Αλκοολισμός: Ο αλκοολισμός είναι μια χρόνια και εξελικτική πάθηση, η οποία αφορά σε προβλήματα ελέγχου της κατανάλωσης αλκοόλ και σε αδυναμία διακοπής ακόμη και όταν υπάρχουν σοβαρές επιπτώσεις.
Παρατηρείται σωματική εξάρτηση, με την κατανάλωση όλο και μεγαλύτερης ποσότητας για την επίτευξη του ίδιου αποτελέσματος, ενώ ένας αλκοολικός βιώνει συμπτώματα στέρησης όταν απέχει από την κατανάλωση.
Στην οξεία μέθη, υπάρχουν διαταραχές συνειδήσεως, αναστολή φραγμών, μειωμένη αντίληψη έως κώμα και θάνατος, ενώ στη χρόνια μέθη έχουμε καθημερινή χρήση μεγάλης ποσότητας αιθανόλης.
Τα άτομα αυτά, ανίκανα να αντισταθούν στην αυξημένη επιθυμία τους, οδηγούνται σιγά-σιγά σε αδυναμία να λειτουργήσουν εάν δεν πιουν (συμπτώματα στέρησης), πράγμα καταστροφικό τόσο για τους ίδιους όσο και για τον περίγυρο.
Στον χρόνιο αλκοολισμό, παρουσιάζονται διαταραχές ποικίλου βαθμού του νευρικού συστήματος (τρεμούλιασμα, πολυνευρίτιδα, διανοητική σύγχυση, παραισθήσεις, τρομώδες παραλήρημα) του ήπατος, (αλκοολική κίρρωση, δηλαδή καταστροφή του ιστού του οργάνου) του κυκλοφορικού συστήματος (αρτηριοσκλήρωση).
Επιπλέον τα άτομα που πάσχουν από αλκοολισμό παρουσιάζουν συνήθως διαταραχές της συμπεριφοράς, χαρακτηριζόμενες από αστάθεια της ψυχικής διαθέσεως, περιορισμό της ικανότητας κρίσεως και της βουλήσεως, ηθική κατάπτωση.
Με απλά λόγια ο όρος αλκοολισμός σημαίνει την υπερβολική χρήση οινοπνεύματος, την εξάρτηση από το οινόπνευμα αλλά και τις βλάβες που αυτό προκαλεί.
Αλκοολισμός: Ποιες είναι οι ενδείξεις ότι κάποιος πάσχει;
- Αδυναμία περιορισμού της ποσότητας αλκοόλ που καταναλώνεται.
- Ισχυρή ανάγκη για κατανάλωση αλκοόλ.
- Ανοχή στο αλκοόλ και επακόλουθη ανάγκη κατανάλωσης ολοένα μεγαλύτερης ποσότητας για την επίτευξη του ίδιου αποτελέσματος.
- Κατανάλωση αλκοόλ στο σπίτι (χωρίς παρέα, ειδική περίσταση κ.λπ.) και απόκρυψη του γεγονότος.
- Στερητικό σύνδρομο με συμπτώματα όπως η ναυτία, η εφίδρωση και τα ρίγη.
- Απώλεια μνήμης όσον αφορά συζητήσεις και ανειλημμένες υποχρεώσεις.
- Συστηματική κατανάλωση σε ορισμένες περιστάσεις και ενόχληση εάν δεν τηρείται το «τελετουργικό».
- Ευερεθιστότητα όταν πλησιάζει η συνήθης ώρα κατανάλωσης αλκοόλ, ιδιαίτερα εάν αυτό δεν είναι άμεσα διαθέσιμο.
- Μπουκάλια αλκοόλ σε περίεργα μέρη του σπιτιού, στο χώρο εργασίας ή στο αυτοκίνητο.
- Προβλήματα με το νόμο, με τους φίλους ή την οικογένεια, οικονομικά και επαγγελματικά προβλήματα λόγω του ποτού.
- Απώλεια ενδιαφέροντος σχετικά με κάποια δραστηριότητα ή ενασχόληση που ήταν ευχάριστη στο παρελθόν.
Αλκοολισμός: Τι επίδραση έχει το αλκοόλ στον οργανισμό;
Το αλκοόλ (αιθυλική αλκοόλη ή αιθανόλη) είναι φάρμακο και μάλιστα ισχυρά εξαρτησιογόνο ιδίως όταν καταναλώνεται για μεγάλη χρονική διάρκεια.
Απορροφάται ταχέως από το στομάχι και διανέμεται γρήγορα σ’ όλα τα υγρά του σώματος. Το 90-95% διασπάται από τα ένζυμα του ήπατος, ενώ το υπόλοιπο αποβάλλεται από τους πνεύμονες, τα ούρα και τον ιδρώτα.
Η γεύση, η οσμή και η ικανότητα των αλκοολούχων ποτών να προσφέρουν χαλάρωση και ευφορία τα κάνουν ιδιαίτερα δημοφιλή στους καταναλωτές ανεξαρτήτου ηλικίας και φύλου και ειδικά σε περιόδους γιορτών.
Πόσο εύκολα περνάμε από την κοινή χρήση στην κατάχρηση και από εκεί στην εξάρτηση; Τα νούμερα μιλάνε από μόνα τους: 40 εκατομμύρια αλκοολικοί στην Ευρώπη.
Ανησυχητικά είναι τα αποτελέσματα ερευνών που δείχνουν τα νέα παιδιά να μπαίνουν με αξιώσεις, στο χορό του οινοπνεύματος, ενώ στατιστικά στοιχεία αναφέρουν ότι το 40% των τροχαίων θανατηφόρων ατυχημάτων σχετίζεται με την κατανάλωση αλκοόλ. Ένα βαρύ οινοπνευματώδες ποτό έχει μεγάλη περιεκτικότητα σε αλκοόλ.
Σε περίπτωση κατάχρησης αλκοόλ, το άτομο παρουσιάζει συμπτώματα σωματικά και ψυχολογικά γνωστά ως μέθη. Αυτά μπορεί να περιλαμβάνουν επιθετικότητα, αδυναμία, κριτικής σκέψης, αδυναμία συγκέντρωσης, ευερεθιστότητα, ευφορία ή κατάθλιψη, συναισθηματική αστάθεια κ.α.
Σωματικές ενδείξεις είναι το κόκκινο πρόσωπο, η συγκεχυμένη ομιλία, η αστάθεια στις κινήσεις ή η αδυναμία συντονισμού των κινήσεων, κ.α. Ένα άλλο χαρακτηριστικό της μέθης είναι η άρση των ‘αναστολών’.
Έτσι το άτομο μπορεί να εμφανιστεί πολύ έξυπνο, κοινωνικό, ικανοποιημένο και υπερκινητικό με οξυμένη ικανότητα σκέψης, αλλά όσο προχωρά η κατανάλωση γίνεται μελαγχολικό, αργό, εσωστρεφές και τελικά μπορεί ακόμα και να χάσει τις αισθήσεις του. Ένα από τα πιο σοβαρά προβλήματα που σχετίζονται με την υπερβολική κατανάλωση αλκοόλ είναι τα αυτοκινητιστικά ατυχήματα.
Υπολογίζεται ότι τουλάχιστον τα μισά από αυτά αφορούν έναν οδηγό ή έναν πεζό μεθυσμένο. Επίσης δεν είναι σπάνιες οι πτώσεις και τα ατυχήματα στο σπίτι ή στην εργασία που οφείλονται σε κατάχρηση αλκοόλ.
Η μέθη είναι επίσης συχνά υπεύθυνη για εγκλήματα. Από σοβαρή κατάχρηση αλκοόλ μπορεί να επέλθει και θάνατος του χρήστη, κυρίως από καταστολή των αναπνευστικών κέντρων ή από αναρρόφηση εμετού.
Αλκοολισμός: Υποπτεύεστε ότι είστε αλκοολικό-ή; Κάντε το τεστ!
Ψάχνοντας στον εαυτό μας για τα χαρακτηριστικά της αρρώστιας του αλκοολισμού καταλαβαίνουμε τη σοβαρότητα του προβλήματος μας.
- Προσπαθήσατε κάποτε να σταματήσετε το ποτό για μία βδομάδα ή για κάποιο χρονικό διάστημα;
- Μετράτε τις μέρες που δεν πίνετε;
- Έχετε θυμώσει με τις συμβουλές άλλων που σας προτρέπουν να κόψετε το ποτό;
- Τον τελευταίο χρόνο έχετε πιει και το πρωί;
- Ζηλεύετε αυτούς που μπορούν να πίνουν χωρίς να μπλέξουν;
- Προσπαθήσατε κάποτε να αλλάξετε το ποτό σας με ένα άλλο, ίσως ελαφρύτερο, για να ελέγξετε τον τρόπο που πίνετε;
- Έχετε προβλήματα στο σπίτι επειδή πίνετε;
- Το περασμένο χρόνο μήπως έχει γίνει όλο και πιο δύσκολο να λύσετε το ζήτημα του ποτού;
- Σε κοινωνικές εκδηλώσεις προσπαθείτε να εξασφαλίσετε μερικά ποτηράκια «εκτός σειράς» όταν είναι περιορισμένη η προσφορά ποτών;
- Παρόλη την απόδειξη του αντίθετου, είσαστε ακόμη της γνώμης ότι μπορείτε να σταματήσετε με τη δική σας θέληση την κατανάλωση του οινοπνεύματος, όταν και όποτε το επιθυμήσετε;
- Τον τελευταίο χρόνο έχετε απουσιάσει απ’τη δουλειά σας;
- Είχατε κάποτε «μπλακάουτ» πίνοντας: την επόμενη μέρα δεν θυμόσαστε μερικές ώρες;
- Είχατε κάποτε την αίσθηση πως θα μπορούσατε να αξιοποιήσετε περισσότερα τη ζωή σας αν δεν πίνατε πλέον;
Αν έχετε απαντήσει τέσσερις ή περισσότερες φορές με ΝΑΙ, φαίνεται να είστε σε δύσκολη θέση επειδή πίνετε και δεν το ξεπερνάτε μόνοι σας.
Μονάχα εσείς μπορείτε να πείτε αν είστε αλκοολικός. Σκεφτείτε όμως, ότι δεν είναι ντροπή να έχετε ένα πρόβλημα υγείας και πως μόνο αναγνωρίζοντάς το μπορείτε να βρείτε μία λύση γι’ αυτό.
Η κοινή γνώμη αγνοεί ότι ο αλκοολισμός είναι μία σοβαρή, βαριά νόσος που εντοπίζεται δύσκολα κι είναι προοδευτικά εξελισσόμενη.
Η αρρώστια αυτή χρόνο με το χρόνο αναπτύσσεται σε μία ύπουλη κι επικίνδυνη μάστιγα που αψηφά φύλο και κοινωνική τάξη και χτυπάει ιδιαίτερα τους νέους.
Μετά τις καρδιακές ασθένειες και τον καρκίνο είναι η τρίτη αιτία θανάτου. Έχει δυσβάστακτο κοινωνικό κόστος (θανατηφόρα τροχαία ατυχήματα, ιατρική περίθαλψη, πρόωρες συντάξεις) ενώ η βία κι η εγκληματικότητα αυξάνονται κατακόρυφα.
Αλκοολισμός: Υπάρχει θεραπεία!
Η θεραπεία ξεκινάει από τον ίδιο τον ασθενή. Η αποδοχή του προβλήματος είναι το σημαντικότερο βήμα. Είναι μια προσπάθεια επίπονη, μακροχρόνια και με πολλές στιγμές αδυναμίας. Η θεραπεία αποτοξίνωσης των αλκοολικών γίνεται με ψυχοθεραπεία και με φάρμακα σε ψυχιατρικές κλινικές.
Παρουσιάζει δυστυχώς τεράστιες δυσκολίες. Οι αλκοολικοί συνήθως αρνούνται ότι έχουν πρόβλημα εθισμού στο αλκοόλ και δεν ζητούν βοήθεια από ειδικούς, πιστεύοντας ότι έτσι οι υπόλοιποι τους λυπούνται.
Υπάρχουν βεβαίως κρατικά και δημόσια ιδρύματα όπου άτομα που πάσχουν από αλκοολισμό μπορούν να μιλήσουν για τα προβλήματά τους και να βοηθηθούν από ειδήμονες.
Οι άνθρωποι αυτοί χρήζουν βοήθειας εξειδικευμένου ιατρικού προσωπικού. Οι βασικές παράμετροι που θα μπορούσαν να συμβάλουν θετικά σε οποιοδήποτε θεραπευτικό πρόγραμμα είναι οι εξής:
Αναγνώριση και αξιολόγηση του προβλήματος
Μεγάλη σημασία έχει η στάση στη πρώτη επαφή με τον προβληματικό πότη. Χρειάζεται επίμονη προσπάθεια για τη λεπτομερή αξιολόγηση κάθε πτυχής της γενικότερης υγείας και των δραστηριοτήτων του ατόμου.
Κατάρτιση θεραπευτικού προγράμματος
Με βάση το δεδομένο ότι όλοι οι αλκοολικοί ΔΕΝ παρουσιάζουν την αυτή κλινική εικόνα ( π.χ. συμπτώματα , βαθμό εξάρτησης κ.λπ.), η κατάρτιση του θρεπτικού προγράμματος απαιτεί δύο βασικά στοιχεία:
- Τα αποτελέσματα της αξιολόγησης που προαναφέρθηκε
- Την ενεργό συμμετοχή του ασθενούν στις αποφάσεις σχετικά με τη θεραπευτική διαδικασία. Ανάλογα με την κλινική εικόνα του προβληματικού πότη, τα πρώτα στάδια ενός θεραπευτικού προγράμματος μπορεί να απαιτήσουν:
Αποτοξίνωση
Η αποτοξίνωση δεν είναι θεραπεία για αλκοολισμό αλλά είναι μια περίοδο αποχής από το αλκοόλ με στόχο την προετοιμασία του ατόμου για απεξάρτηση και ανάρρωση.
Αντιμετώπιση οργανικών ή και ψυχιατρικών διαταραχών
Όπως και στην προηγούμενη περίπτωση , ανάγκη εισαγωγής σε νοσοκομείο ή ψυχιατρείο για την αντιμετώπιση πιθανών διαταραχών εξαρτάται από την κατάσταση που βρίσκεται ο αλκοολικός. Συνήθως πολλά από τα προβλήματα που παρουσιάζουν οι προβληματικοί πότες μπορούν να αντιμετωπιστούν στα εξωτερικά ιατρεία και όχι στα νοσοκομεία και στις κλινικές.
Θεραπευτικό πρόγραμμα
Θα πρέπει η σχέση του θεράποντος και του θεραπευόμενου να είναι ειλικρινής και να υπάρχει μεταξύ τους εμπιστοσύνη. Δεν θα πρέπει ο θεράπων να λέει ψέματα στον θεραπευόμενο αλλά να του λέει την αλήθεια. Επίσης κάθε θεραπευτική παρέμβαση πρέπει να εμπεριέχει κατάρτιση εφικτών θεραπευτικών στόχων. Επιπλέον απαραίτητη είναι η υποστήριξη της οικογένειας του αλκοολικού.
Διαχρονική παρακολούθηση
Η διαχρονική παρακολούθηση του προβληματικού πότη και η συνεχής υποστήριξη του ίδιου και της οικογένειας του επιβάλλεται για διάστημα τουλάχιστον ενός έτους.
Η νόσος εισβάλλει ύπουλα και οι επιπτώσεις της βαρύνουν τόσο τους ασθενείς όσο και τους ανθρώπους που τους περιβάλλουν. Απαιτείται εγρήγορση για αναγνώριση των συμπτωμάτων πριν η χρήση γίνει εξάρτηση, εφόσον είναι γνωστό πως η πρόληψη είναι ωφελιμότερη της θεραπείας.
Σημαντικός είναι ο ρόλος της οικογένειας, ενώ πολύτιμη ψυχολογική υποστήριξη παρέχεται από κοινωνικές ομάδες, π.χ Ανώνυμοι Αλκοολικοί. Η ζωή είναι σαν ένα ποτήρι κρασί, πρέπει κάποιος να τη γεύεται αργά για να αναδεικνύεται όλη η γεύση της.