H πληθυσμιακή έξαρση των μωβ μεδουσών -ή Pelagia noctiluca όπως είναι το επιστημονικό της όνομα- στο Αιγαίο έχει ξεκινήσει από τον Οκτώβριο του 2020 και αν επικρατήσει το ίδιο μοτίβο θα έχουμε να τις αντιμετωπίσουμε για ακόμη 1,5 με 2 χρόνια.

Οι μωβ μέδουσες θεωρούνται από τα πιο επικίνδυνα είδη μεδουσών στην Μεσόγειο. Το τσίμπημα τους είναι επώδυνο λόγω της νευροτοξίνης που έχουν, επομένως οι λουόμενοι θα πρέπει να είναι πολύ καλά ενημερωμένοι σχετικά με το τι πρέπει να κάνουν σε περίπτωση τσιμπήματος.

Η μωβ μέδουσα είναι πελαγικό είδος και ζει σε τροπικά νερά. Έχει μέγιστο μήκος τα 10 εκατοστά σε διάμετρο και το μήκος των πλοκαμιών μπορεί να φτάσει μέχρι 10 μέτρα. Κυρίως τρέφεται με σάλπες, διάφορα χιτωνοφόρα, πλακτονικά καρκινοειδή και αυγά ψαριών. Οι μεγαλύτεροι φυσικοί θηρευτές της μέδουσας είναι η δερματοχελώνα, η καρέτα καρέτα, ο τόνος, ο ξιφίας και το φεγγαρόψαρο. Όταν είναι νεαρή το χρώμα της είναι πορτοκαλό-καφέ και όταν ενηλικιώνεται παίρνει έντονο πορφυρό-μωβ χρώμα. Η αναγνώριση γίνεται από τα εξωτερικά μορφολογικά χαρακτηριστικά της, δηλαδή τι χρώμα είναι, αν έχει βούλες ή ρίγες στην καμπάνα της, αν φαίνονται οι γονάδες τις και τι σχήμα έχουν (για διάφανες μέδουσες, όπως π.χ. οι Aurelia sp.), πως είναι τα πλοκάμια τους σε σχήμα και αν έχουν κάποια χρώματα διαφορετικά ή λωρίδες στα πλοκάμια ή στην καμπάνα τους.

«Το κάθε είδος μέδουσας κάνει μια φυσική έξαρση ανά κάποια χρόνια. π.χ. η Μεσογειακή μέδουσα (Cotylorhiza tuberculata) έχει έξαρση κάθε χρόνο τον Αύγουστο, ενώ η Μέδουσα Πυξίδα (Chrysaora hysoscella) έχει έξαρση κάθε χρόνο από Μάρτιο μέχρι μέσα Μαΐου. Η μωβ μέδουσα (Pelagia noctiluca) είχε φυσική έξαρση κάθε 8 με 10 χρόνια και οι εξάρσεις τους κρατούσανε μέχρι 4 χρόνια μάξιμουμ. Αλλά λόγω κάποιων παραγόντων όπως π.χ. η κλιματική αλλαγή, η υπεραλίευση, η έλλειψη θηρευτών, κ.α. έχει βοηθήσει αυτές τις εξάρσεις να γίνονται πιο συχνά και με μεγαλύτερη εξάπλωση», εξηγεί στο ΑΠΕ-ΜΠΕ, ο Χρήστος Τακλής που είναι Θαλάσσιος και Conservation Βιολόγος και Διαχειριστής του Ελληνικού Παρατηρητηρίου Βιοποικιλότητας.

Σχεδόν όλα τα είδη μεδουσών απαντώνται στα βαθιά νερά και μακριά από τις παραλίες. Αλλά επειδή η μετακίνηση τους είναι παθητική καθώς παρασύρονται από θαλάσσια ρεύματα και κύματα, εξαρτώνται αποκλειστικά από τους ανέμους, τα κύματα, και κυρίως από τα υποθαλάσσια ρεύματα.

Συμπτώματα τσιμπήματος από μωβ μέδουσα

Οι νηματοκύστες παράγουν στο ανθρώπινο δέρμα, ερύθημα, πρήξιμο, κάψιμο όπως και μερικές φορές σοβαρές δερμονεκρωτικές, καρδιο- και νευροτοξικές επιδράσεις, οι οποίες είναι ιδιαίτερα επικίνδυνες σε ευαίσθητα άτομα.

Τα συμπτώματα μετά από επαφή – τσίμπημα από την μέδουσα μπορεί να είναι:

Πόνος σαν κάψιμο, πολλές φορές έντονο κοκκίνισμα του δέρματος, και σε μερικές περιπτώσεις εμφάνιση σε μέρος του δέρματος σας το αποτύπωμα της μέδουσας, ναυτία, πτώση πίεσης, ταχυκαρδία, κεφαλαλγία, εμετός, διάρροια, σπασμός των βρόγχων, δύσπνοια.

Σε περίπτωση εμφάνισης συστηματικών συμπτωμάτων (σπάνια) όπως : υπόταση , βράχος φωνής , εισπνευστικός συριγμός, γενικευμένο αγγειοοίδημα – εκτεταμένο κνιδωτικό εξάνθημα, διαταραχές επιπέδου επικοινωνίας – συνείδησης , έμετος, είναι επιβεβλημένη η άμεση διακομιδή του ασθενούς στο νοσοκομείο.

Μην ξεπλύνεις με νερό, γλυκό ή αλμυρό

Μην ξεπλύνεις με φρέσκο νερό την περιοχή γιατί το μόνο που θα καταφέρεις είναι να εντείνεις τον πόνο. Και αυτό γιατί όσο περισσότερο πόσιμο νερό ρίχνεις, τόσο θα εκκρίνεται περισσότερο δηλητήριο με αποτέλεσμα τον αφόρητο πόνο. Αυτό συμβαίνει επειδή η αλλαγή της ωσμωτικής τονικότητας απελευθερώνει επιπλέον δηλητήριο. Για τον ίδιο λόγο θα πρέπει να αποφεύγεις το ξύσιμο του τραύματος καθώς και να ρίχνεις οινόπνευμα ή αμμωνία και άλλες παρόμοιες ουσίες. Τέλος, μην ξεπλύνεις ούτε με αλμυρό νερό και σε καμία περίπτωση μην τρίβεις την περιοχή.

Μην το ουρήσεις!

Ναι, όλοι έχουμε δει τη σκηνή με το τσίμπημα της Μόνικας στα Φιλαράκια. Όμως τα ούρα δεν κάνουν καλό σε αυτά τα τσιμπήματα και είναι μεγάλος μύθος το να ουρήσεις στην περιοχή. Το μόνο που θα καταφέρεις είναι απλά να ουρήσεις τον εαυτό σου.

Έχεις ξίδι, ρίξ΄το!

Αυτό μάλιστα, κάνει δουλειά και ανακουφίζει από τον πόνο προσωρινά. Αν δεν έχεις ξίδι, τότε διέλυσε λίγη μαγειρική σόδα σε νερό και κάνε κομπρέσες με αυτό. Αυτή η πρακτική μέθοδος θα σε ανακουφίσει από τον πόνο.

Ζεστό και κρύο

Η πιο καλή λύση είναι η ζεστή κομπρέσα ή να βυθίσεις το σημείο σε πάρα πολύ ζεστό νερό, για περίπου 20 λεπτά για να ανακουφιστείς από τον πόνο. Κάποιοι πιστεύουν ότι και ο πάγος μπορεί να κάνει δουλειά αλλά οι επιστήμονες λένε καλύτερα να μην το κανεις. Μόνον ζεστό νερό ή ζεστές κομπρέσες!

Πώς θα απομακρύνεις τα νήματα της τσούχτρας

Αν τα πλοκάμια της τσούχτρας είναι ακόμα στο δέρμα σου, αφαίρεσέ τα προσεκτικά, όχι όμως με γυμνά χέρια, αφού είναι πολύ πιθανό να τραυματιστείς και σε άλλα σημεία.

Κάνε επάλειψη με μια ήπια κορτιζονούχα αλοιφή ή με κάποια φυτική κρέμα με Άρνικα, που είναι γνωστή για την αντί-οιδηματική της δράση και καταπραΰνει τον πόνο.

Τι να μην κάνεις

Μην ακολουθήσεις κάποιες από τις άχρηστες ή μη αποδεδειγμένες λύσεις που θα βρεις στο Διαδίκτυο για τσίμπημα από τσούχτρες όπως να ξύσεις με τα δάχτυλά σου το σημείο για να απομακρύνεις τα μικρά πλοκάμια, να ξεπλύνεις με ούρα ή αλμυρό νερό, να ρίξεις αλκοόλ ή κόκα κόλα, να τρίψεις με μια πετσέτα ή να βάλεις ένα κομμάτι κρέας πάνω!

Να θυμάσαι: Αν και οι δικές ελληνικές τσούχτρες, οι κοινές, σε σχέση με τα είδη που ευδοκιμούν στους ωκεανούς δεν είναι θανατηφόρες, αυτό δεν σημαίνει ότι δεν πρέπει να απευθυνθείς σε γιατρό άμεσα, ειδικά εάν είσαι αλλεργικός.