Ποια είναι η ιδανική ηλικία ώστε τα παιδιά να κάνουν το εμβόλιο για το HPV. Τι δείχνει νέα μελέτη.
Η νέα μελέτη διαπιστώνει ότι όταν τα παιδιά ξεκινούν τη σειρά εμβολίων HPV στην ηλικία των 9 ή 10 ετών, σε αντίθεση με την ηλικία των 11 ή 12 ετών (όταν συνήθως συνιστάται), το εμβόλιο παρέχει περισσότερη προστασία.
Όχι μόνο επειδή σημαίνει ότι τα παιδιά είναι πιο πιθανό να ολοκληρώσουν και τις δύο δόσεις, όπως δείχνει η μελέτη, αλλά και επειδή οι προέφηβοι παράγουν περισσότερα αντισώματα μετά τον εμβολιασμό από τους μεγαλύτερους έφηβους – το ανοσοποιητικό τους σύστημα είναι πιο ισχυρό, λέει η οικογενειακή γιατρός Beth Oller, MD. , FAAFP.
Οι ιοί των ανθρώπινων θηλωμάτων (HPV) είναι μια ομάδα ιών με περισσότερους από 150 υπότυπους, που μεταδίδονται μέσω δερματικής επαφής. Είναι γνωστό ότι 40 υπότυποι μπορούν να προκαλέσουν μόλυνση της γεννητικής περιοχής και περίπου 20 είναι δυνητικά ογκογόνοι. Σχεδόν όλα τα σεξουαλικώς ενεργά άτομα θα έρθουν σε επαφή με έναν HPV ιό. Οι ιοί αυτοί παρουσιάζουν υψηλό ποσοστό μεταδοτικότητας, με αποτέλεσμα περίπου 80% των κοριτσιών και των αγοριών να παρουσιάζουν μόλυνση σύντομα μετά την έναρξη των σεξουαλικών επαφών. Σε περίπου 5-10% των μολύνσεων θα υπάρξει εμμένουσα λοίμωξη, που μπορεί να οδηγήσει στην εκδήλωση κακοήθειας.
«Είναι τόσο συνηθισμένο που το 80% των γυναικών θα κολλήσουν τουλάχιστον έναν τύπο HPV κάποια στιγμή στη ζωή τους», λέει η Δρ Oller. «Τρεις στους τέσσερις ενήλικες θα έχουν τουλάχιστον μία λοίμωξη από HPV πριν από την ηλικία των 30 ετών».
Και παρόλο που οι περισσότερες λοιμώξεις HPV εξαφανίζονται από μόνες τους μέσα σε δύο χρόνια, ο HPV δεν είναι πάντα αβλαβής. «Κάθε χρόνο στην Αμερική, περισσότεροι από 36.000 άνθρωποι, άνδρες και γυναίκες, έχουν καρκίνο που προκαλείται από τον HPV, συμπεριλαμβανομένων των καρκίνων του πέους, του κόλπου, του αιδοίου, του πρωκτού και του τραχήλου. Πάνω από 7.000 πεθαίνουν ετησίως, και αυτός ακριβώς είναι ο λόγος που είναι τόσο σημαντικό να κάνουν τα παιδιά μας αυτό το εμβόλιο», εξηγεί η Δρ Oller. «Δεν έχουμε άλλο εμβόλιο που να προλαμβάνει τον καρκίνο».
Η πρώτη δόση του εμβολίου HPV συνιστάται επί του παρόντος για όλα τα παιδιά ηλικίας 11 και 12 ετών — αλλά μπορεί να ξεκινήσει από την ηλικία των 9 και 10 ετών, με τη δεύτερη δόση να γίνεται 6 έως 12 μήνες αργότερα. Ωστόσο, περισσότερο από το 40% των εφήβων δεν έχουν ολοκληρώσει τη σειρά εμβολίων HPV, σύμφωνα με τα Κέντρα Ελέγχου και Πρόληψης Νοσημάτων (CDC), παρόλο που ο εμβολιασμός θα μπορούσε να αποτρέψει περισσότερο από το 90% των καρκίνων που προκαλούνται από τον HPV από την ανάπτυξη.
Η έγκαιρη έναρξη του εμβολίου HPV ισοδυναμεί με περισσότερη προστασία
Ωστόσο, ορισμένοι γονείς διστάζουν να εμβολιάσουν τα προέφηβα και έφηβα παιδιά τους κυρίως επειδή φοβούνται ότι τα παιδιά τους θα γίνουν σεξουαλικά ενεργά.
«Ο λόγος που ακούω τους γονείς να λένε “όχι” στο εμβόλιο από τόσο νωρίς είναι επειδή αισθάνονται ότι “το παιδί μου δεν το χρειάζεται ακόμα”. Είναι η ιδέα ότι αν το παιδί δεν έχει ακόμα σεξουαλική επαφή, τότε δεν χρειάζεται το εμβόλιο», λέει η Δρ Oller.
Αλλά αυτό το επιχείρημα στην πραγματικότητα δεν ισχύει. Η έγκαιρος εμβολιασμος – πολύ πριν το παιδί σας γίνει σεξουαλικά ενεργό – δίνει στο παιδί σας μια καλύτερη ευκαιρία να αναπτύξει ανοσία έναντι του ιού. Και να θυμάστε, το εμβόλιο HPV είναι η πρόληψη του καρκίνου, υπενθυμίζει η Δρ Oller.
Σε μελέτη που έγινε στην Ελλάδα σε κορίτσια 14-20 ετών σεξουαλικά δραστήρια, σύμφωνα με την Ελληνική Εταιρεία Εφηβικής Ιατρικής (ΕΕΕΙ) ο κίνδυνος λοίμωξης από HPV ήταν 6,5 φορές υψηλότερος στα κορίτσια έως 16 ετών.
«Συζητώ επίσης με τους γονείς ότι, όσο μεταδιδόμενος και αν είναι ο HPV, κάποιος μπορεί να προσβληθεί ακόμα κι αν είχε μόνο έναν σεξουαλικό σύντροφο. Ως γονείς, όλοι θέλουμε να προστατέψουμε τα παιδιά μας από θανάσιμες ασθένειες, γι’ αυτό και το εμβόλιο είναι τόσο σημαντικό».
Τα εμβόλια έχουν υψηλό ποσοστό αποτελεσματικότητας και υψηλό προφίλ ασφάλειας. Οι ανεπιθύμητες ενέργειες είναι ήπιες και μπορεί να περιλαμβάνουν πόνο στο σημείο της ένεσης, ζάλη, ναυτία ή πονοκέφαλο. Όμως τα οφέλη υπερτερούν κατά πολύ του κινδύνου πιθανών παρενεργειών.
«Γνωρίζουμε ότι αυτά τα εμβόλια λειτουργούν. Οι λοιμώξεις από τον HPV και οι προκαρκινικοί καρκίνοι του τραχήλου της μήτρας έχουν μειωθεί από το 2006, όταν τα εμβόλια HPV εισήχθησαν για πρώτη φορά στις Η.Π.Α. Μεταξύ των έφηβων κοριτσιών, οι λοιμώξεις με τύπους HPV που προκαλούν τους περισσότερους καρκίνους HPV και κονδυλώματα των γεννητικών οργάνων έχουν μειωθεί κατά 88%. Μεταξύ των νεαρών ενήλικων γυναικών, αυτές οι λοιμώξεις έχουν μειωθεί κατά 81%,» λέει η Δρ Oller.
Ποιοι ενήλικες θα πρέπει επίσης να κάνουν το εμβόλιο HPV
Εάν δεν κάνατε το εμβόλιο HPV στην εφηβεία σας, η Δρ Oller συνιστά να συμβουλευτείτε τον γιατρό σας για να δείτε εάν μπορείτε να το κάνετε τώρα.
Το CDC συνιστά ότι οι ενήλικες ηλικίας έως 26 ετών που δεν έχουν λάβει ποτέ εμβολιασμό κατά του HPV θα πρέπει να το κάνουν το συντομότερο δυνατό, αλλά και ενήλικες έως 45 ετών μπορεί επίσης να το κάνουν.
«Εάν οι ασθενείς μου έχουν νέους σεξουαλικούς συντρόφους, τότε ενθαρρύνω ανεπιφύλακτα τον εμβολιασμό κατά του HPV μέχρι την ηλικία των 45 ετών», σημειώνει η Δρ Oller.
«Υπάρχουν πολλές προειδοποιήσεις, ωστόσο, συνιστώ σε όλους τους ενήλικες που δεν είναι σίγουροι αν έχουν εμβολιαστεί ή αν πρέπει να εμβολιαστούν κατά του HPV να μιλήσουν με τον γιατρό τους σχετικά». Ωστόσο, ο εμβολιασμός μετά την ηλικία των 26 ετών έχει μικρότερο όφελος, καθώς περισσότεροι ενήλικες μεταξύ 27 και 45 ετών ήταν πιθανό να έχουν ήδη εκτεθεί στον ιό.
Στο Εθνικό Πρόγραμμα Εμβολιασμών Παιδιών και Εφήβων ο εμβολιασμός των αγοριών έναντι του HPV
Τον Μάρτιο του 2022 ανακοινώθηκε από το Υπουργείο Υγείας ότι, μετά την εισήγηση της Εθνικής Επιτροπής Εμβολιασμών, ανανεώνεται το Εθνικό Πρόγραμμα Εμβολιασμών Παιδιών και Εφήβων, συστήνοντας τον εμβολιασμό κατά των ιών των ανθρώπινων θηλωμάτων (HPV) τόσο στα κορίτσια όσο και στα αγόρια για τις ηλικίες 9-18 ετών.
Η σημαντική αλλαγή είναι ότι θα υπάρχει συμπερίληψη, ασφαλιστική κάλυψη και δωρεάν παροχή του εμβολίου και για αγόρια της ηλικίας αυτής.
Οι Καθηγητές της Ιατρικής Σχολής του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών, Σταυρούλα (Λίνα) Πάσχου (Επίκουρη Καθηγήτρια Ενδοκρινολογίας), Αθανάσιος Μίχος (Καθηγητής Παιδιατρικής-Λοιμωξιολογίας), Δημήτριος Χαϊδόπουλος (Αναπληρωτής Καθηγητής Γυναικολογικής Ογκολογίας), Θεοδώρα Ψαλτοπούλου (Καθηγήτρια Θεραπευτικής-Επιδημιολογίας-Προληπτικής Ιατρικής) και Θάνος Δημόπουλος (Καθηγητής Θεραπευτικής-Αιματολογίας-Ογκολογίας και Πρύτανης ΕΚΠΑ) παρουσιάζουν σχετικά στοιχεία και επισημαίνουν τη σημασία της αλλαγής αυτής.
Πριν από 2 χρόνια το Ηνωμένο Βασίλειο και η Γερμανία ξεκίνησαν τον εμβολιασμό και στα αγόρια, ενώ την ίδια τακτική ακολουθούν σταδιακά και άλλες χώρες. Θα πρέπει να τονίσουμε ότι στην Ελλάδα 30%-40% μόνο των εφήβων κοριτσιών εμβολιάζεται, παρότι υπάρχει η δωρεάν ασφαλιστική παροχή εδώ και αρκετά χρόνια. Μάλιστα τα ποσοστά μειώθηκαν κατά τη διάρκεια της πανδημίας COVID-19. Με την ευκαιρία της ένταξης και των αγοριών στο πρόγραμμα εμβολιασμού θα πρέπει να τονίσουμε στους γονείς τη σημασία πρόληψης της λοίμωξης από HPV. Ο εμβολιασμός είναι ασφαλής και έχει εντυπωσιακά αποτελέσματα στην πρόληψη εμφάνισης κονδυλωμάτων και καρκίνου για τους νέους ανθρώπους.
Συμπερασματικά, είναι γνωστή η ογκογόνος δράση των ιών HPV και στα δύο φύλα και αδιαμφισβήτητο το όφελος του εμβολιασμού. Η σύσταση και η δωρεάν χορήγηση του εμβολίου HPV και στα αγόρια αναμένεται να έχει ευεργετικά αποτελέσματα και να συμβάλει καθοριστικά στον επιδιωκόμενο στόχο της εξάλειψης των HPV εξαρτώμενων μορφών καρκίνου.
Στοματικό σεξ και καρκίνος: Όσα πρέπει να γνωρίζετε
Είναι πιθανό ότι ορισμένοι τύποι HPV να εξαπλώνονται μέσω στοματικού σεξ.
Οι καρκίνοι στο στόμα και στον λαιμό περιλαμβάνουν καρκίνους:
- στο στόμα
- στα χείλη
- στη γλώσσα
- στον λάρυγγα
- στην περιοχή που συνδέει την μύτη και τον λαιμό (ρινοφάρυγγα)
Τι προκαλεί καρκίνο στο στόμα και στον λαιμό;
Οι κύριοι παράγοντες κινδύνου για καρκίνο του στόματος και του λαιμού είναι η κατανάλωση αλκοόλ και το κάπνισμα. Αλλά υπάρχουν αυξανόμενες ενδείξεις για ολοένα και περισσότερα περιστατικά καρκίνοι από HPV λοίμωξη στο στόμα.
Περίπου 1 στους 4 καρκίνους στόματος και 1 στους 3 καρκίνους του λαιμού σχετίζονται με τον HPV, αλλά σε νεότερους ασθενείς αυτό το ποσοστό είναι άνω του 50%.
Η ανίχνευση του ιού HPV σε ένα δείγμα ατόμων που έχουν καρκίνο του στόματος δεν σημαίνει ότι ο HPV προκάλεσε τον καρκίνο.
Πώς κολλάς τον HPV στο στόμα;
Οι τύποι του HPV που βρίσκονται στο στόμα μεταδίδονται σχεδόν εξ ολοκλήρου σεξουαλικά, οπότε είναι πιθανό ότι το στοματικό σεξ είναι η κύρια οδός λοίμωξης.
Υπάρχουν περισσότεροι από 100 τύποι HPV και περίπου 15 σχετίζονται με καρκίνους. Αυτοί οι 15 είναι γνωστοί ως τύποι HPV υψηλού κινδύνου.
Μεταδίδονται επίσης μέσω κολπικού και πρωκτικού σεξ και συνδέονται με τον καρκίνο του τραχήλου της μήτρας, του πρωκτού και του πέους.
Ορισμένοι τύποι HPV μπορεί να μεταδοθούν μέσω επαφής από δέρμα σε δέρμα και να προκαλέσουν κονδυλώματα, όπως τα κονδυλώματα των γεννητικών οργάνων. Οι τύποι HPV που προκαλούν ορατά κονδυλώματα είναι χαμηλού κινδύνου και δεν είναι οι ίδιοι τύποι που προκαλούν καρκίνο.
Πόσο συχνή είναι η λοίμωξη με HPV στο στόμα;
Δεν ξέρουμε σίγουρα. Μια μελέτη που πραγματοποιήθηκε το 2009-10 κατέληξε στο συμπέρασμα ότι 1 στους 10 Αμερικανούς άνδρες και λιγότερες από 4 στις 100 Αμερικανίδες είχαν λοίμωξη από HPV στο στόμα.
Μια άλλη μελέτη που δημοσιεύθηκε το 2017 διαπίστωσε ότι στην Αμερική, 6 στους 100 άνδρες και 1 στις 100 γυναίκες έφεραν στο στόμα τους τύπους HPV που ενδέχεται να προκαλέσουν καρκίνο.
Αυτό ήταν συχνότερο στους καπνιστές και στους άνδρες με περισσότερους στοματικούς σεξουαλικούς συντρόφους. Η μελέτη δεν συνέδεσε έναν συγκεκριμένο αριθμό συντρόφων με τον κίνδυνο εμφάνισης HPV στο στόμα ή καρκίνου.
Αυτή η μελέτη εξέτασε επίσης πόσο συχνός ήταν ο καρκίνος του στόματος και του λαιμού σε άτομα που έφεραν ήδη αυτούς τους επιβλαβείς τύπους HPV και διαπίστωσε ότι εξακολουθεί να είναι πολύ σπάνιο: περίπου 7 στους 1.000 άνδρες και 2 στις 1.000 γυναίκες.
Είναι πιο επικίνδυνο το στοματικό σεξ σε μια γυναίκα ή σε έναν άνδρα;
Υπάρχει πολύ λίγη επιστημονική έρευνα για τους πιθανούς κινδύνους ενός ατόμου, αν αυτό κάνει στοματικό σεξ σε έναν άνδρα σε σύγκριση με το να κάνει στοματικό σεξ σε μια γυναίκα.
Γνωρίζουμε όμως ότι ο καρκίνος του φάρυγγα που σχετίζεται με τον HPV (το μέρος του λαιμού ακριβώς πίσω από το στόμα) είναι διπλάσιος στους άνδρες από ό,τι στις γυναίκες και είναι πιο συχνός στους ετεροφυλόφιλους άνδρες στα 40 και στα 50 τους.
Αυτό μπορεί να υποδηλώνει ότι το κάνει ένα άτομο στοματικό σεξ σε μια γυναίκα είναι πιο ριψοκίνδυνο από το να κάνει στοματικό σεξ σε έναν άνδρα. Η συγκέντρωση του HPV στο λεπτότερο, υγρό δέρμα των γεννητικών οργάνων μιας γυναίκας (του αιδοίου) είναι πολύ υψηλότερη από τις ποσότητες στο παχύτερο, ξηρό δέρμα του πέους. Αυτό πιθανώς επηρεάζει το πόσο εύκολο είναι να μεταδοθεί ο ιός.
Άλλες έρευνες δείχνουν ότι ο HPV μπορεί να υπάρχει στο σπέρμα και να μεταδοθεί κατά την εκσπερμάτιση. Υπάρχουν όμως και άλλες διαφορές στη σεξουαλική συμπεριφορά μεταξύ ανδρών και γυναικών που μπορεί επίσης να εξηγήσουν τις διαφορές στο ποσοστό καρκίνου, συμπεριλαμβανομένου του αριθμού των σεξουαλικών συντρόφων.
Πώς προκαλεί ο HPV καρκίνο;
Ο HPV δεν σας προκαλεί άμεσα καρκίνο, αλλά προκαλεί αλλαγές στα κύτταρα που μολύνει (για παράδειγμα, στον λαιμό ή στον τράχηλο) και αυτά τα κύτταρα μπορούν στη συνέχεια να γίνουν καρκινικά. Εάν ποτέ συμβούν τέτοιες αλλαγές κυττάρων, μπορεί να χρειαστεί πολύς χρόνος, ακόμη και δεκαετίες.
Πολύ λίγοι άνθρωποι που έχουν μολυνθεί με HPV καταλήγουν να εκδηλώνουν καρκίνο. Σε 9 από τις 10 περιπτώσεις, η λοίμωξη εκκαθαρίζεται φυσικά από τον οργανισμό εντός 2 ετών.
Αλλά τα άτομα που καπνίζουν είναι πολύ λιγότερο πιθανό να καθαρίσουν τον ιό από το σώμα τους. Αυτό συμβαίνει επειδή το κάπνισμα βλάπτει τα ειδικά προστατευτικά κύτταρα στο δέρμα, επιτρέποντας στον ιό να παραμείνει εκεί.