Εγκυμοσύνη και πόνος: Είναι φυσιολογικό ή όχι; Οι ειδικοί απαντούν

Εγκυμοσύνη και πόνος: Ο πόνος κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης, ειδικά τους πρώτους μήνες και σε γυναίκες που γίνονται μητέρες για πρώτη φορά, μπορεί να προκαλέσει έντονη ανησυχία για την πορεία της εγκυμοσύνης.

Ευτυχώς όμως είναι ένα σύνηθες φαινόμενο, το οποίο στις περισσότερες περιπτώσεις δεν συνδέεται με ενδεχόμενη παθολογία της κύησης ή με άλλη παθολογία. Αυτή καθεαυτή η εγκυμοσύνη μάλιστα συχνά αποτελεί το ίδιο το αίτιο του κοιλιακού άλγους.

Συχνά το κοιλιακό άλγος συνδέεται με τις αντιδράσεις της μήτρας. Η μήτρα, μέσα στην οποία μεγαλώνει προστατευμένο το έμβρυο, είναι κατά βάση ένας ασκός. Τα τοιχώματα του ασκού αυτού έχουν μεγάλο πάχος και αποτελούνται κατά κύριο λόγο από μυϊκό ιστό. Το μόνο, που ο κάθε μυς γνωρίζει να κάνει, είναι να συσπάται.

Εγκυμοσύνη και πόνος: Η εμφύτευση του εμβρύου

Τα μυϊκά τοιχώματα της μήτρας δεν ξεφεύγουν από τον κανόνα αυτό. Όταν η μήτρα συσπάται, η έγκυος έχει την αίσθηση της κράμπας στην κοιλιά της. Συνήθως οι κράμπες αυτές δεν υπάρχει λόγος να διαταράσσουν την ηρεμία μας. Σε τι όμως οφείλονται;

Κατά τη διάρκεια του πρώτου τριμήνου μερικές γυναίκες αισθάνονται κοιλιακό άλγος χαμηλά στην κοιλιά, εκεί που εντοπίζεται η μήτρα.

Ο πόνος αυτός σε μερικές περιπτώσεις μοιάζει με τους πόνους, που η γυναίκα αισθάνεται εν αναμονή της έμμηνου ρύσης.

Στις αρχές της κύησης ο πόνος αυτός φαίνεται πως συνδέεται με την εμφύτευση του εμβρύου στο ενδομήτριο. Ενδομήτριο, ονομάζεται ο ιστός, που καλύπτει εσωτερικά την κοιλότητα της μήτρας.

Ο πόνος, που συνδέεται με την εμφύτευση του εμβρύου, σε κάποιες περιπτώσεις μάλιστα εμφανίζεται συγχρόνως με μία ήπια κολπική αιμόρροια, η οποία επίσης συνδέεται με την εμφύτευση.

Χαρακτηριστικά, η αιμόρροια αυτή εμφανίζεται περίπου 10 με 14 ημέρες μετά τη γονιμοποίηση του ωαρίου, δηλαδή κατά προσέγγιση όταν η γυναίκα ούτως ή άλλως ανέμενε την έλευση της έμμηνου ρύσης. Έτσι συχνά η αιμόρροια αυτή συγχέεται με μια έμμηνο ρύση.

Εντούτοις, η εκροή αίματος από τον κόλπο, όταν αυτή συνδέεται με την εμφύτευση, είναι σε γενικές γραμμές αρκετά πιο περιορισμένη σε ποσότητα σχέση με την αντίστοιχη εκροή, που παρατηρείται στην περίοδο, ενώ και η διάρκειά της ενδέχεται να είναι επίσης βραχύτερη και συνήθως δεν υπερβαίνει το διήμερο.

Εγκυμοσύνη και πόνος: Η ανάπτυξη του εμβρύου και της μήτρας

Επίσης, πόνο χαμηλά στην κοιλιά κατά τη διάρκεια της κύησης δεν αποκλείεται να προκαλέσει και η ραγδαία αύξηση του μεγέθους του εμβρύου, ιδιαίτερα κατά τα δύο πρώτα τρίμηνα της κύησης.

Η αύξηση του μεγέθους του εμβρύου ασκεί πίεση στα τοιχώματα της μήτρας. Η αντίδραση των τοιχωμάτων, τα οποία αποτελούνται σε μεγάλο ποσοστό από μυϊκό ιστό, είναι να συσπαστούν ελαφρώς. Οι ήπιες αυτές συσπάσεις γίνονται αντιληπτές από τη γυναίκα, ως άλγος.

Κατά το δεύτερο τρίμηνο της κύησης κατά κανόνα είναι λιγότερο πιθανό η έγκυος να αισθανθεί κοιλιακό άλγος. Μια εξαίρεση στον κανόνα αυτό είναι οι πολύδυμες κυήσεις.

Μια ακόμα όχι σπάνια εξαίρεση στον κανόνα αυτό αποτελεί ο πόνος από το λεγόμενο στρογγύλο σύνδεσμο. Οι στρογγύλοι σύνδεσμοι είναι δύο ταινίες, που αποτελούνται από μυϊκό και συνδετικό ιστό, αλλά και αγγεία, οι οποίες συμμετέχουν στην διατήρηση της θέσης της μήτρας μέσα στη λεκάνη.

Η αύξηση του μεγέθους της μήτρας θέτει συχνά σε τάση τις ταινίες αυτές και έτσι προκαλείται άλγος στην κοιλιά. Το άλγος αυτό είναι συνήθως οξύ με μικρή διάρκεια και εντοπίζεται είτε δεξιά είτε αριστερά στην κοιλιακή χώρα.

Εγκυμοσύνη και πόνος: Συσπάσεις Braxton Hicks

Στο τρίτο τρίμηνο τέλος εμφανίζονται οι γνωστές συσπάσεις Braxton Hicks. Πρόκειται για ήπιες συσπάσεις, οι οποίες μοιάζουν ως ένα βαθμό με τις συσπάσεις του τοκετού, αλλά δεν είναι φυσικά το ίδιο επώδυνες.

Οι συσπάσεις αυτές προετοιμάζουν τον τοκετό, αφού ευνοούν την προοδευτική κάθοδο του μωρού στη λεκάνη, ώστε να «πάρει θέση», εν αναμονή του μεγάλου του ραντεβού με εσάς.

Αυτή καθεαυτή η κύηση λοιπόν είναι δυνατόν να προκαλέσει πόνο στην κοιλιακή χώρα. Αυτού του είδους το άλγος δεν χρειάζεται να προκαλεί καμία ανησυχία.

Το σημαντικό είναι να ξεχωρίσουμε αυτού του είδους το άλγος, από το άλγος, το οποίο συνδέεται με κάποια παθολογία της κύησης ή άλλων οργάνων στην κοιλιακή χώρα.

Εγκυμοσύνη και πόνος: Επαπειλούμενη κύηση ή αποβολή

Τόσο στην επαπειλούμενη κύηση, όσο και στην αποβολή η γυναίκα αναφέρει απώλεια αίματος από τον κόλπο και πόνο χαμηλά στην κοιλιά, αλλά η ειδοποιός διαφορά μεταξύ των δύο καταστάσεων έγκειται στον εντοπισμό καρδιακού παλμού στο έμβρυο στην επαπειλούμενη κύηση εν αντιθέσει με ό,τι συμβαίνει στην αποβολή.

Το κοιλιακό άλγος σε αρχόμενη κύηση σε μερικές περιπτώσεις συνδέεται και με εξωμήτριο κύηση. Σύμφωνα με τη διεθνή βιβλιογραφία το ποσοστό των εξωμήτριων κυήσεων επί του συνόλου των κυήσεων ανέρχεται στο 2% περίπου.

Αναφερόμαστε με τον όρο εξωμήτριο σε μία κύηση, όταν η εμφύτευση του εμβρύου δεν είναι ορθότοπη, δηλαδή όταν αυτό δεν εμφυτεύεται εντός της ενδομητρικής κοιλότητας.

Σε περίπτωση ρήξης της εξωμήτριου κύησης μάλιστα το έντονο κοιλιακό άλγος συνδυάζεται συχνά και με λιποθυμικές τάσεις.

Εγκυμοσύνη και πόνος: Προεκλαμψία

Σε πιο προχωρημένα στάδια της εγκυμοσύνης το κοιλιακό άλγος μπορεί να συνδέεται με άλλες παθολογίες της κύησης.

Έτσι ένα έντονο κοιλιακό άλγος μετά το μέσο της κύησης μπορεί να σχετίζεται με μια παθολογική κατάσταση, που ονομάζεται προεκλαμψία.

Η κατάσταση αυτή είναι δυνατόν να θέσει την υγεία της γυναίκας σε κίνδυνο και χαρακτηρίζεται από υπέρταση, παρουσία λευκώματος στα ούρα της γυναίκας και διάχυτα οιδήματα σε διάφορα μέρη του σώματός της.

Αν η κατάσταση αυτή δεν τεθεί υπό έλεγχο έγκαιρα, ενδέχεται να οδηγήσει και σε νευρολογικές εκδηλώσεις, ενώ δεν αποκλείεται σε ακραίες περιπτώσεις να τεθεί σε κίνδυνο ακόμα και αυτή καθεαυτή η ζωή της γυναίκας.

Εγκυμοσύνη και πόνος: Αποκόλληση του πλακούντα

Μία ακόμη παθολογία της κύησης, που ενδέχεται να εκδηλωθεί με κοιλιακό άλγος είναι και η λεγόμενη αποκόλληση του πλακούντα.

Ο πλακούντας είναι το όργανο μέσω του οποίου το έμβρυο λαμβάνει τα απαραίτητα συστατικά για την ανάπτυξή του, ενώ μέσω αυτού αποβάλλει και τα «άχρηστα» υποπροϊόντα του μεταβολισμού του. Θα μπορούσαμε να παραλληλίσουμε τον πλακούντα με τη φιάλη οξυγόνου, που φορά ο δύτης.

Η ορθή λειτουργία του πλακούντα όμως προϋποθέτει την προσκόλλησή του στο εσωτερικό τοίχωμα της ενδομητρικής κοιλότητας.

Αλίμονο όμως σε κάποιες περιπτώσεις ο πλακούντας ενδέχεται να αποκολληθεί από την έδρα εμφύτευσής του. Στη συντριπτική τους πλειοψηφία οι αποκολλήσεις μπορούν να αντιμετωπιστούν με επιτυχία με απλή ανάπαυση και με τη χορήγηση φαρμακευτικής αγωγής.

Εντούτοις, σπανιότερα, η αποκόλληση μπορεί να θέσει σε κίνδυνο την ανάπτυξη το εμβρύου και να χρειαστεί άμεση ιατρική παρέμβαση.

Το κοιλιακό άλγος κατά την εγκυμοσύνη ενδέχεται λοιπόν να συνδέεται με κάποια παθολογία της κύησης. Είναι σημαντικό στις περιπτώσεις αυτές να ενημερωθεί ο θεράπων μαιευτήρας, ώστε να εφαρμοστεί το ενδεδειγμένο αντίστοιχο πρωτόκολλο αντιμετώπισης.