Η εμβοή – αυτό το επίμονο βούισμα στα αυτιά – επηρεάζει περισσότερους από 740 εκατομμύρια ανθρώπους παγκοσμίως και για τουλάχιστον 120 εκατομμύρια από αυτούς, κυρίως άνω των 65 ετών, αποτελεί σοβαρό πρόβλημα.

Αυτό εκτιμά μια νέα διεθνής επιστημονική μελέτη, η πιο ολοκληρωμένη μέχρι σήμερα, σύμφωνα με την οποία το εν λόγω ενοχλητικό βούισμα είναι πολύ διαδεδομένο (όσο η ημικρανία και οι πονοκέφαλοι περίπου), συνεπώς χρήζει περισσότερης προσοχής από τους επιστήμονες.

Οι ερευνητές, οι οποίοι έκαναν τη σχετική δημοσίευση (συστηματική ανασκόπηση και μετα-ανάλυση όλων των ερευνών της περιόδου 1972-2021) στο αμερικανικό περιοδικό νευρολογίας «JAMA Neurology», εκτιμούν ότι το 14,4% των ενηλίκων στη Γη βιώνουν κάποιας μορφής εμβοή, με το 2,3% να εμφανίζει σοβαρό πρόβλημα, προκαλώντας τους άγχος, κατάθλιψη, αϋπνία κ.α.

Η εμβοή δεν διαφέρει ιδιαίτερα μεταξύ των ανδρών (14%) και των γυναικών (13%), ενώ αυξάνει σταδιακά με την ηλικία, εμφανιζόμενη κατά προσέγγιση στο 10% των νεαρών ενηλίκων (18-44 ετών), στο 14% των μεσηλίκων (45-64 ετών) και στο 24% των ηλικιωμένων (άνω των 65 ετών). Χρόνια εμβοή εκτιμάται ότι εμφανίζει περίπου το 10%, αλλά διάγνωση έχει γίνει μόνο στο 3,4%.

Οι ερευνητές ανέφεραν ότι εμβοή μπορεί να εμφανιστεί μετά από λοίμωξη με κορονοϊό, καθώς και μετά από εμβολιασμό κατά της Covid-19 (κυρίως με το μονοδοσικό Johnson and Johnson).

Βουητό στα αυτιά: Γιατί βουίζουν – Πώς να τα σταματήσετε

Οι εμβοές (βουητό στο αυτί) είναι η αντίληψη ήχων μέσα στο αυτί ή, γενικότερα στο κεφάλι, οι οποίοι δεν παράγονται από κάποια εξωτερική πηγή. Συνήθως ο ασθενής είναι ο μόνος που αντιλαμβάνεται τα βουητά ενώ πολύ πιο σπάνια κάποιος τρίτος μπορεί να τα ακούσει.

Οι εμβοές αποτελούν συχνό πρόβλημα, επηρεάζοντας περίπου το 15 με 20% των ανθρώπων. Πρόκειται για σύμπτωμα κάποιας υποκείμενης πάθησης, όπως είναι η βαρηκοΐα λόγω αυξημένης ηλικίας, ένας ακουστικός τραυματισμός ή κάποια διαταραχή στο κυκλοφορικό σύστημα.

Οι εμβοές δεν είναι κάποιου είδους ασθένεια αλλά ένα σύμπτωμα, που μπορεί να προκληθεί από διάφορες αιτίες. Σύμφωνα με το Αμερικανικό Ινστιτούτο για την Κώφωση και Άλλες Διαταραχές Επικοινωνίας (NIDCD), το 10% των ενηλίκων βιώνει τουλάχιστον πέντε επεισόδια εμβοών τον χρόνο. Ωστόσο, οι εμβοές τις περισσότερες φορές συνδέονται άμεσα με άλλους παράγοντες.

Ένας από αυτούς είναι η βαρηκοΐα, καθώς περισσότερο από το 70% των βαρήκοων ατόμων αντιμετωπίζουν σε κάποιο βαθμό εμβοές. Για κάποιους παράγοντες, όπως είναι το πέρας της ηλικίας, δεν μπορούμε να κάνουμε κάτι. Αλλά κάποιους άλλους, όπως είναι οι λοιμώξεις του αυτιού, η κυψελίδα (κερί) ή ακόμη και η διαταραχή της αισθητηριακής επεξεργασίας, μπορούμε να τους αποτρέψουμε. Στις περισσότερες περιπτώσεις, οι εμβοές προκαλούνται από την επανειλημμένη έκθεση σε υπερβολικό θόρυβο.

Για τον ασθενή που βιώνει τις εμβοές αυτές μπορεί να εκδηλωθούν ως εξής:

• Κουδούνισμα
• Βουητό
• Σφύριγμα
• Ήχος τζιτζικιών
• Βρυχηθμός
• Παράσιτα ραδιοφώνου
• Ήχοι «κλικ»

Είναι δυνατόν να είναι συνεχείς ή διαλείπουσες, σταθερές ή παλμικές, ενώ ποικίλλουν σε ρυθμό και ένταση και μπορεί να εντοπιστούν στο ένα η και τα δύο αυτιά.

Βουητό στα αυτιά: Ποιοι τύποι εμβοών υπάρχουν;

Υποκειμενικές Εμβοές

Οι ήχοι γίνονται αντιληπτοί μόνο από τον ασθενή. Πρόκειται για τον πιο συχνό τύπο εμβοών οι οποίες μπορεί να προκληθούν εξαιτίας κάποιου προβλήματος στο εξωτερικό, το μέσο ή το εσωτερικό αυτί. Επίσης μπορεί να οφείλονται σε διαταραχές των ακουστικών νεύρων ή του τμήματος του εγκεφάλου που ερμηνεύει τα νευρικά σήματα ως ήχους.

Αντικειμενικές Εμβοές

Πρόκειται για ήχους που μπορεί να ακούσει και ο γιατρός κατά τη διάρκεια της εξέτασης. Οι αντικειμενικές εμβοές είναι πιο σπάνιες και μπορεί να οφείλονται σε κάποια διαταραχή των αιμοφόρων αγγείων, σε κάποια πάθηση των ακουστικών οσταρίων  στο μέσο αυτί ή σε μυϊκούς σπασμούς.

Βουητό στα αυτιά: Ποιες είναι οι συχνότερες αιτίες που προκαλούν τις εμβοές;

Υπάρχει πληθώρα αιτίων που μπορούν να προκαλέσουν ή να επιδεινώσουν τις ήδη υπάρχουσες εμβοές. Αρκετές φορές μάλιστα η ακριβής αιτιολογία δεν είναι ξεκάθαρη.

Μία συχνή αιτία των εμβοών είναι η βλάβη στα τριχωτά κύτταρα του έσω αυτιού. Πρόκειται για μικροσκοπικά νευρικά κύτταρα των οποίων οι απολήξεις φυσιολογικά κινούνται ανάλογα με την πίεση των ηχητικών κυμάτων. Με αυτόν τον τρόπο τα κύτταρα αυτά απελευθερώνουν ηλεκτρικά σήματα τα οποία μέσω του ακουστικού νεύρου φτάνουν στον εγκέφαλο όπου ερμηνεύονται ως ήχοι. Σε περίπτωση που τα τριχωτά κύτταρα έχουν υποστεί κάποια αλλοίωση τα σήματα που απελευθερώνουν είναι ακανόνιστα και αυτό οδηγεί τον ανθρώπινο εγκέφαλο στην αντίληψη των εμβοών.

Οι συχνότερες αιτίες στις οποίες οφείλονται οι εμβοές περιλαμβάνουν:

• Πρεσβυακουσία (βαρηκοΐα σχετιζόμενη με την ηλικία): Στους περισσότερους ανθρώπους τα προβλήματα ακοής ξεκινούν από την ηλικία των 60 ετών και συχνά συνοδεύονται από εμβοές.
• Έκθεση σε μεγάλης έντασης θορύβους: Από τις πιο συνήθεις αιτίες εμβοών. Η έκθεση σε δυνατούς θορύβους, είτε μακράς είτε βραχείας διάρκειας, μπορεί να προκαλέσει μόνιμες ακουστικές βλάβες.
• Υπερβολική συγκέντρωση κυψελίδας (κερί) στο αυτί: Όταν παρουσιάζεται υπερβολική συγκέντρωση κυψελίδας στο αυτί, τότε ο ασθενής εμφανίζει προβλήματα ακοής και συχνά εμβοές.
• Δυσλειτουργία της ευσταχιανής σάλπιγγας.
• Σύνδρομο Meniere
• Ασθένεια του έσω αυτιού που χαρακτηρίζεται από την εξής τριάδα συμπτωμάτων: βαρηκοΐα, εμβοές και ίλιγγο-ζάλη.
• Ωτοσκλήρυνση: Η ωτοσκλήρυνση είναι μία πάθηση του μέσου αυτιού που χαρακτηρίζεται από την καθήλωση του αναβολέα, ενός ακουστικού οσταρίου που είναι πολύ σημαντικό για την ακοή.
• Προβλήματα της κροταφογναθικής άρθρωσης.
• Ακουστικό νευρίνωμα: Πρόκειται για καλοήθη όγκο ο οποίος αναπτύσσεται πάνω στο ακουστικό νεύρο και εκδηλώνεται κλινικά με εμβοές, βαρηκοΐα και αστάθεια.
• Άλλες παθήσεις
  Υψηλή αρτηριακή πίεση, καρδιαγγειακές παθήσεις, αναιμία, αλλεργίες, υποθυρεοειδισμός, διαβήτης, κ.α.
• Τραυματισμός στο κεφάλι ή το λαιμό: Σε μερικούς ανθρώπους, η κατανάλωση αλκοόλ, το κάπνισμα και η λήψη καφεΐνης μπορεί να αυξήσουν τις εμβοές, ενώ επιπλέον παράγοντες επιδείνωσής τους είναι το άγχος και η κόπωση.

Βουητό στα αυτιά: Ποια φάρμακα μπορεί να επιδεινώσουν την κατάσταση;

Τα φάρμακα που μπορεί να επιδεινώσουν τις ήδη υπάρχουσες αλλά και να προκαλέσουν τις εμβοές είναι:

• Ασπιρίνη και άλλα μη στεροειδή αντιφλεγμονώδη φάρμακα
• Συγκεκριμένα αντιβιοτικά
• Διουρητικά
• Τρικυκλικά αντικαταθλιπτικά
• Ανθελονοσιακά φάρμακα (χλωροκίνη, κινίνη)
• Φάρμακα για τον καρκίνο, όπως είναι η μεθοτρεξάτη και σισπλατίνη

Βουητό στα αυτιά: Επίσκεψη στον ωτορινολαρυγγολόγο

Ο ωτορινολαρυγγολόγος θα πραγματοποιήσει ειδική εξέταση για την ανάδειξη του προβλήματος και της αιτίας που το προκαλεί.

Το ακουόγραμμα αποτελεί την πλέον κατάλληλη μέθοδο αξιολόγησης της ακουστικής ικανότητας του ασθενούς και τυχόν βλαβών που έχει υποστεί η περιοχή του αυτιού. Η συγκριμένη εξέταση προσφέρει σημαντικά στοιχεία για τον προσδιορισμό της πάθησης που προκαλεί τις εμβοές.

Ανάλογα με τα αποτελέσματα, ο γιατρός πιθανόν να κρίνει απαραίτητη τη διενέργεια απεικονιστικού ελέγχου (μαγνητική/ αξονική τομογραφία). Κατά τη διάρκεια της εξέτασης θα πραγματοποιηθεί επίσης εξέταση του αυτιού με οπτικό μικροσκόπιο (ωτομικροσκόπηση), τυμπανόγραμμα και πιθανόν προσδιορισμός των ηχητικών ακουστικών αντανακλαστικών.

Βουητό στα αυτιά: Πώς αντιμετωπίζεται;

Η μέθοδος αντιμετώπισης των εμβοών βασίζεται στη διάγνωση της υποκείμενης αιτίας. Εάν οι εμβοές είναι αποτέλεσμα κάποιας πάθησης (π.χ. υπερβολική συγκέντρωση κυψελίδας στο αυτί), τότε η αντίστοιχη θεραπεία θα οδηγήσει και στην υποχώρηση των εμβοών.

Σε περιπτώσεις όπου τα αίτια αφορούν σε βλάβες του κοχλία, οι εμβοές μπορεί να είναι πιο επίμονες. Παρόλα αυτά, υπάρχουν διάφοροι τρόποι μείωσης των εμβοών αλλά και πρόληψής τους, όπως είναι:

• Αποφυγή έκθεσης σε περιβάλλον με δυνατούς ήχους και εφαρμογή ωτασπίδων
• Μειωμένη ένταση ήχου της τηλεόρασης/ μουσικής (ιδιαίτερα κατά τη χρήση ακουστικών)
• Αποφυγή χρήσης μπατονέτας
• Προστασία του καρδιαγγειακού συστήματος με σωματική άσκηση και σωστή διατροφή
• Τροποποίηση φαρμακευτικής αγωγής που πιθανόν προκαλεί ή επιτείνει το πρόβλημα
• Αποφυγή καφεΐνης, αλκοόλ, καπνίσματος και περιορισμός της πρόσληψης αλατιού
• Εφαρμογή ακουστικών βαρηκοΐας σε περιπτώσεις που συνυπάρχει απώλεια ακοής
• Περιορισμός του άγχους
• Ηχοκάλυψη είτε με τη χρήση ειδικών συσκευών είτε με απαλή μουσική κτλ.
• Λήψη ειδικών φαρμακευτικών σκευασμάτων και συμπληρωμάτων διατροφής

Οι εμβοές αποτελούν μία παθολογική κατάσταση η οποία μπορεί να ταλαιπωρεί τον ασθενή για πολύ μεγάλο χρονικό διάστημα προκαλώντας του ανησυχία και εκνευρισμό. Η έγκαιρη αξιολόγηση του προβλήματος από τον εξειδικευμένο ωτορινολαρυγγολόγο είναι απαραίτητη προκειμένου να αποκλειστεί κάποιο σοβαρό υποκείμενο νόσημα και να αντιμετωπιστούν με επιτυχία οι εμβοές.