Η ωχρά κηλίδα είναι μια χρόνια πάθηση που εμφανίζεται συνήθως σε ανθρώπους άνω των 60 ετών αλλά σε ορισμένες περιπτώσεις μπορεί να εμφανιστεί και νωρίτερα.

Ωχρά Κηλίδα: Τι είναι όμως;

Ωχρά κηλίδα είναι το κεντρικό κομμάτι του αμφιβληστροειδούς, το οποίο έχει και την μεγαλύτερη συγκέντρωση φωτοϋποδοχέων, των κυττάρων δηλαδή που προσλαμβάνουν το φως και το μετατρέπουν σε εικόνα. Φωτουποδοχείς υπάρχουν σε όλη την έκταση του αμφιβληστροειδή αλλά η πυκνότητα τους μειώνεται όσο πηγαίνουμε προς την περιφέρεια. Αυτός είναι και ο λόγος που η κεντρική όραση είναι αυτή που επηρεάζεται όταν σε κάποιον εμφανιστεί η συγκεκριμένη πάθηση.

Και φυσικά παρόλη την δυσκολία που δημιουργεί στην καθημερινότητα του ανθρώπου αυτή η μείωση της κεντρικής όρασης, έχει και το θετικό ότι η περιφερική όραση δεν θα επηρεαστεί ποτέ και έτσι ο άνθρωπος δεν θα έχει ποτέ πλήρη απώλεια όρασης. Επιπλέον σε κανένα στάδιο της η εκφύλιση της ωχράς δεν γίνεται επώδυνη δεν έχει δηλαδή ο ασθενείς την δυσάρεστη αίσθηση του πόνου.

Ωχρά Κηλίδα: Τα σημαντικότερα αίτια

Προς το παρόν η ακριβής αιτία της ηλικιακής εκφύλισης της ώχρας κηλίδας δεν είναι γνωστή.

Έχει όμως συσχετιστεί με:

• Την Ηλικία: είναι συχνότερη σε ανθρώπους άνω των 65 ετών
• To Γυναικείο φύλο (πιθανώς λόγο του μεγαλύτερου προσδόκιμου ζωής)
• Την κληρονομικότητα: έχουν ήδη βρεθεί γονίδια που έχουν συσχετιστεί με την εκφύλιση της ωχράς κηλίδας και σε ορισμένες οικογένειες είναι πιο συχνό από ότι σε άλλες. Παρόλα αυτά δεν θεωρείται αποκλειστικά κληρονομική νόσος
• Το Κάπνισμα: αυξάνει σημαντικά τις πιθανότητες εμφάνισης εκφύλισης της ωχράς κηλίδας.
• Την Έκθεση στον ήλιο: κάποιες μελέτες υποδεικνύουν ότι η μεγάλη έκθεση στο ηλιακό φως κατά την διάρκεια της ζωής μπορεί να αυξήσει τις πιθανότητες να εμφανίσει κάποιος εκφύλιση της ωχράς κηλίδας
• Την Διατροφή: Μεγάλος αριθμός μελετών έχει δείξει ότι η λάθος διατροφή μπορεί να αποτελέσει παράγοντα κινδύνου για την εμφάνιση της νόσου.

Ποια τα συμπτώματα εκφύλισης ωχράς κηλίδας;

Τα συμπτώματα διαφέρουν από άνθρωπο σε άνθρωπο, αλλά συνήθως το πρώτο σύμπτωμα είναι η παραμόρφωση της εικόνας. Οι ευθείες γραμμές φαίνονται παραμορφωμένες η κυματοειδείς κάτι που γίνεται εύκολα αντιληπτό στην καθημερινότητα του ανθρώπου τις περισσότερες φορές. Στην συνέχεια αρχίζει να υπάρχει δυσκολία δυσκολία στο να διακρίνουν λεπτομέρειες αρχίζει δηλαδή να υπάρχει θόλωση της όρασης.

Συχνή είναι η δυσκολία στο διάβασμα ακόμα και με τα γυαλιά κοντινής όρασης αφού όπως είπαμε το κεντρικό τμήμα της όρασης είναι αυτό που επηρεάζεται περισσότερο. Σε περίπτωση ύπαρξης αιμορραγίας τότε στο κέντρο του οπτικού πεδίου του ανθρώπου εμφανίζεται μια μαύρη κηλίδα, ενώ σε σπάνιες περιπτώσεις η αιμορραγία μπορεί να είναι μεγάλη και να να περιλάβει και το εσωτερικό του ματιού. Εάν συμβεί αυτό η όραση πέφτει σε πολύ χαμηλά επίπεδα σε πολύ μικρό χρονικό διάστημα ακόμα και μέσα σε ώρες.

Σε προχωρημένα στάδια της πάθησης αλλά και σε παραμελημένες περιπτώσεις η αρχική παραμόρφωση ή θόλωση της όρασης δίνει την θέση της σε ένα μόνιμο μαύρο τμήμα στο οπτικό πεδίο.

Με την σωστή παρακολούθηση και θεραπεία είναι δυνατόν να έχουμε την λιγότερη ή και καθόλου απώλεια όρασης ανάλογα βέβαια και με τον τύπο της εκφύλισης.

Ποιοι τύποι υπάρχουν στην ωχρά κηλίδα;

Υπάρχουν δύο βασικοί τύποι ηλικιακής εκφύλισης της ωχράς κηλίδας η Ξηρά και η Υγρά μορφή. Υπάρχουν όμως και αρχικά στάδια της πάθησης στα οποία λέμε ότι υπάρχει αρχόμενη η πρώιμη εκφύλιση της ωχράς κηλίδας. Στα στάδια αυτά το πιο σύνηθες εύρημα είναι η παρουσία αλλοιώσεων που ονομάζονται Drusen. Τα Drusen σε χρόνια έκθεση έχουν τοξική δράση στα κύτταρα του αμφιβληστροειδούς που μπορεί να οδηγήσει σε μία από τις δύο προχωρημένες μορφές.

Ξηρά Μορφή

Είναι και ο πιο συχνός τύπος. Συνήθως εξελίσσεται αργά και προκαλεί σταδιακή απώλεια της κεντρικής όρασης. Για να φτάσει στο τελικό της στάδιο θέλει συνήθως αρκετά χρόνια και σε αυτό υπάρχει ένα σημείο στο κέντρο του οπτικού πεδίου από το οποίο ο ασθενής δεν βλέπει. Σε αυτό συμβάλει και το γεγονός ότι πάντα ένα από τα δύο μάτια προηγείται στην εκδήλωση της νόσου άρα και στην μείωση της όρασης.

Υγρά Μορφή

Ένα μικρό ποσοστό των ανθρώπων με ηλικιακή εκφύλιση της ώχρας κηλίδας θα εμφανίσουν την υγρά μορφή. Στην μορφή αυτή αναπτύσσονται παθολογικά αγγεία (νεοαγγεία) από τους υποκείμενους ιστούς προς την ωχρά κηλίδα. Τα αγγεία αυτά δεν είναι σωστά σφραγισμένα με αποτέλεσμα να διαρρέει υγρό από αυτά το οποίο συσσωρεύεται στην ωχρά κηλίδα δημιουργώντας οίδημα. Συχνό είναι επίσης αυτά τα αγγεία να αιμορραγούν. Η μακροχρόνια παρουσία οιδήματος και αιμορραγίας οδηγεί στην δημιουργία ουλής και απώλειας της κεντρικής όρασης.

Η εξέλιξη της υγράς μορφής είναι πολύ γρήγορη και αυτός είναι και ο λόγος που είναι σημαντικό να γίνει σωστή και γρήγορη διάγνωση ώστε να ξεκινήσει θεραπεία.

Πως καταλαβαίνουμε όμως ότι κάποιος έχει εκφύλιση ωχράς κηλίδας;

Ένα εύκολο τεστ που μπορεί κάποιος εύκολα να πραγματοποιήσει στο ιατρείο ή και στο σπίτι είναι ο πίνακας του AMSLER. Ο πίνακας αυτός αποτελείται από ευθείες γραμμές, οριζόντιες και κάθετες και μία κεντρική τελεία. Ο έλεγχος γίνεται ζητώντας από τον ασθενή κοιτώντας μόνο την κεντρική τελεία να μας πει εάν οι γραμμές εμφανίζονται τεθλασμένες σε κάποιο σημείο τους όπως φαίνεται στην εικόνα.