Η γαστροσκόπηση είναι η ενδοσκοπική εξέταση που επιτρέπει τον έλεγχο του εσωτερικού βλεννογόνου του ανωτέρου πεπτικού συστήματος. Το ανώτερο πεπτικό σύστημα περιλαμβάνει τον οισοφάγο (δηλαδή έναν σωλήνα μεταξύ του στόματος και του στομάχου), το στομάχι και το δωδεκαδάκτυλο (δηλαδή το πρώτο μέρος του λεπτού εντέρου).
Γαστροσκόπηση: Για ποιους λόγους πραγματοποιείται;
Η γαστροσκόπηση διακρίνεται σε διαγνωστική και θεραπευτική. Οι ενδείξεις της γαστροσκόπησης είναι οι εξής:
- Πόνος στην άνω κοιλιά
- Γαστροοισοφαγική παλινδρόμηση
- Ναυτία και έμετος που διαρκεί για μεγάλο χρονικό διάστημα
- Θετικά αντισώματα Ελικοβακτηριδίου του πυλωρού στο αίμα. Απαιτείται η λήψη βιοψιών για επιβεβαίωση αν η λοίμωξη είναι παλιά ή πρόσφατη και για έλεγχο του σταδίου της πρόκλησης βλάβης του στομάχου από το Ελικοβακτηρίδιο. Το
- Ελικοβακτηρίδιο προκαλεί 5 στάδια φλεγμονής-βλαβών στο στομάχι: α. Φλεγμονώδης γαστρίτιδα, β. Ατροφική γαστρίτιδα, γ. Εντερική μεταπλασία, δ. Δυσπλασία, και ε. Καρκίνος στομάχου (ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας κατατάσσει το Ελικοβακτηρίδιο ως καρκινογόνο τάξεως Ι)
- Κίρρωση ήπατος για έλεγχο κιρσών οισοφάγου ή πυλαίας γαστροπάθειας
- Μαύρα κόπρανα, ή εμετός με πρόσμιξη αίματος
- Δυσκολία στην κατάποση, ή αίσθηση ότι το φαγητό κολλάει στο λαιμό
- Παθολογικά ευρήματα από άλλες εξετάσεις του πεπτικού συστήματος
- Διερεύνηση αναιμίας (που συνοδεύεται από χαμηλό σίδηρο ή χαμηλή βιταμίνη B12) για αποκλεισμό κοιλιοκάκης ή άλλου συνδρόμου δυσαπορροφήσεως
- Κατάποση ξένου σώματος (μεταλλικά αντικείμενα, κόκκαλα, κλπ)
- Επανέλεγχος επί ιστορικού πεπτικού έλκους, καρκίνου στομάχου, οισοφάγου Barrett κλπ.
Γαστροσκόπηση: Χρειάζεται κάποια προετοιμασία;
Ο γαστρεντερολόγος σας θα σας δώσει οδηγίες προετοιμασίας για το τι θα πρέπει να κάνετε πριν από την γαστροσκοπηση. Θα σας πει αν χρειάζεται να σταματήσετε να τρώτε ή να πίνετε υγρά για κάποιες ώρες πριν την γαστροσκόπηση, καθώς και αν θα πρέπει να σταματήσετε να παίρνετε κάποιο από τα φάρμακά σας. Ενημερώστε τον γιατρό σας πριν την γαστροσκοπηση αν έχετε οποιοδήποτε πρόβλημα, κυρίως από το αναπνευστικό (πχ επί ιστορικού βρογχικού άσθματος ή χρόνιας αναπνευστικής πνευμονοπάθειας).
Γαστροσκόπηση: Ποια είναι η διαδικασία της εξέτασης;
Η γαστροσκόπηση γίνεται είτε με μέθη (χορηγείται μιδαζολάμη και έχετε τις αισθήσεις σας), είτε με νάρκωση (βαθιά καταστολή με χορήγηση προποφόλης) με την οποία δεν έχετε καθόλου συνείδηση (κοιμάστε).
Στη συνέχεια, ο γαστρεντερολόγος – ενδοσκόπος εισάγει στο στόμα σας έναν λεπτό, εύκαμπτο σωλήνα (γαστροσκόπιο) που διαθέτει κάμερα που συνδέεται με οθόνη και τον προωθεί στον οισοφάγο, το στομάχι και το δωδεκαδάκτυλο. Ο γαστρεντερολόγος -ενδοσκόπος εξετάζει στην οθόνη την εσωτερική επένδυση του ανωτέρου πεπτικού (βλεννογόνο).
Κατά τη διάρκεια της γαστροσκόπησης, ο γαστρεντερολόγος – ενδοσκόπος μπορεί να πάρει βιοψία, δηλαδή ένα μικρό κομμάτι ιστού από το εσωτερικό του οισοφάγου, στομάχου, ή δωδεκαδακτύλου. Το κομμάτι αυτό θα το εξετάσει ο παθολογοανατόμος κάτω από το μικροσκόπιο για να διαπιστωθεί αν πρόκειται για καρκίνο ή φλεγμονή. Ο παθολογοανατόμος μπορεί επίσης να ελέγξει με μεγάλη ακρίβεια αν υπάρχει ένα κοινό βακτηρίδιο που λέγεται Ελικοβακτηρίδιο του πυλωρού και προσβάλλει περίπου τους μισούς Έλληνες ενήλικες. Το Ελικοβακτηρίδιο ευθύνεται για εμφάνιση έλκους στο στομάχι και το δωδεκαδάκτυλο, καθώς και για την εμφάνιση καρκίνου στο στομάχι.
Σε περίπτωση που υπάρχει ενεργός αιμορραγία, ο γαστρεντερολόγος μπορεί να την εντοπίσει με την γαστροσκόπηση και να την σταματήσει με διάφορες τεχνικές. Σε περίπτωση κιρσών οισοφάγου, ο γαστρεντερολόγος μπορεί να τους περιδέσει χρησιμοποιώντας μια ειδική τεχνική που λέγεται ενδοσκοπική απολίνωση κιρσών οισοφάγου με ελαστικό δακτύλιο (rubber band ligation). Σε περίπτωση στενώσεων οισοφάγου (πχ μετά από γαστρεκτομή, ή επί αχαλασίας οισοφάγου), ο γαστρεντερολόγος μπορεί να εφαρμόσει διαστολές και να διανοίξει τον στενωμένο οισοφάγο.
Γαστροσκόπηση: Υπάρχουν κίνδυνοι και πιθανές επιπλοκές;
Ο γαστρεντερολόγος σας θα σας δώσει οδηγίες για το τι πρέπει να κάνετε μετά από την γαστροσκόπηση. Συνήθως επιτρέπεται να φάτε χωρίς περιορισμό μετά από τουλάχιστον 1 ώρα, επειδή ο βλεννογόνος του στόματος θα έχει ψεκαστεί με αναισθητικό σπρέι και δεν υπάρχει καλή αίσθηση της κατάποσης. Εφόσον έχετε λάβει ήπια καταστολή (μέθη), αυτή έχει επίδραση για αρκετές ώρες, οπότε συνιστάται να μην οδηγήσετε και να μην εργασθείτε για το υπόλοιπο της ημέρας.
Μην ανησυχήσετε αν νιώσετε πόνο στο λαιμό αμέσως μετά την γαστροσκόπηση ή αν νιώσετε να υπάρχει αέρας μέσα στο στομάχι σας. Μετά την γαστροσκόπηση είναι πιθανόν να παρατηρηθούν κάποιες επιπλοκές που δεν είναι όμως συνήθεις, και μπορεί να περιλαμβάνουν:
- Εισρόφηση, δηλαδή είσοδο τροφής στους πνεύμονες από το στομάχι (αυτό συμβαίνει όταν ο ασθενής δεν είναι νηστικός για αρκετές ώρες πριν από την εξέταση)
- Αιμορραγία, πχ μετά από αφαίρεση πολύποδα ή όγκου
- Σχίσιμο στον βλεννογόνο του ανωτέρου πεπτικού
Επικοινωνήστε με τον γαστρεντερολόγο σας αμέσως, εάν έχετε κάποιο από τα παρακάτω συμπτώματα μετά την γαστροσκόπηση:
- Πόνο στην κοιλιά, που είναι πολύ οξύτερος από ό,τι ο πόνος από την ύπαρξη αερίων, ή κράμπες
- Φουσκωμένη και σκληρή κοιλιά
- Εμετό
- Πυρετό
- Δυσκολία στην κατάποση και ανυπόφορο πόνο στον λαιμό