Η λέξη δυσμηνόρροια, δυσ – μήνας – ροια (ρέω), σημαίνει επώδυνη εμμηνορρυσία, και ως εκ τούτου ορίζεται ως η κατάσταση κατά την οποία η γυναίκα πονά περισσότερο από το φυσιολογικό στη διάρκεια της περιόδου της (έμμηνος ρύση).
Μία κοπέλα μπορεί να εμφανίσει τέτοιο πρόβλημα δυσμηνόρροιας κατά την εφηβική ηλικία χωρίς κάποια προϋπάρχουσα πάθηση (πρωτοπαθής δυσμηνόρροια) ή και πολύ αργότερα στη ενήλικο ζωή της, οπότε συνήθως υπάρχει κάποια παθολογική αιτία, η οποία πρέπει να διερευνηθεί (δευτεροπαθής δυσμηνόρροια).
Οι πόνοι περιόδου επηρεάζουν περίπου το 75% των γυναικών της αναπαραγωγικής ηλικίας. Περίπου σε ποσοστό 25% – 30% οι γυναίκες αυτές αναγνωρίζουν την έναρξη του προβλήματος δυσμηνόρροιας από την εφηβεία τους, και το αναφέρουν σα μία ιδιαίτερα άσχημη και καταπιεστική εμπειρία.
Δυσμηνόρροια: Συμπτώματα με τα οποία εκδηλώνεται
Κάθε κορίτσι βιώνει διαφορετικά την περίοδό του κάθε μήνα και παρ’ όλο που ορισμένα μπορεί να αναφέρουν ένα ήπιο βάρος χαμηλά στην κοιλιά, άλλα έχουν έντονους πόνους, που τα αναγκάζει να περνούν το μεγαλύτερο διάστημα στο κρεβάτι, να απουσιάζουν από το σχολείο και να απέχουν από κάθε σωματική δραστηριότητα.
Ο πόνος μπορεί να είναι ρυθμικός (έρχεται ανά τακτά χρονικά διαστήματα, αυξάνει προοδευτικά και στη συνέχεια δεν υπάρχει μέχρι το επόμενο επεισόδιο), σαν κράμπα, να αντανακλά στη μέση, στην πλάτη, στο στομάχι ή και στα πόδια και γίνεται συνήθως χειρότερος όταν η ροή του αίματος είναι στο αποκορύφωμά της.
Μερικά κορίτσια μπορεί να έχουν τάση προς εμετό, ναυτίες, πονοκέφαλο, ενώ εμετοί ή και διάρροιεςαναφέρονται πολύ συχνά στην έναρξη της περιόδου και συμπληρώνουν το φάσμα της συμπτωματολογίας της δυσμηνόρροιας.
Παράγοντες που μπορεί να παίζουν ρόλο στην εμφάνιση μεγαλύτερου και δυσκολότερα ανεκτού πόνου στην εφηβεία είναι:
- Η αυξημένη ροή αίματος,
- Η αυξημένη διάρκεια περιόδου,
- Η ύπαρξη οικογενειακού ιστορικού δυσμηνόρροιας, κυρίως από τη μητέρα
- Το κάπνισμα,
- Η ύπαρξη ατομικού ιστορικού πρώιμη εμμηναρχή (εμφάνιση περιόδου σε πολύ μικρή ηλικία).
Δυσμηνόρροια: Αίτιες που την προκαλούν
Πολλές θεωρίες έχουν περιγραφεί, σύμφωνα με την επικρατέστερη όμως από αυτές, λίγο πριν την έναρξη της περιόδου το σώμα της γυναίκας παράγει ορισμένες ουσίες που ονομάζονται προσταγλανδίνες, οι οποίες προκαλούν συσπάσεις στη μήτρα.
Στα κορίτσια με δυσμηνόρροια, οι ουσίες αυτές παράγονται περισσότερο απ’ ότι χρειάζεται και για αυτό προκαλούν έντονους μυϊκούς σπασμούς και κράμπες, οι οποίες γίνονται αντιληπτές σα δριμύς πόνος, ο οποίος αρχίζει να εκδηλώνεται μία – δύο μέρες πριν από την περίοδο και συνεχίζει κατά τη διάρκειά της.
Δυσμηνόρροια: Με ποιους τρόπους αντιμετωπίζεται;
Είναι πολύ σημαντικό το πρόβλημα αυτό ν’ αντιμετωπίζεται με τον κατάλληλο τρόπο ανάλογα με την αιτία του και να χορηγείται η ανάλογη θεραπεία για την αντιμετώπιση της οδυνηρής αυτής κατάστασης.
Φαρμακευτική αγωγή
Ως θεραπεία πρώτης επιλογής, θεωρούνται τα αντιφλεγμονώδη φάρμακα, τα οποία επαναφέρουν τις προσταγλανδίνες στα φυσιολογικά τους επίπεδα «διορθώνοντας» έτσι το πρόβλημα της δυσμηνόρροιας .
Είναι σημαντικό να λαμβάνονται αμέσως με τα πρώτα συμπτώματα ή και μία μέρα πριν την έναρξη της εμμήνου ρύσεως. Τα φάρμακα αυτά με σωστή χρήση, έχουν υψηλή αποτελεσματικότητα στη μείωση του πόνου της περιόδου που μπορεί να φτάσει μέχρι και 95%.
Σπασμολυτικά φάρμακα χρησιμοποιούνται επίσης συχνά είτε μόνα τους , είτε σε συνδυασμό με τα αντιφλεγμονώδη για της αντιμετώπιση της πρωτοπαθούς δυσμηνόρροιας.
Στις πλέον βαριές περιπτώσεις δυσμηνόρροιας που τα παραπάνω φάρμακα αποτυγχάνουν να ελέγξουν τον πόνο η χρήση αντισυλληπτικών δισκίων, υπό την καθοδήγηση του γιατρού, βοηθά αποτελεσματικά στην αντιμετώπιση του προβλήματος.
Μη φαρμακευτική αγωγή
Άλλοι εναλλακτικοί, μη φαρμακευτικοί τρόποι, που συχνά συστήνονται και κατά περίπτωση συμβάλλουν ουσιαστικά στη μείωση του πόνου της δυσμηνόρροιας είναι:
- Το ελαφρύ μασάζ στην περιοχή της κοιλιάς με αιθέρια έλαια είναι αναζωογονητικό και αρκετά αποτελεσματικό.
- Η τοποθέτηση ζεστών επιθεμάτων στο κάτω μέρος της κοιλιάς, τα οποία κρατούν ζεστή την περιοχή, ανακουφίζουν σε μεγάλο βαθμό από τον πόνο.
- Η άσκηση, ακόμα κι αν είναι σε πιο ήπια μορφή, βοηθάει στη χαλάρωση των μυών και συμβάλλει στην παραγωγή ενδορφινών – των ορμονών, που ευθύνονται για την αίσθηση της ευφορίας και συνεπώς την ανακούφιση από τον πόνο.
- Ο ύπνος βοηθά στην καταπολέμηση του στρες και χαλαρώνει τον οργανισμό.
- Η κατανάλωση άφθονων Ω3 λιπαρών, τα οποία βρίσκονται σε λιπαρά ψάρια, όπως ο σολομός και η σαρδέλα.
- Η κατανάλωση τροφίμων πλούσιων σε Β1 και μαγνήσιο.
- Η αποφυγή κατανάλωσης καφέ. Κατά τη διάρκεια της περιόδου είναι ικανός να αυξήσει την ένταση και τους σπασμούς των μυών με αποτέλεσμα να επιδεινώσει τη δυσμηνόρροια.
- Η αποφυγή ζάχαρης και των πολύ λιπαρών γλυκών, παρά το γεγονός ότι είναι γνωστή η αυξημένη επιθυμία για κατανάλωση γλυκών αυτές τις ημέρες.
- Δυόσμος, κανέλλα και μέντα, σε μορφή ροφήματος, είναι γνωστά και για τις καταπραϋντικές τους ιδιότητες τις δύσκολες αυτές μέρες.
Η επίσκεψη της εφήβου στον παιδογυναικολόγο είναι απαραίτητη, ώστε ο γιατρός μετά από ενδελεχή έλεγχο θα διαπιστώσει αν υπάρχει κάποιο υποκείμενο νόσημα και θα δώσει απλές, σαφείς και αξιόπιστες συμβουλές για αποτελεσματικές θεραπείες, που είναι άμεσα διαθέσιμες, ώστε οι «δύσκολες» μέρες μην χαλάνε την καθημερινότητα των κοριτσιών.