Όταν υπάρχει υπερδραστηριότητα των σμηγματογόνων αδένων και οι εκφορητικοί πόροι είναι φραγμένοι προκύπτει η ακμή. Τη διαδικασία συμπληρώνει ένα μικρόβιο γνωστό ως Propionibacterium Acnes. Πιο συγκεκριμένα, η παθοφυσιολογία της ακμής έχει ως εξής: οι αδένες της επιδερμίδας παράγουν περισσότερο σμήγμα κυρίως λόγω της τοπική δράσης των ανδρογόνων.
Παράλληλα, το μικρόβιο Propionobacterium acnes, που βρίσκεται στο εσωτερικό των τριχοσμηγματογόνων θυλάκων, παράγει λιπάσες, οι οποίες διασπούν τα λιπαρά οξέα του σμήγματος και παίζουν καθοριστικό στην εμφάνιση ακμής. Έτσι,δημιουργείται φλεγμονή και ασκείται πίεση στα τοιχώματα του θυλάκου.
Η ακμή υποδηλώνει μία δυσλειτουργική σχέση μεταξύ σμηγματογόνου αδένα-θύλακα. Υπό κανονικές συνθήκες, το σμήγμα δημιουργεί έναν προστατευτικό μανδύα για το δέρμα. Όταν όμως υπάρχει υπερέκκριση σμήγματος, δημιουργείται πρόβλημα. Η ακμή είναι ένα σοβαρό δερματικό νόσημα, το οποίο απαιτεί ιατρική παρακολούθηση και αντιμετώπιση.
Ακμή: Ποιοι τύποι υπάρχουν;
Μία γενικευμένη διάκριση αναφορικά με τους τύπους ακμής είναι η φλεγμονώδης και η μη φλεγμονωδης ακμή. Η φλεγμονώδης ακμή εκδηλώνεται με τα γνωστά ενοχλητικά κόκκινα σπυράκια, τα φλυκταινίδια (μικρά επάρματα της επιδερμίδας που περιέχουν πυώδες υλικό) ή σπυράκια με πύον. Ενδέχεται να συνοδεύεται από οζίδια ή κύστες, αρκετά επώδυνες βλάβες, που μπορεί να είναι και επίμονες στο χρόνο. Από την άλλη μεριά, η μη φλεγμονώδης ακμή περιλαμβάνει μόνο τους φαγέσωρες, οι οποίοι μπορεί να είναι ανοιχτοί ή κλειστοί αλλά δεν εξελίσσονται σε φλεγμονώδεις βλάβες. Τα δύο είδη ακμής περιλαμβάνουν υπότυπους οι οποίοι έχουν διαφορετικά χαρακτηριστικά.
Βλατιδοφλυκταινώδης Ακμή
Πρόκειται για έναν αρκετά “επιθετικό” τύπο φλεγμονώδους ακμής, που εντοπίζεται συνήθως στο πρόσωπο, στην πλάτη και στο θώρακα, σημεία με σμηγματογόνους αδένες. Η εν λόγω ακμή εκδηλώνεται με βλατίδες, φλύκταινες, ενώ ενδέχεται να αφήσει και ουλές ή σημάδια.
Κυστική ακμή
Η κυστική ακμή, ένας επίσης τύπος φλεγμονώδους ακμής, είναι μία βαριά μορφή λόγω των βλαβών που τη συνοδεύουν, το χρόνιο χαρακτήρα της αλλά και την ανθεκτικότητά της στις υπάρχουσες θεραπείες. Συνοδεύεται από τις κύστες ή οζίδια (εξ’ ου και το όνομά της), τα οποία εξελίσσονται τις περισσότερες φορές σε ουλές.
Φαγεσωρική ακμή
Ένας ήπιο τύπο ακμής, ο οποίος χαρακτηρίζεται από τους φαγέσωρες. Υπάρχουν οι κλειστοί φαγέσωρες, δείγμα ότι οι πόροι δεν έχουν έρθει σε επαφή με τον αέρα, που είναι λευκοί. Από την άλλη οι ανοιχτοί φαγέσωρες της ακμής, δηλαδή τα μαύρα στίγματα διακρίνονται σε κλειστούς (άσπρα λευκωπά επάρματα), που παρουσιάζονται όταν ένας πόρος δεν έρχεται σε επαφή με τον αέρα και ανοιχτούς (μαύρα στίγματα), όταν οι πόροι έχουν έρθει σε επαφή με τον αέρα. Η φαγεσωρική ακμή δεν ανήκει στους φλεγμονώδεις τύπους και δεν είναι τόσο ενοχλητική ή επώδυνη.
Ακμή από άλλους παράγοντες
Υπάρχουν διάφορες άλλες περιπτώσεις ακμής, που δεν υπάγονται σε κανέναν από τους παραπάνω τύπους. Για παράδειγμα, αναφέρουμε την ακμή που οφείλεται στην επαφή με ορυκτέλαια, πετρέλαιο ή προϊόντα πίσσας, με χλωριούχα ή άλλες χημικές ουσίες. Σε αυτές τις περιπτώσεις παρατηρούνται ανοιχτοί φαγέσωρες, βλατίδες ή φλύκταινες στο πρόσωπο, στους βραχίονες και στους µηρούς.
Ακόμη, έχει παρατηρηθεί εμφάνιση ακμής, η οποία ακολουθεί και οφείλεται στη χρήση φαρμάκων. Ουσίες όπως τα ανδρογόνα, τα οιστρογόνα, τα αντιφυµατικά, τα κορτικοστεροειδή και το λίθιο ενδέχεται να προκαλέσουν την εμφάνιση ακμής. Μάλιστα η ακμή που εμφανίζεται μετά τη χρήση στεροειδών είναι και χαρακτηριστική καθώς αποτελείται μόνο από φλ Η ακμή από στεροειδή έχει χαρακτηριστική εικόνα, καθώς είναι μονόμορφη, αποτελείται δηλαδή μόνο από φλυκταινίδια και όχι από βλατίδες και φαγέσωρες. Από την άλλη υπάρχει και η ακμή, η οποία οφείλεται στις πρώτες ύλες που χρησιμοποιούνται για την παρασκευή των καλλυντικών. Η ακμή αυτή χαρακτηρίζεται από κλειστούς φαγέσωρες, βλατίδες και σπάνια από φλύκταινες.
Ακμή: Ποιες είναι οι επιλογές θεραπείας;
Η εν λόγω δερματική πάθηση είναι πολυπαραγοντική. Αυτό σημαίνει ότι μπορεί να πυροδοτείται από διάφορες αιτίες όπως είναι η κληρονομικότητα, οι ορμονικές διαταραχές, η ψυχολογική κατάσταση, ερεθισμοί, χρήση φαρμάκων, αναβολικών ή ναρκωτικών ουσιών ή η χρήση καλλυντικών που δεν ταιριάζουν στον τύπο του δέρματος ή δεν είναι εγκεκριμένα. Ως εκ τούτου υπάρχουν θεραπείες που εφαρμόζονται σταθερά αλλά και κάποιες που ποικίλουν ανάλογα με την αιτία που πυροδότησε τη νόσο.
Φάρμακα
Μία μέθοδος που εφαρμόζεται για την ίαση της ακμής είναι τα φάρμακα που αφορούν είτε κρέμες με φάρμακο που χρησιμοποιούνται τοπικά είτε φάρμακα που λαμβάνονται από το στόμα. Στην πρώτη περίπτωση, σαφώς υπάρχουν παρενέργειες οι οποίες αφορούν κυρίως συμπτώματα όπως ξηροδερμία, ερυθρότητα και απολέπιση. Από την άλλη μεριά, τα φάρμακα από το στόμα ποικίλουν από αντιβιοτικά για την καταπολέμηση της φλεγμονής και ορμονικά σκευάσματα, για τη ρύθμιση των ορμονών που ευθύνονται για την αυξημένη σμηγματόρροια. Όπως είναι αναμενόμενα, οι παρενέργειες των φαρμάκων είναι ποικίλες και γι’ αυτό ο ασθενής οφείλει να ενημερώνεται πλήρως και να εκτελεί τις οδηγίες του γιατρού του.
Λέιζερ
Μία άλλη πρακτική που χρησιμοποιείται σε περιπτώσεις ακμής είναι το laser. Πρόκειται για μία νέα σχετικά μέθοδο, η οποία στοχεύει στη μείωση του πληθυσμού του P. acnes αλλά και τη σμίκρυνση των σμηγματογόνων αδένων. Φυσικά είναι προτιμότερη από την από του στόματος λήψη φαρμάκων, αλλα έχει σχετικά μεγάλο κόστος.
Η αντιμετώπιση της ακμής είναι καλό να εξατομικεύεται ανάλογα με την κάθε περίπτωση. Αν για παράδειγμα η ενεργός ακμή συνυπάρχει και οφείλεται σε ψυχολογικές δυσκολίες, όπως είναι το στρες, παράλληλα με τη θεραπεία ο ασθενής πρέπει να φροντίσει και την ψυχική του υγεία, ώστε να λάβει μία ολοκληρωμένη φροντίδα, η οποία θα τον απαλλάξει από πιθανή επανεμφάνιση. Αν από την άλλη, η ακμή μοιάζει ένα πιο χρόνιο πρόβλημα και αντιμετωπίζεται δύσκολα, καλό θα ήταν να ερευνηθεί ο πιθανός λόγος που κρύβεται πίσω από αυτό και ο ασθενής να έχει μία σταθερή ρουτίνα φροντίδας για το σημείο που έχει πληγεί.