Ακανόνιστος κύκλος: Όταν η περίοδος δεν είναι… ρολόι – Τι κινδύνους κρύβει

Θεωρούμε ότι ένας κύκλος μεταξύ 21-35 ημερών είναι φυσιολογικός. Αυτό σημαίνει ότι γυναίκες οι οποίες έχουν κύκλο 24 ή 32 ημερών με αποκλίσεις 2-3 ημερών είναι φυσιολογικές.

Η περίοδος είναι ουσιαστικά η χρονική διάρκεια που διαρκεί η αιμορραγία, δηλαδή κατά την οποία ανανεώνεται το ενδομήτριο.

Αυτή η χρονική περίοδος διαρκεί 3-7 ημέρες στις περισσότερες γυναίκες και χαρακτηρίζεται από απώλεια αίματος που μπορεί να είναι από μικρή έως έντονη.

Όταν λοιπόν λέμε ότι έχουμε ακανόνιστη περίοδο εννοούμε ότι έχει ένα εύρος μεγαλύτερο από 2 -3 ημέρες ή/και έρχεται σε πολύ αραιά ή σύντομα χρονικά διαστήματα.

Γενικά θεωρούμε ότι η ακανόνιστη περίοδος είναι:

• αιμορραγία που διαρκεί περισσότερες από 7 ημέρες (δυσλειτουργική αιμορραγία της μήτρας)
• έμμηνος ρύση με έντονη αιμορραγία (μηνομητρορραγία)
• περίοδος που έρχεται πολύ αραιά (περισσότερο από 35 μέρες)
• περίοδος που έρχεται πολύ συχνά (λιγότερο από 21 ημέρες)
• αμηνόρροια (εάν η καθυστέρηση είναι περισσότερο είναι 90 μέρες)

Ακανόνιστος κύκλος: Τι μπορεί να ευθύνεται;

Τι μπορεί να επηρεάσει τη διάρκεια του κύκλου μιας γυναίκας;

• Εγκυμοσύνη και θηλασμός
• Έντονο στρες ή στενοχώρια
• Έντονη άσκηση
• Απότομη αλλαγή βάρους (αύξηση ή μείωση)
• Ορμονικές διαταραχές
  • των Γυναικολογιών ορμονών: FSH, LH, προγεστερόνη
  • της Προλακτίνης (υπερπρολακτιναιμία)
  • της λειτουργίας του θυρεοειδούς
• Πολυκυστικές ωοθήκες / Σύνδρομο πολυκυστικών ωοθηκών
• Εμμηνόπαυση / κλιμακτήριος
• Αντισυλληπτικά χάπια
• Άλλες φαρμακευτικές θεραπείες
• Πολύποδες μήτρας
• Ινομυώματα
• Συμφύσεις μήτρας
• Ενδομήτριο σπείραμα (σπιράλ).

Αναλυτικότερα, είναι προφανές ότι η εγκυμοσύνη, ο θηλασμός, η πρόωρη ή μη εμμηνόπαυση προκαλούν ορμονικές διαταραχές που επηρεάζουν τον κύκλο ή και τον σταματούν τελείως.

Επίσης, η απότομη αλλαγή βάρους, η έντονη άσκηση, η στενοχώρια, επηρεάζουν πάρα πολύ την έκκριση των γυναικολογικών ορμονών και μπορεί να οδηγήσουν ακόμα και σε πλήρη αναστολή της περιόδου.

Μπορεί όμως η ανωμαλία στον κύκλο και η ορμονική ανωμαλία να προκληθεί από δυσλειτουργία της υπόφυσης (προλακτίνη), του θυρεοειδή, των ωοθηκών (πολυκυστικές ωοθήκες).

Ειδικά οι πολυκυστικές ωοθήκες, που είναι πολύ συχνό εύρημα στην Ελλάδα, έχουν μεγάλη ποικιλία στον τρόπο με τον οποίο επηρεάζουν τον κύκλο της γυναίκας και προκαλούν αντίστοιχη ανησυχία. Όμως πρέπει να γίνει κατανοητό ότι όσο εντυπωσιακή και αν είναι η επίπτωσή τους, είναι εύκολα αντιμετωπίσιμη.

Ακανόνιστος κύκλος: Τι μπορεί να αποτρέπει την εμφάνιση της περιόδου σας;

1.Απουσία ωορρηξίας

Μία φορά τον μήνα, το σώμα βιώνει τις ορμονικές αλλαγές που σχετίζονται με το προεμμηνορροϊκό σύνδρομο, αν όμως για κάποιο λόγο δεν απελευθερώνεται ωάριο, δεν υπάρχει και περίοδος.

2.Προβλήματα θυρεοειδούς

Ο θυρεοειδής ρυθμίζει πολλές λειτουργίες του οργανισμού, συμπεριλαμβανομένου του μεταβολισμού και του εμμηνορροϊκού κύκλου. Όταν ο θυρεοειδής δεν λειτουργεί φυσιολογικά, προκαλούνται διαταραχές περιόδου. Ο θυρεοειδής επηρεάζει επίσης τη λειτουργία του εγκεφάλου και τη διάθεση, γι’ αυτό είναι πιθανό να έχετε συμπτώματα περιόδου παρά την απουσία αίματος.

3.Αντισύλληψη

Μια συχνή παρενέργεια του ενδομήτριου σπειράματος είναι η απουσία περιόδου. Το σπιράλ προκαλεί συχνά συμπτώματα παρόμοια με αυτά, που προκαλούνται από τα αντισυλληπτικά δισκία, όπως αίσθημα βάρους, πόνος στο στήθος, πονοκέφαλος, έντονες διακυμάνσεις στη διάθεση και ακμή.

4.Στρες

Αποτελεί κοινή αιτία απουσίας περιόδου επειδή αυξάνει τα επίπεδα κορτιζόλης, η οποία επηρεάζει την ισορροπία των ορμονών, συμπεριλαμβανομένων αυτών που εμπλέκονται στην ωορρηξία και την περίοδο.

5.Σύνδρομο πολυκυστικών ωοθηκών

Οι πάσχουσες από το σύνδρομο πολυκυστικών ωοθηκών έχουν περίσσεια ανδρογόνων, χημικών ουσιών που επηρεάζουν τη λειτουργία των ωοθηκών και προκαλούν την ανάπτυξη τριχοφυΐας, την αύξηση του σωματικού βάρους και την αντίσταση στην ινουλίνη. Το σύνδρομο προκαλεί πυελικό πόνο και κράμπες περιόδου.

6.Πολύποδες μήτρας

Πρόκειται για μικρούς καλοήθεις όγκους που αναπτύσσονται στη μήτρα και μπορούν να προκαλέσουν κράμπες και δυσφορία που μοιάζουν με συμπτώματα περιόδου. Επειδή οι πολύποδες μπορούν να δυσκολέψουν τα σύλληψη, ο γιατρός σας είναι πιθανό να κρίνει αναγκαία την αφαίρεσή τους.

7.Κύστες ωοθηκών

Συνήθως δεν αποτελούν πρόβλημα και δεν προκαλούν συμπτώματα, κάποιες φορές όμως προκαλούν πόνο που μοιάζει με αυτόν της περιόδου. Εάν έχετε ακανόνιστες κράμπες, μιλήστε με τον γιατρό σας. Αν είναι μεγάλες, μπορεί να προκαλέσουν συστροφή των ωοθηκών, η οποία προκαλεί πόνο και χρήζει επείγουσας αντιμετώπισης για να σωθούν οι ωοθήκες σας.

8.Σεξουαλικώς Μεταδιδόμενα Νοσήματα

Λοιμώξεις όπως η γονόρροια και τα χλαμύδια μπορούν να οδηγήσουν σε μια κατάσταση γνωστή ως φλεγμονώδη νόσο της πυέλου, η οποία προκαλεί έντονο πόνο στην κοιλιά που δεν υποχωρεί παρά τη λήψη παυσίπονων και πυρετό, ναυτία ή έμετο.

9.Φαινόμενο Mittelschmerz

Μερικές γυναίκες αισθάνονται ένα βύθιο πόνο ή τράβηγμα στη μια πλευρά της κατώτερης κοιλιακής χώρας ή στην οσφύ αντίστοιχα προς την πλευρά της ωοθήκης που επιτελείται η ωορρηξία. Το φαινόμενο αυτό ονομάζεται mittelschmerz και είναι απολύτως φυσιολογικό. Επίσης φυσιολογική στη συγκεκριμένη φάση της ωορρηξίας είναι και μια μικρή αιματηρή έκκριση. Αν όμως είναι μεγαλύτερη σε ποσότητα ή διάρκεια τότε πρέπει να συμβουλευτείτε το γιατρό σας.

10.Υπερβολική άσκηση

Αν κάνετε υπερβολική άσκηση, μπορεί να προκληθούν διαταραχές περιόδου ή ακόμη και να χαθεί περίοδος. Το στρες που βιώνει το σώμα σε ακραίες καταστάσεις, όταν π.χ. χάνετε πάρα πολλά κιλά, μπορεί να προκαλέσει αναστάτωση των ορμονών και συμπτώματα όπως η μελαγχολία, κηλίδες αίματος, ακμή και άλλα συμπτώματα περιόδου.

11.Καρκίνος ωοθηκών

Αν και απάνια, πρόκειται για μια από τις πιο θανατηφόρες μορφές καρκίνου. Ένας λόγος είναι η καθυστερημένη διάγνωση λόγω της απουσίας συμπτωμάτων. Το φούσκωμα, τα ουρολογικά προβλήματα, η απώλεια βάρους και ο πόνος, είναι τα πιο κοινά συμπτώματα.

12.Αποβολή

Εάν κάνατε τεστ εγκυμοσύνης και βγήκε θετικό, αλλά έχετε περίοδο ή κάτι που μοιάζει με περίοδο και ήρθε με καθυστέρηση και βαριά συμπτώματα, είναι πιθανό να πρόκειται για αποβολή.

13.Φάρμακα

Είτε πρόκειται για μη συνταγογραφούμενα φάρμακα, είτε για αγωγή, που λαμβάνετε για κάποιο πρόβλημα υγείας, είναι πιθανό να επηρεάζουν τον εμμηνορροϊκό κύκλο σας. Ένα από αυτά τα φάρμακα, είναι και το γνωστό χάπι της επόμενης ημέρας.

Ακανόνιστος κύκλος: Διάγνωση και Αντιμετώπιση

Τα αντισυλληπτικά χάπια αν δεν λαμβάνονται σωστά ή αν δεν ταιριάζουν με το ορμονικό προφίλ της γυναίκας μπορούν να προκαλέσουν διαταραχές, όπως επίσης τα φάρμακα που επηρεάζουν την έκκριση ορμονών (αντικαταθλιπτικά).

Σε επίπεδο ανατομικό, τα ινομυώματα και οι πολύποδες του ενδομητρίου προκαλούν είτε άστατη αιμορραγία εκτός της περιόδου, είτε πολύ έντονη αιμορραγία κατά την περίοδο. Το υπερηχογράφημα εύκολα αποκαλύπτει την ύπαρξή τους και η αντιμετώπιση είναι προφανώς χειρουργική με αφαίρεσή τους λαπαροσκοπικά ή υστεροσκοπικά.

Το ίδιο συμβαίνει και με αντισυλληπτικά σπιράλ τα οποία μπορεί να μετακινηθούν στη μήτρα και να προκαλούν μικρές ή μεγάλες αιμορραγίες. Και από μόνα τους όμως τα σπιράλ μπορεί να οδηγήσουν σε αύξηση της αιμορραγίας ή αντίστροφα σε αναστολή της περιόδου.

Τέλος, παλαιότερες επεμβάσεις στη μήτρα ενδεχομένως να έχουν δημιουργήσει συμφύσεις –κολλήματα-στο ενδομήτριο που λεπταίνουν και προκαλούν έντονη μείωση της αιμορραγίας ή και αμηνόρροια (σύνδρομο Asherman).
Ανάλογη με την αιτία της αλλαγής του κύκλου είναι και η θεραπεία. Φτάνει να γίνει η σωστή διερεύνησή της.

Το πρώτο που πρέπει να κάνει μια γυναίκα είναι να ενημερώσει τον γυναικολόγο της και αυτός να:

• λάβει πλήρες ιστορικό
• εξετάσει αν γίνεται λήψη φαρμάκων
• δει μήπως έχουμε κάποιες από τις αλλαγές στον τρόπο ζωής στις οποίες αναφερθήκαμε (αλλαγή βάρους, στρες κλπ)
• κάνει οπωσδήποτε διακολπικό υπερηχογράφημα
• πραγματοποιήσει ορμονικό έλεγχο

Σε θεραπευτικό επίπεδο, αντίστοιχη με τα ευρήματα είναι και η θεραπεία. Ο γυναικολόγος ενδεχομένως να ξεκινήσει ή να αλλάξει το αντισυλληπτικό χάπι που χρησιμοποιεί μια γυναίκα ή να την παραπέμψει σε ενδοκρινολόγο για το θυρεοειδή. Επίσης μπορεί να δώσει οδηγίες για το βάρος και τη ρύθμιση των πολυκυστικών ωοθηκών.

Είναι πιθανό να χρειάζεται υστεροσκόπηση προκειμένου να ελεγχθεί αν η μήτρα έχει πολύποδες στους οποίους οφείλονται οι μεγάλες αιμορραγίες ή συμφύσεις από παλαιότερες αποξέσεις.

Τέλος, αν υπάρχουν ινομυώματα θα γίνει λαπαροσκόπηση και θα αφαιρεθούν με ελάχιστο μετεγχειρητικό πόνο.

Ακανόνιστος κύκλος: Πότε πρέπει να απευθυνθείτε σε γιατρό;

Αρχικά είναι σημαντικό να μην ανησυχήσετε προτού περάσουν τουλάχιστον 5 ημέρες καθυστέρησης, καθώς ο κύκλος μιας γυναίκας μεταβάλλεται αρκετές φορές στη ζωή της.

Εάν παρ’ όλα αυτά οι μεταβολές αυτές συμβαίνουν πάνω από 2 φορές τον χρόνο, καλό θα ήταν να συμβουλευτείτε τον γυναικολόγο σας.

Επιπλέον, το στρες επηρεάζει άμεσα τη λειτουργία των ωοθηκών καθιστώντας τις μικρο-πολυκυστικές ή πολυκυστικές. Έτσι δημιουργείται συνήθως κάποια λειτουργική, ορώδης, κύστη, η οποία αν δε γίνει έγκαιρα αντιληπτή, απαιτεί χειρουργική επέμβαση. Σε περίπτωση που ο γιατρός έχει ενδείξεις γι’ αυτή την εξέλιξη, θα σας υποβάλλει σε υπερηχογράφημα έσω γεννητικών οργάνων. Οποιαδήποτε καθυστέρηση στην περίοδό σας μεγαλύτερη των 3 εβδομάδων – και με δεδομένο ότι έχει αποκλειστεί η εγκυμοσύνη – πρέπει να σας οδηγήσει στο γυναικολόγο για ένα διακολπικό υπερηχογράφημα.