Δείκτης Μάζας Σώματος: Ο Δείκτης Μάζας Σώματος είναι ένα πολύ κοινό εργαλείο σε ότι αφορά την μέτρηση του σωματικού βάρους, καθώς χρησιμοποιείται αρκετά συχνά για να καθορίσει τα όρια των φυσιολογικών κιλών και της παχυσαρκίας.
Ο Δείκτης Μάζας Σώματος αναπτύχθηκε από τον Adolphe Quetelet τον 19ο αιώνα. Κατά τη διάρκεια της δεκαετίας του 1970 ερευνητές παρατήρησαν ότι ο ΔΜΣ φαίνεται να είναι ένας καλό εργαλείο διάγνωσης σε προβλήματα λιποθυμίας και υπερβολικού βάρους.
Όπως κάθε άλλος μετρήσιμος δείκτης, ο Δείκτης Μάζας Σώματος δεν είναι τέλειο εργαλείο, επειδή εξαρτάται μόνο από το ύψος και το βάρος και δεν λαμβάνει υπόψη διάφορους άλλους παράγοντες, όπως το επίπεδο φυσικής δραστηριότητας.
Για αυτόν τον λόγο λέγεται ότι τείνει να υπερτιμά την παχυσαρκία σε ορισμένες περιπτώσεις και την υποτιμά σε άλλες. Άλλες μετρήσεις, όπως η περιφέρεια της μέσης, μπορούν να συμπληρώσουν τα συμπεράσματα του ΔΜΣ.
Δείκτης Μάζας Σώματος: Πώς γίνεται ο υπολογισμός;
Ο Δείκτης Μάζας Σώματος (ΔΜΣ) είναι ένα κοινό “εργαλείο” για να προσδιοριστεί το εάν ένα άτομο έχει το κατάλληλο σωματικό βάρος. Ουσιαστικά μετράει το βάρος ενός ατόμου σε σχέση με το ύψος του. Υπολογίστε τον ΕΔΩ.
Σύμφωνα με το βρετανικό Εθνικό Ινστιτούτο Υγείας (NIH):
- Αν ο ΔΜΣ είναι μικρότερος από 18,5 σημαίνει ότι το άτομο είναι λιποβαρές.
- Αν ο ΔΜΣ είναι μεταξύ 18,5 και 24,9 τότε το άτομο έχει ιδανικό βάρος.
- Αν ο ΔΜΣ είναι μεταξύ 25 και 29,9 τότε το άτομο είναι υπέρβαρο.
- Αν ο ΔΜΣ είναι πάνω από 30 τότε το άτομο είναι παχύσαρκο.
Ποιο είναι το πρόβλημα με τον Δείκτη Μάζας Σώματος;
Ο ΔΜΣ είναι ένας πολύ απλοϊκός υπολογισμός για το ιδανικό βάρος. Μπορεί να λαμβάνει υπόψη το ύψος, αλλά δεν λαμβάνει υπόψη παράγοντες όπως:
- η περιφέρεια μέσης ή των γοφών
- η αναλογία, ή κατανομή του λίπους στο εμβαδόν του σώματος
- η αναλογία της μυϊκής μάζας ως προς το λίπος
Αυτοί οι παράγοντες, επίσης, μπορεί να έχουν σημαντικό αντίκτυπο στην υγεία.Οι επαγγελματίες αθλητές, για παράδειγμα, τείνουν να έχουν πολύ λίγο σωματικό λίπος.
Μπορεί λοιπό να έχουν σχετικά υψηλό ΔΜΣ, επειδή έχουν πολύ περισσότερη μυϊκή μάζα, αλλά αυτό δεν σημαίνει ότι είναι υπέρβαροι.
Ο ΔΜΣ μπορεί επίσης να προσφέρει μια γενική ιδέα για το εάν το σωματικό βάρος ενός ατόμου είναι υγιές και είναι χρήσιμο για την καταγραφή των τάσεων στις δημογραφικές μελέτες για θέματα υγείας. Ωστόσο, δεν πρέπει να είναι το μοναδικό μέτρο για το ιδανικό βάρος ενός ατόμου.
Δείκτης Μάζας Σώματος: Γιατί να διατηρήσετε ένα φυσιολογικό βάρος;
Η βελτιωμένη εμφάνιση δεν πρέπει να είναι το μοναδικό σας κίνητρο για να αδυνατίσετε. Χάνοντας μερικά περιττά κιλά, δεν θα καταφέρετε μόνο να τονώσετε την αυτοπεποίθησή σας, αλλά θα μειώσετε σημαντικά τον κίνδυνο σοβαρών παθήσεων και διαταραχών.
Καρδιοπάθεια
Μελέτη που δημοσιεύεται στην επιθεώρηση Journal of the American College of Cardiology και περιλάμβανε δεδομένα για περίπου 15.000 υγιείς ενήλικες δείχνει ότι τα άτομα με Δείκτη Μάζας Σώματος πάνω από 25 αντιμετωπίζουν αυξημένο κίνδυνο συσσώρευσης πλάκας στις αρτηρίες τους.
Γονιμότητα
Το ιδανικό βάρος όσον αφορά την αναπαραγωγική ικανότητα του άνδρα και της γυναίκας κυμαίνεται μεταξύ 20 και 24 ως προς το Δείκτη Μάζας Σώματος. Σύμφωνα με την Αμερικανική Εταιρία Αναπαραγωγικής Ιατρικής (ASRM), περισσότερο από το 10% των προβλημάτων γονιμότητας οφείλονται στο υπερβολικό βάρος.
Διαταραχές του ύπνου
Μελέτη που πραγματοποιήθηκε από την Ιατρική Σχολή του κορυφαίου αμερικανικού Πανεπιστημίου Τζονς Χόπκινς δείχνει ότι η απώλεια βάρους, ιδιαίτερα του συσσωρευμένου λίπους στην περιοχή της κοιλιάς, βελτιώνει σημαντικά την ποιότητα του ύπνου. Το συσσωρευμένο λίπος στην κοιλιά εμποδίζει την ομαλή αναπνευστική λειτουργία, με αποτέλεσμα τον αυξημένο κίνδυνο υπνικής άπνοιας.
Διαβήτης
Σύμφωνα με την Αμερικανική Εταιρία για το Διαβήτη, ακόμη και η παραμικρή απώλεια βάρους στα υπέρβαρα άτομα συνδέεται με την πρόληψη του διαβήτη ή την καθυστέρηση εκδήλωσης των σχετικών συμπτωμάτων.
Δείκτης Μάζας Σώματος: Άλλοι τρόποι να υπολογίσετε το φυσιολογικό σας βάρος
Μέτρηση μέσω αναλογίας μέσης-γοφών
Ο λόγος μέσης-γοφών ενός ατόμου συγκρίνει την περιφέρεια της μέσης του, ως προς εκείνη των γοφών του.
Έρευνες έχουν δείξει ότι όσοι έχουν περισσότερο σωματικό λίπος γύρω από την μέση τους είναι πιο πιθανό να αναπτύξουν καρδιαγγειακές παθήσεις και διαβήτη.
Όσο υψηλότερη είναι η περιφέρεια της μέσης ως προς τους γοφούς, τόσο μεγαλύτερος είναι ο κίνδυνος. Γι’ αυτό η αναλογία μέσης-γοφών είναι ένα χρήσιμο εργαλείο για να βρει κανείς αν είναι στο ιδανικό βάρος ή όχι.
Τι σημαίνουν τα αποτελέσματα;
Το πώς η αναλογία αυτή επηρεάζει τον κίνδυνο καρδιαγγειακής νόσου διαφέρει μεταξύ ανδρών και γυναικών, επειδή τείνουν να έχουν διαφορετικά σχήματα σώματος. Από επιστημονικές μελέτες προκύπτει ότι η αναλογία μέσης-γοφών μπορεί να επηρεάσει τον κίνδυνο καρδιαγγειακής νόσου ως εξής:
Για άνδρες:
- Αν είναι κάτω από 0,9: Ο κίνδυνος καρδιαγγειακών προβλημάτων υγείας είναι χαμηλός.
- Αν είναι από 0,9 έως 0,99: Ο κίνδυνος είναι μέτριος.
- Αν είναι από 1 και πάνω: Ο κίνδυνος είναι υψηλός.
Για γυναίκες:
- Αν είναι κάτω από 0,8: Ο κίνδυνος είναι χαμηλός.
- Αν είναι από 0,8 έως 0,89: Ο κίνδυνος είναι μέτριος.
- Αν είναι από 0,9 ή παραπάνω: Ο κίνδυνος είναι υψηλός.
Ωστόσο, τα στοιχεία αυτά μπορεί να διαφέρουν, ανάλογα με την πηγή και τον πληθυσμό στον οποίο εφαρμόζονται.
Η αναλογία μέσης-γοφών μπορεί να αποτελεί καλύτερο προγνωστικό παράγοντα για καρδιακές προσβολές και άλλους κινδύνους υγείας σε σχέση με τον ΔΜΣ, ο οποίος δεν λαμβάνει υπόψη την κατανομή του λίπους.
Μια του 2013 έρευνα επί 1.349 εθελοντών σε 11 χώρες έδειξε, ότι και εκείνοι με υψηλότερη αναλογία μέσης-γοφών διατρέχουν μεγαλύτερο κίνδυνο ιατρικών και χειρουργικών επιπλοκών, που σχετίζονται με χειρουργική επέμβαση παχέος εντέρου.
Ωστόσο, η αναλογία μέσης-γοφών δεν υπολογίζει ακρίβεια το συνολικό ποσοστό σωματικού λίπους ενός ατόμου, ή την συσχέτιση μυών και λίπους.
Μέτρηση μέσω ποσοστού λίπους
Το ποσοστό σωματικού λίπους είναι ο λόγος του βάρους του λίπους ενός ατόμου ως προς το συνολικό του βάρος.
Το συνολικό σωματικό λίπος περιλαμβάνει το απαραίτητο λίπος και το αποθηκευτικό λίπος.
- Απαραίτητο λίπος: Ένα άτομο χρειάζεται λίπος για να επιβιώσει. Παίζει ρόλο σε ένα ευρύ φάσμα σωματικών λειτουργιών. Για τους άνδρες, είναι υγιές να έχουν το 2 έως 4% της σωματικής τους σύστασης ως απαραίτητο λίπος. Για τις γυναίκες, το ποσοστό αυτό είναι στο 10% με 13%.
- Αποθηκευτικό λίπος: Ο λιπαρός ιστός προστατεύει τα εσωτερικά όργανα στο στήθος και την κοιλιά και το σώμα μπορεί, όταν χρειάζεται, να το χρησιμοποιήσει για ενέργεια.
Εκτός από τις κατά προσέγγιση οδηγίες για άνδρες και γυναίκες, το ιδανικό συνολικό ποσοστό λίπους μπορεί να εξαρτάται από τον τύπο σώματος, ή το επίπεδο δραστηριότητας ενός ατόμου.
Ένα μεγάλο ποσοστό λίπους μπορεί να υποδεικνύει μεγαλύτερο κίνδυνο για:
- Διαβήτη
- Καρδιακή νόσο
- Υπέρταση
- Εγκεφαλικό επεισόδιο
Ο υπολογισμός του ποσοστού σωματικού λίπους μπορεί να είναι ένας καλός τρόπος μέτρησης του επιπέδου φυσικής κατάστασης ενός ατόμου, επειδή αντικατοπτρίζει τη σύνθεση του σώματος του ατόμου. Ο ΔΜΣ, αντίθετα, δεν κάνει διάκριση μεταξύ λίπους και μυϊκής μάζας.
Ιδανικά επίπεδα
Κανονικά επίπεδα, από πλευράς υγείας, για τις περισσότερες γυναίκες θεωρούνται τα ποσοστά από 12% έως 30%, το ιδανικό ποσοστό όμως κυμαίνεται μεταξύ 19-22%. Επιπλέον, ένας ρεαλιστικός στόχος μπορεί να είναι ένα ποσοστό μεταξύ 20% και 25%.
Σύμφωνα με τη διεθνή επιστημονική βιβλιογραφία, το ιδανικό ποσοστό λίπους ανάλογα με την ηλικία ορίζεται ως εξής:
- Για γυναίκες 20-30 ετών: 18-22% του συνολικού σωματικού βάρους
- Για γυναίκες 31-40 ετών: 20-24% του συνολικού σωματικού βάρους
- Για γυναίκες 41-50 ετών: 21-25% του συνολικού σωματικού βάρους
- Για γυναίκες άνω των 50 ετών: 22-26% του συνολικού σωματικού βάρους
- Για άνδρες 20-30 ετών: 10-15% του συνολικού σωματικού βάρους