Έκζεμα: Οι συχνότερες μορφές εκδήλωσης – Συμπτώματα, Διάγνωση και Θεραπεία

Το έκζεμα είναι μια διαταραχή του φραγμού του δέρματος, μια φλεγμονή που προκαλεί συμπτώματα όπως η ερυθρότητα, η φαγούρα και το φλεγμαίνον δέρμα που συχνά συνοδεύεται από σχηματισμό φλυκταινών. Έκζεμα είναι η ονομασία ενός συνόλου δερματικών παθήσεων που ως κοινό χαρακτηριστικό έχουν τα παραπάνω συμπτώματα. Παρουσιάζεται πολύ συχνά σε βρέφη και παιδιά, ωστόσο, είναι συχνό και στους ενήλικες.

Το έκζεμα μπορεί να είναι ενδογενές ή εξωγενές. Το ενδογενές το δημιουργεί ο ίδιος ο οργανισμός και είναι απόρροια γενετικής προδιάθεσης, ενώ μπορεί να εκδηλωθεί ως ατοπική δερματίτιδα, σμηγματορροϊκή δερματίτιδα ή δυσιδρωσικό έκζεμα. Το εξωγενές οφείλεται σε εξωτερικούς παράγοντες που το επηρεάζουν και μπορεί να είναι η δερματίτιδα εξ επαφής, δηλαδή η δερματίτιδα που προκαλείται λόγω επαφής με κάποια ερεθιστική ουσία ή λόγω αλλεργικής αντίδρασης.

Η πιο συχνή μορφή εκζέματος είναι η ατοπική δερματίτιδα. Συνήθως εμφανίζεται κατά την παιδική ηλικία και μπορεί να είναι είτε ήπιας είτε πιο βαριάς μορφής. Ένα παιδί μπορεί να εμφανίσει ατοπική δερματίτιδα συχνότερα, αν κάποιος από τους γονείς του το έχει επίσης. Τα παιδιά με ατοπική δερματίτιδα έχουν υψηλότερο κίνδυνο να παρουσιάσουν τροφικές αλλεργίες, άσθμα και ρινίτιδα.

Έκζεμα: Με ποιες μορφές εκδηλώνεται;

Η ατοπική δερματίτιδα παρουσιάζεται με φυσαλίδες, ξηροδερμία, ερυθρότητα και κοκκίνισμα στους αγκώνες, στα γόνατα, στο πρόσωπο, στο λαιμό και στους καρπούς. Αν ο ασθενής ξύσει τα σημάδια, το έκζεμα επιδεινώνεται, το ίδιο και η φαγούρα. Ερεθιστικοί παράγοντες είναι ο κρύος καιρός, η υγρασία, τα απορρυπαντικά, τα σαπούνια, τα αρώματα, η σκόνη, οι τρίχες ή το σάλιο ζώων, οι δερματικές λοιμώξεις, τα υφάσματα (συνθετικά), οι ορμονικές αλλαγές (π.χ. σε περίοδο εγκυμοσύνης) και οι τροφικές αλλεργίες.

Η σμηγματορροϊκή δερματίτιδα είναι μια πολύ κοινή πάθηση που προκαλεί ερυθρότητα, φαγούρα και εξάνθημα. Το εξάνθημα μπορεί να εκδηλωθεί ως κίτρινη ή λευκή κρούστα και να καλύπτει την επιφάνειά του. Η μορφή αυτή μπορεί να εμφανιστεί στο κρανίο, στα αφτιά, στα φρύδια, στα βλέφαρα, στο πρόσωπο, στα γεννητικά όργανα ή στις μασχάλες. Είναι συχνότερη σε ηλικίες μεταξύ 30-60 ετών. Τη νόσο μπορεί να πυροδοτήσουν μια σειρά από παθήσεις όπως η κατάθλιψη, η επιληψία, οι διατροφικές διαταραχές, η ακμή, η ψωρίαση, η νόσος Πάρκινσον, καθώς και η λήψη ορισμένων φαρμάκων.

Το δυσιδρωσικό έκζεμα ονομάζεται αλλιώς και παλαμοπελματιαίο έκζεμα. Πρόκειται για μία ενδογενή κνησμώδη, χρόνια και υποτροπιάζουσα φυσαλιδώδη δερματίτιδα άγνωστης αιτιολογίας. Τυπικά συμπεριλαμβάνει τα πέλματα, τις παλάμες και τις πλάγιες πλευρές των δακτύλων. Πλήττει νέους ενήλικες και των δύο φύλων. Παρουσιάζεται με μικρές φυσαλίδες, οι οποίες μπορούν να σχηματίσουν και μεγαλύτερες και να επιμολυνθούν. Επιμένουν για αρκετές εβδομάδες και μετά υφίενται με απολέπιση.

Η δερματίτιδα εξ επαφής είναι η δερματική αντίδραση όταν ο οργανισμός έρχεται σε επαφή με συγκεκριμένες ουσίες. Υπάρχουν δύο είδη δερματίτιδας εξ επαφής: η ερεθιστική και η αλλεργική. Η ερεθιστική δερματίτιδα περιλαμβάνει επαφή με έναν ερεθιστικό παράγοντα όπως τα οξέα, τα μαλακτικά, τα καθαριστικά, τα απορρυπαντικά, οι βαφές μαλλιών και κάποια σαμπουάν. Η αλλεργική δερματίτιδα συμβαίνει όταν το ανοσοποιητικό σύστημα αντιδρά σε μια συγκεκριμένη ουσία, ένα αλλεργιογόνο. Ως τέτοια μπορούν να θεωρηθούν τα υφάσματα, το λάτεξ, τα φυτά, η γύρη, κάποια μέταλλα, συστατικά σε δερμοκαλλυντικά, ορισμένα φάρμακα.

Έκζεμα: Ποια συμπτώματα εμφανίζει;

Η κλινική εικόνα του εκζέματος στην οξεία μορφή περιλαμβάνει ερύθημα, φυσαλίδες, οίδημα και φαγούρα. Στην υποξεία μορφή, έχει όλα τα παραπάνω συμπτώματα, αλλά σε πολύ μικρότερο βαθμό και ένταση, ενώ στη χρόνια μορφή παρουσιάζεται λειχηνοποίηση, φαγούρα και επίταση των πτυχών (γραμμώσεις).

Το έκζεμα δεν είναι μεταδοτικό. Τα συμπτώματά του περιλαμβάνουν πρήξιμο, σκουρόχρωμα σπυράκια, κοκκίνισμα και φαγούρα, ενώ μπορεί να περνούν περιόδους ύφεσης και έξαρσης.

Έκζεμα: Διάγνωση και Θεραπεία

Η διάγνωση για το έκζεμα τίθεται από τον αρμόδιο γιατρό που είναι ο δερματολόγος ή ο παιδίατρος στα παιδιά. Για να τεθεί η διάγνωση ο γιατρός λαμβάνει υπόψιν την κλινική εικόνα του ασθενή, το ατομικό και οικογενειακό ιστορικό του, όπως επίσης και το ιστορικό χειρουργείων που τυχόν έχει κάνει. Επειδή το έκζεμα μοιάζει αρκετά και με άλλα δερματικά νοσήματα, είναι σημαντικό σε κάποιες περιπτώσεις να ζητηθεί ιστολογική εξέταση και άμεση μικροσκόπηση. Σε ακόμη πιο εξειδικευμένες περιπτώσεις μπορεί να ζητηθεί επιπλέον εργαστηριακή εξέταση.

Οριστική και άμεση θεραπεία για το έκζεμα δεν υπάρχει. Ένας φυσικός τρόπος που μπορεί να χρησιμοποιηθεί είναι όταν ξέρεις ποιος είναι ο ερεθιστικός παράγοντας που το προκαλεί, να τον αποφεύγεις. Το ίδιο ισχύει και σε περιπτώσεις αλλεργίας.

Συνιστάται η συχνή χρήση ενυδατικών και μαλακτικών κρεμών στο σώμα. Επίσης, μπορεί να χορηγηθούν τοπικά κορτικοστεροειδή, τοπικοί αναστολείς καλσινευρίνης και σε περιπτώσεις όπου παρατηρείται έντονη φαγούρα αντιισταμινικά. Σε πιο σοβαρές περιπτώσεις μπορεί να χορηγηθούν συστηματικά κορτικοστεροειδή, κυκλοσπορίνη ή να εφαρμοστεί φωτοθεραπεία για τον περιορισμό της φλεγμονής (εναλλακτική μέθοδος θεραπείας με χρήση ειδικών λαμπών σε συγκεκριμένα μήκη κύματος).

Σε περίπτωση, που λόγω του εκζέματος το δέρμα έχει εκτεθεί σε κάποιο βακτήριο ή μικρόβιο μπορεί να χορηγηθεί αντιβιοτική αγωγή.