Θα μπορούσαμε να πούμε με όσο πιο απλά λόγια γίνεται ότι η δυσλεξία είναι μια νευρολογική κατάσταση, στην οποία το δικτύωμα του εγκεφάλου είναι λίγο διαφορετικό από τα τυπικά άτομα και η οποία εκδηλώνεται συνήθως ως μια δυσκολία στην ανάγνωση (και συνακόλουθα στην γραφή) εκ μέρους των παιδιών. Συνεπώς, η κατάσταση αυτή δεν θεραπεύεται, χωρίς βέβαια αυτό να πρέπει να μας προκαλεί ανησυχία.
Δυσλεξία: Συμπτώματα ανά ηλικία
Ηλικία 6-11 ετών:
- Κάνει ανάγνωση με αργό ρυθμό ή με κομπιάσματα ή χωρίς να σταματάει στα σημεία στίξης.
- Έχει δυσκολία στην ορθογραφία ακόμα και όταν αντιγράφει.
- Αντιστρέφει γράμματα ή αριθμούς (π.χ. 9 αντί 6, 15 αντί 51, κια αντί και).
- Αντικαθιστά ή παραλείπει γράμματα.
- Γράφει ή διαβάζει την ίδια λέξη με διαφορετικούς τρόπους στο ίδιο κείμενο.
- Έχει έλλειψη συγκέντρωσης όταν μελετάει.
- Έχει δυσκολία στην κατανόηση της διαδοχής και του χρόνου (ώρες, ημέρες κλπ).
- Μπερδεύει το αριστερό με το δεξί.
- Απαντάει σε ερωτήσεις προφορικά αλλά δυσκολεύεται να τις γράψει.
- Είναι αδέξιο στις κινήσεις του γενικά.
- Έχει δυσκολία να ξεχωρίσει ήχους όπως β-δ ή θ-δ.
Ηλικία 12-18 ετών:
- Όταν κάνει ανάγνωση κειμένου, διαβάζει με ανακρίβεια
- Κάνει πολλά ορθογραφικά λάθη
- Έχει δυσκολία στο να κρατάει σημειώσεις ή να αντιγράφει
- Έχει δυσκολία στο σχεδιασμό και γράψιμο μιας έκθεσης, μιας επιστολής ή μιας αναφοράς
Όλες οι ηλικιακές ομάδες:
- Υπάρχει κάποιος στην οικογένεια που είχε δυσκολία στη γραφή ή στην ανάγνωση.
- Υπάρχει δυσκολία στην πραγματοποίηση τριών εντολών στη σειρά.
- Άργησε το παιδί να μιλήσει ή να μιλήσει καθαρά.
- Φαίνεται έξυπνο σε κάποιες δραστηριότητες ενώ «μπλοκάρει» σε κάποιες άλλες.
Δυσλεξία: Ποια είναι τα πιο συνηθισμένα ορθογραφικά λάθη;
- Γράφουν τα γράμματα με λάθος σειρά ή καθρεπτικά: πένα/νέπα ή τον/νοτ.
- Αντιστρέφουν ή αναποδογυρίζουν τα γράμματα: ε/3, m/w.
- Γράφουν κάποιες λέξεις, όπως ακριβώς τις ακούν: ξύλο/κσιλο.
- Συνηθίζουν να ΜΗ διαλέγουν το σωστό γράμμα, από ένα σύνολο γραμμάτων, ώστε να γράψουν έναν ήχο που ακούν, ούτε μπορούν να ταιριάξουν όμοια γράμματα, όταν τους ζητηθεί.
- Δε γράφουν το σωστό γράμμα, ακόμα και όταν τους υπαγορεύεται.
- Αδυνατούν να γενικεύουν τους ορθογραφικούς κανόνες και δυσκολεύονται να φτάσουν στο δημιουργικό επίπεδο γνώσης.
- Το περίγραμμα των λέξεών τους μπορεί να είναι σωστό, αλλά ίσως, μπερδεύουν κάποια εσωτερικά γράμματα: γάτα/γάλα.
- Συχνά διαλέγουν παραπλήσιους ήχους: κρ/χρ, αβ/αυ.
- Δυσκολεύονται να μάθουν τα συμπλέγματα συμφώνων: καρέκλα/καρέλκα, άκρη/άρκη.
- Δεν αναγνωρίζουν τον ήχο των φωνηέντων: κάνω/κν, Πέτρος/Πτρς.
- Λέξεις ή φράσεις μπορεί να συμπτυχθούν: παίχτης/πτης, φωτιά στο δάσος/φωτιά δάσος.
- Δυσκολεύονται να αναγνωρίσουν τον αριθμό λέξεων σε φράσεις: άκουσέ με/άκουσεμε, ο μπαμπάς μου/ομπαμπασμου.
- Το χέρι δεν εκτελεί αυτομάτως ό,τι ο εγκέφαλος ορίζει. Αρχίζει να γράφει π.χ. «γράφω» και τελικά γράφει «κρίμα».
- Ο τονισμός των λέξεων συνήθως αγνοείται παντελώς ή χρησιμοποιείται λάθος.