Η δυνατότητα των ωοθηκών να παράγουν ικανοποιητικό αριθμό και ποιοτικά σωστά ωάρια (αυγά) ώστε να μπορούν να γονιμοποιηθούν και να υπάρξει μια υγιής εγκυμοσύνη, ανταποκρίνεται στην ηλικία της γυναίκας. Όσο μεγαλύτερη είναι η ηλικία τόσο λιγότερο αποτελεσματική είναι η λειτουργία των ωοθηκών. Δυστυχώς όμως, υπάρχουν περιπτώσεις που αυτή η πτωτική τάση στη λειτουργία των ωοθηκών μπορεί να ξεκινήσει πριν την αναμενόμενη ηλικία – γήρας των ωοθηκών (ovarian ageing).

Γήρανση Ωοθηκών: Τι επιπτώσεις έχει;

Αυτό που αντιλαμβάνεται μια γυναίκα με γήρας των ωοθηκών (ovarian ageing) είναι η αλλαγή στον κύκλο της περιόδου της. Δεν εμφανίζει άλλα συμπτώματα. Μόνο σε πολύ τελικό στάδιο θα εμφανίσει εμμηνοπαυσιακά συμπτώματα.
Αυτό που συμβαίνει στον αναπαραγωγικό τομέα είναι ότι υπάρχει μια δυσκολία στην σύλληψη πολύ μεγαλύτερη από την αναμενόμενη για την ηλικία της γυναίκας. Συνάμα όταν επιτυγχάνεται εγκυμοσύνη παρουσιάζεται ένα μεγαλύτερο ποσοστό αποβολής της εγκυμοσύνης.

Γήρανση Ωοθηκών: Πως μπορώ να γνωρίζω αν μου συμβαίνει;

Ελέγχοντας τους δείκτες γονιμότητας.

Αυτό μπορεί να γίνει διερευνώντας συγκεκριμένες παραμέτρους:

• Ορμονολογικό έλεγχο.
• Μέτρηση της ορμόνης AMH (Anti-Mullerian-Hormone).
• Ωοθηκικό υπερηχογραφικό έλεγχο.
• Έλεγχο περιοδικότητας του κύκλου σας.

Τι προκαλεί το πρόωρο γήρας των ωοθηκών (ovarian ageing);

Οι παράγοντες που καθορίζουν την γήρανση των ωοθηκών είναι κυρίως γενετικοί.
Βέβαια υπάρχουν και επιβαρυντικοί παράγοντες όπως είναι το κάπνισμα, χειρουργικές επεμβάσεις στις ωοθήκες, άγχος, κακή διατροφή.

Κύστες στις ωοθήκες: Λειτουργικές και Οργανικές – Συμπτώματα, Διάγνωση και Θεραπεία

Υπάρχουν διαφορετικοί τύποι κύστεων, πολλές από τις οποίες είναι φυσιολογικές και αβλαβείς (καλοήθεις). Λειτουργικές κύστες στις ωοθήκες, οι οποίες δεν έχουν σχέση με ασθένειες, εμφανίζονται ως αποτέλεσμα της ωορρηξίας. Οι λειτουργικές κύστες γενικά συρρικνώνονται με την πάροδο του χρόνου χωρίς κάποια ειδική θεραπεία.

Οι λειτουργικές κύστες των ωοθηκών δεν πρέπει να συγχέονται με άλλα είδη κύστεων που σχετίζονται με ασθένειες. Περιπτώσεις όπως αυτή του συνδρόμου των πολυκυστικών ωοθηκών και του καρκίνου των ωοθηκών, σχετίζονται με την ανάπτυξη κύστεων πάνω στις ωοθηκές.

Κύστες στις ωοθήκες: Λειτουργικές και Οργανικές

Οι πρώτες οφείλονται κυρίως σε ορμονικούς-ενδοκρινικούς λόγους και η θεραπεία τους γίνεται με ορμονικά σκευάσματα, όπως τα αντισυλληπτικά . Αντίθετα στην επόμενη κατηγορία απαιτείται χειρουργική θεραπεία και η λεπτομέρεια και η μεγέθυνση της λαρασκόπησης θεωρείται απαραίτητη όχι μόνο για την αφαίρεση της κύστης αλλά και για την ανατομική παρασκευή και διατήρηση του υπολοίπου παρεγχύματος της υγιούς ωοθήκης.

Χρονολογικά οι ωοθηκικές κύστεις, που εμφανίζονται στην αρχή της εμμήνου ρήσης μια γυναίκας, είτε κοντά στην εμμηνόπαυση και είναι ορώδεις, είναι συχνότατα ορμονικής προέλευσης , συνεπώς καλοήθεις , και η ορμονική θεραπεία είναι σχεδόν πάντα αποτελεσματική για την αντιμετώπιση τους.

Όταν αυτές φέρουν προσεκβολές, δηλαδή ανοιχτόχρωμα στοιχεία στο σκούρο τους παρέγχυμα όπως αυτό φαίνεται στην απεικόνιση τους στον διακολπικό υπέρηχο, συχνά παρουσιάζουν ‘ύποπτα κύτταρα’ στην ιστολογική εξέταση και χρήσιμο είναι να αντιμετωπίζονται με χειρουργική θεραπεία και βιοψία.

Επιγραμματικά οι συχνότεροι τύποι καλοηθών ωοθηκικών κύστεων είναι:

• Σοκολατοειδής
• Δερμοειδής,
• Κυσταδενώματα, (ορώδη-βλεννώδη)
• Όγκοι ωοθηκών οριακής κακοήθειας, (borderline tumors)

Δερμοειδής ή ώριμο τεράτωμα της ωοθήκης

Πρόκειται περί κύστεων που φέρουν φυλογενετικά πολλά από τα αρχέγονα εμβρυϊκά στοιχεία του οργανισμού ( όπως τρίχες, λίπος, οστά , τμήματα θυροειδούς κ.τ.λ.). Χρήζει προσοχής κατά τις τεχνικές ενδοσκοπικής αφαίρεσης ώστε να μην διαφύγει στον περιβάλλοντα χώρο της κοιλίας περιεχόμενο της κύστης , που έχει ισχυρό χημικό ερεθιστικό χαρακτήρα. Κάποιες φορές βλάπτεται ολόκληρο το ωοθηκικό παρέγχυμα και έτσι μπορεί να καταλήξουμε στην αφαίρεσή ακόμη και ολόκληρης της ωοθήκης.

Κύστες στις ωοθήκες: Ποια είναι τα συμπτώματα;

• Μια αλλαγή στην κανονική έμμηνο ρύση
• Πυελικό πόνο ή αμβλύ πόνο στην πλάτη
• Ένα αίσθημα πληρότητας (φούσκωμα) στο κάτω μέρος της κοιλιάς
• Πόνο κατά τη συνουσία
• Επώδυνες περιόδους

Μερικά παρατεταμένα συμπτώματα μπορεί να σχετίζονται με μια κατάσταση που ονομάζεται σύνδρομο πολυκυστικών ωοθηκών, μια ορμονική ανισορροπία που προκαλεί ακανόνιστες περιόδους και άλλα ορμονικά προβλήματα, συμπεριλαμβανομένης της παχυσαρκίας και της στειρότητας. Ένα ακόμη σύμπτωμα του συνδρόμου πολυκυστικών ωοθηκών περιλαμβάνει την αυξημένη τριχοφυΐα σώματος.

Κύστες στις ωοθήκες: Πώς πραγματοποιείται η διάγνωση;

Οι εξετάσεις που χρησιμοποιούνται για τη διάγνωση μίας κύστης ωοθηκών είναι οι ακόλουθες:

• Γυναικολογική εξέταση: Κατά τη διάρκεια της εξέτασης, ο γιατρός χρησιμοποιεί ένα εργαλείο για τη διεύρυνση του κόλπου, η οποία επιτρέπει στον γιατρό να εξετάσει τον κόλπο, τον τράχηλο και τη μήτρα. Επίσης ο γιατρός ψηλαφίζει, τα αναπαραγωγικά όργανα για τυχόν εξογκώματα ή αλλαγές.
• Εξετάσεις αίματος: Χρησιμοποιούνται για τη μέτρηση των επιπέδων ορισμένων ορμονών στο αίμα.
• Υπερηχογράφημα: Χρησιμοποιούνται τα ηχητικά κύματα για την απεικόνιση των εσωτερικών οργάνων του σώματος. Μπορεί να χρησιμοποιηθεί και για την ανίχνευση κύστεων στις ωοθήκες.
• Λαπαροσκόπηση: Αυτή είναι μια επέμβαση, που γίνεται στο χειρουργείο, κατά την οποία ο γιατρός εισάγει μια μικρή συσκευή μέσω μιας τομής στην κοιλιακή χώρα. Έτσι παρατηρεί τα αναπαραγωγικά όργανα και την πυελική κοιλότητα, με τη χρήση της συσκευής. Κατά τη διάρκεια μιας λαπαροσκόπησης, μπορούν να αφαιρεθούν μικρές κύστες ή δείγματα ιστών για περαιτέρω εξέταση. Αυτή η διαδικασία ονομάζεται λαπαροσκοπική αφαίρεση.

Κύστες στις ωοθήκες: Ποια η κατάλληλη θεραπεία;

Οι λειτουργικές κύστες των ωοθηκών συνήθως υποχωρούν χωρίς κάποια θεραπεία. Ο γιατρός σας μπορεί να σας χορηγήσει φάρμακα που περιέχουν ορμόνες για να σταματήσει την ωορρηξία. Αν δεν έχετε ωορρηξία, δεν θα σχηματίσετε λειτουργικές κύστες. Σε ορισμένες περιπτώσεις και ανάλογα με το μέγεθος, η χειρουργική επέμβαση μπορεί να είναι απαραίτητη για να αφαιρέσετε μια κύστη στην ωοθήκη από 3 εκατοστά, 4 εκατοστά, 5 εκατοστά, 6 εκατοστά, 7 εκατοστά έως και 8 εκατοστά. Ο γιατρός σας θα σας συμβουλεύσει.

Τύποι χειρουργικών επεμβάσεων

Λαπαροσκόπηση: Αυτή είναι μια διαδικασία κατά την οποία εισάγει ο γιατρός μια μικρή συσκευή μέσα από μια τομή στην κοιλιακή χώρα. Αυτός ή αυτή απόψεις των αναπαραγωγικών οργάνων και της πυελικής κοιλότητας, χρησιμοποιώντας τη συσκευή. Αν η κύστη είναι μικρή, ο γιατρός μπορεί να την αφαιρέσει μέσω μικροσκοπικών τομών στην ηβική γραμμή. Προσφέρει πολλά πλεονεκτήματα στην γυναίκα, όπως μικρή νοσηλεία -άρα και μειωμένο κόστος νοσηλείας- και σύντομη ανάρρωση.

Λαπαροτομία: Αυτή η επέμβαση χρησιμοποιεί μια μεγαλύτερη τομή για την αφαίρεση της κύστης. Η κύστη θα ελεγχθεί για καρκίνο. Αν υπάρχει καρκίνος, ο γιατρός μπορεί να χρειαστεί να αφαιρέσει τη μία ή και τις δύο ωοθήκες, τη μήτρα, μια πτυχή του λιπώδους ιστού και κάποιους λεμφαδένες.