άλλοι παράγοντες που μπορεί να αυξάνουν τον θρομβωτικό κίνδυνο και που έχουν να κάνουν περισσότερο με τον σύγχρονο τρόπο ζωής, όπως η πιο προχωρημένη ηλικία στην οποία μένουν σήμερα έγκυες οι γυναίκες, η χρήση ορμονικής αγωγής, οι μέθοδοι υποβοηθούμενης αναπαραγωγής, η παχυσαρκία, το κάπνισμα, οι αγγειακές βλάβες και άλλες συννοσηρότητες.

Με τη λήψη ενός καλού προσωπικού και οικογενειακού ιστορικού καθώς και με την αντικειμενική εξέταση, ο ειδικός αιματολόγος μπορεί να «ζυγίσει» εάν η γυναίκα την οποία βλέπει θα πρέπει να πάρει ή όχι αντιθρομβωτική αγωγή στην κύηση, το είδος και τη δόση της, πρωτίστως για την ασφάλεια της ίδιας της γυναίκας, αλλά και για τη μείωση του κινδύνου επιπλοκών που αφορούν το έμβρυο.

Εκτίμηση θρομβωτικού κινδύνου: Πώς και πότε πρέπει να γίνεται

   Στη μεγάλη πλειοψηφία των περιπτώσεων, η εκτίμηση για θρομβωτικό κίνδυνο γίνεται από τους γυναικολόγους που τις παρακολουθούν, σε κάποιες όμως περιπτώσεις που οι θεράποντες ιατροί βρίσκονται στο μεταίχμιο μεταξύ να δώσουν ή όχι αντιθρομβωτική προφύλαξη, ή χρειάζονται βοήθεια για την επιλογή του βέλτιστου είδους και δόσης που θα πρέπει να χορηγήσουν, παραπέμπουν τις γυναίκες για εκτίμηση στον ειδικό αιματολόγο.

Μετά την αρχική συμβουλή από τον αιματολόγο χρειάζεται άλλη παρακολούθηση;

Δεδομένης της ταχέως μεταβαλλόμενης κατάστασης στον οργανισμό της εγκύου, είναι πιθανό στην πορεία της κύησης να χρειαστεί επανέλεγχος κατά διαστήματα, συνήθως ανά τρίμηνο κύησης, αλλά αυτό δεν είναι απόλυτο, δηλαδή γυναίκες με προφίλ πολύ χαμηλού κινδύνου μπορεί να μη χρειαστούν επανέλεγχο και γυναίκες πιο αυξημένου κινδύνου μπορεί να χρειαστούν συχνότερους ελέγχους.

Ο αιματολόγος μπορεί να βοηθήσει στη μείωση του κινδύνου επιπλοκών που αφορούν το έμβρυο;

Ναι, μπορεί. Συχνά παραπέμπονται για εκτίμηση γυναίκες με ιστορικό πολλαπλών αποβολών, ενδομήτριου θανάτου, ενδομήτριας υστέρησης ανάπτυξης, προεκλαμψίας και κάποιων σπανιότερων συνδρόμων, προκειμένου να γίνει η σχετική διερεύνηση για αιματολογικούς παράγοντες που θα μπορούσαν να έχουν επηρεάσει την εμφάνιση των επιπλοκών αυτών και να δοθεί η καταλληλότερη προληπτική αγωγή για αποφυγή τους σε μια επόμενη κύηση.

Μπορεί ο αιματολόγος να βοηθήσει για μια επιτυχημένη προσπάθεια υποβοηθούμενης αναπαραγωγής;

Στην υποβοηθούμενη αναπαραγωγή τα πράγματα γίνονται πιο πολύπλοκα. Δεδομένου ότι η υπογονιμότητα είναι συνήθως πολυπαραγοντική, η πήξη του αίματος θα πρέπει να είναι όσο το δυνατόν καλύτερα ρυθμισμένη σε μια προσπάθεια υποβοηθούμενης αναπαραγωγής.

Στόχος ενός έμπειρου, στον τομέα της υποβοηθούμενης αναπαραγωγής, αιματολόγου είναι να βελτιώσει τη μικρο-διαχείριση στοιχείων όπως λ.χ. οι βιταμίνες, να προβεί στον σχετικό ανοσολογικό έλεγχο, αλλά κυρίως να βοηθήσει στην επιλογή του κατάλληλου αντιθρομβωτικού σχήματος, όπου και εάν αυτό χρειάζεται, σε εξατομικευμένο επίπεδο, ούτως ώστε να προσεγγιστεί το μέγιστο των πιθανοτήτων επιτυχίας της μεθόδου υποβοηθούμενης αναπαραγωγής.

Υπάρχουν άλλες περιπτώσεις στις οποίες η αιματολογική εκτίμηση μπορεί να συμβάλλει στην κύηση;

Η αιματολογική παρακολούθηση στην κύηση είναι απαραίτητη σε όλες τις γυναίκες με προϋπάρχον αιματολογικό πρόβλημα (π.χ. αιμοσφαιρινοπάθειες, αιμορροφιλία, αναιμία, θρομβοπενία, αιματολογικές κακοήθειες κτλ.), καθώς η κύηση μπορεί να επηρεάσει την πορεία του νοσήματός τους, αλλά και το νόσημα την πορεία της κύησης. Στις περιπτώσεις αυτές η συχνή παρακολούθηση μπορεί να είναι απαραίτητη. Επιπλέον των ανωτέρω, η αιματολογική εκτίμηση στην κύηση βοηθά στη διερεύνηση και αντιμετώπιση καταστάσεων που δεν ήταν γνωστές πριν από αυτήν ή/και εμφανίστηκαν κατά τη διάρκειά της.