Το καλοκαίρι είναι μια εποχή όπου όλοι μας προσπαθούμε να βρούμε χρόνο να ηρεμήσουμε, να χαλαρώσουμε από την ένταση αλλά και την ρουτίνα της καθημερινότητας. Είναι η εποχή που μπορούμε να ανασυγκροτήσουμε την σκέψη μας και να σχεδιάσουμε τα πλάνα για το άμεσο μέλλον.
Ο Δρ Παναγιώτης Καραντζής, MD, PhD, Μαιευτήρας – Γυναικολόγος Αναπαραγωγής, Επιστημ. Συνεργάτης της Μονάδας ΥΓΕΙΑ IVF ΕΜΒΡΥΟΓΕΝΕΣΙΣ & Αναπλ. Διευθυντής της Ιατρικής Υπηρεσίας του ΜΗΤΕΡΑ, συνιστά σε όλα τα ζευγάρια όταν έρχεται το καλοκαίρι, να κάνουν ένα μεγάλο ή μικρό διάλειμμα από τις σκέψεις, τα σχέδια και τις θεραπείες υπογονιμότητας. Όπως τονίζει “το μυαλό και το σώμα και του άνδρα και της γυναίκας πρέπει να επουλώσουν πληγές απογοήτευσης, αλλά να αποβάλουν και το βάρος που προξενεί το άγχος της υπογονιμότητας ή μιας πρόσφατης αποτυχημένης προσπάθειας εξωσωματικής”.
Γονιμότητα: Ο δωδεκάλογος του καλοκαιριού
- Αφιερώστε χρόνο στο μυαλό και στο σώμα.
- Κοιμηθείτε αρκετές ώρες, τόσες όσο υπαγορεύει το σώμα σας. Θυμηθείτε ότι το σώμα και το πνεύμα ξεκουράζεται μετά τις πρώτες 4 ημέρες διακοπών.
- Αφιερώστε χρόνο για ήπια γυμναστική. Χαλαρό τρέξιμο ή γρήγορο περπάτημα στην φύση νωρίς το πρωί, ή μετά την δύση του ηλίου και πριν το λυκόφως. Γιόγκα στην φύση ή σε μέρος που εμπνέεται και χαλαρώνει το σώμα και το πνεύμα.
- Αν κάνετε διακοπές δίπλα στην θάλασσα απολαύστε το κολύμπι και μην επιπλέετε απλά. Αν βρίσκεστε στο βουνό ή γενικά σε ηπειρωτικό μέρος απολαύστε τις ομορφιές της φύσης με περπάτημα, αναρρίχηση σε ώρες όμως που η θερμοκρασία το επιτρέπει.
- Μην ταλαιπωρείτε το σώμα σε πολύωρες ηλιοθεραπείες, προστατέψτε το με αντιηλιακή και κατόπιν με ενυδατική κρέμα.
- Κάντε άφθονα ντους και φροντίστε να ενυδατώνεστε, καταναλώνοντας τουλάχιστον 3 λίτρα υγρών την ημέρα (νερό – φυσικοί χυμοί).
- Όταν κολυμπάτε, φροντίστε να μην βρίσκεστε για πολλή ώρα στα πρώτα μέτρα από την ακτή– συνήθως την προτιμά η πλειοψηφία των λουομένων- με αποτέλεσμα αυτό το κομμάτι της θάλασσας να είναι πιο πυκνό σε μικρόβια και μύκητες. Το ίδιο ισχύει και για τις πισίνες μικρού σχετικά μεγέθους, με πολύ όμως κόσμο. Αν παρ’ όλα αυτά περάσατε την ημέρα σας κάπως έτσι, μετά την ατομική υγιεινή σας φροντίστε να κάνετε κολπικές πλύσεις με ήπια αντισηπτικά με ειδική φροντίδα στο pH του κόλπου (υπάρχουν πολλά στο εμπόριο).
- Φροντίστε τη διατροφή σας. Να βασίζεται στη μεσογειακή διατροφή που είναι από τις πιο υγιεινές στον κόσμο. Μη δείτε το καλοκαίρι ως μια περίοδο για να κάνετε κάθε είδους ατασθαλίες, αλλά ως μια ευκαιρία ώστε να κάνετε μια αρχή προσπάθειας απώλειας βάρους ή διατήρησης ενός ικανοποιητικού σωματότυπου.
- Η διατροφή πρέπει να είναι ισορροπημένη. Να περιλαμβάνει ζωικές πρωτεΐνες (κρέας άσπρο ή κόκκινο), φυτικές πρωτεΐνες (σαλάτες, ελαιόλαδο) και φρούτα. Η χώρα μας έχει το προνόμιο να παράγει μια τεράστια ποικιλία από καρπούς που είναι πηγή βιταμινών, αντιοξειδωτικών ουσιών και χρήσιμων ιχνοστοιχείων για την καλή υγεία του σώματός μας.
- Μην καταναλώνετε υπερβολικές ποσότητες αλκοόλ. Προσθέτουμε αχρείαστα υψηλές θερμίδες στο σώμα μας και η διάθεση την επόμενη μέρα δεν είναι πάντα η καλύτερη.
- Όσοι και όσες καπνίζουν, ας θεωρήσουν το καλοκαίρι ως μια ευκαιρία για να το μειώσουν. Αποδεδειγμένα, το κάπνισμα μειώνει την ποιότητα του σπέρματος αλλά και των ωαρίων.
- Μιλήστε με τον άνθρωπό σας, να έρθετε κοντά σωματικά αλλά και ψυχικά. Αφήστε για λίγο πίσω, εξετάσεις και προγράμματα εξωσωματικής.
Να θυμάστε ότι το τελικό αποτέλεσμα, η επιτυχία, η εγκυμοσύνη θα έρθει πιο εύκολα όταν φροντίσουμε για την καλή ψυχική αλλά σωματική υγεία και ευεξία μας!
Ας μην ξεχνάμε ότι ένα σοβαρός παράγοντας υπογονιμότητας είναι το άγχος, η ίδια η καθημερινότητα όπως και οι αραιές έως σπάνιες ερωτικές επαφές του ζευγαριού.
Γονιμότητα: Τρόπος για να την ενισχύσετε
Όλο και περισσότερα ζευγάρια προσπαθούν να κάνουν παιδί και δυσκολεύονται.
Στην πραγματικότητα, ακόμα και φαινομενικά αθώοι παράγοντες μπορεί να αποδιοργανώσουν τον οργανισμό και τη γονιμότητα τόσο των γυναικών όσο και των ανδρών.
Ο μαιευτήρας-χειρουργός γυναικολόγος Δρ Ιωάννης Π. Βασιλόπουλος, MD, MSc, ειδικός στην Υποβοηθούμενη Αναπαραγωγή και ιδρυτικό μέλος του Institute of Life-ΙΑΣΩ, εξηγεί με ποιους τρόπους μπορείτε να την αυξήσετε.
Γονιμότητα: Να τρώτε καλά
Η επαρκής πρόσληψη ορισμένων θρεπτικών συστατικών αυξάνει τις πιθανότητες σύλληψης. Βεβαιωθείτε ότι η διατροφή σας περιλαμβάνει αρκετές πρωτεΐνες, σίδηρο, βιταμίνη C, ψευδάργυρο και βιταμίνη D, διότι οι ανεπάρκειες σε αυτά τα θρεπτικά συστατικά σχετίζονται με παρατεταμένους έμμηνους κύκλους (και επομένως λιγότερο συχνή ωορρηξία) και αυξημένο κίνδυνο αποβολής. Συμβουλευθείτε τον γυναικολόγο σας για το αν χρειάζεστε ένα καθημερινό διατροφικό συμπλήρωμα. Και φροντίστε να τρώτε καθημερινά πλούσια σε πρωτεΐνες τρόφιμα, όπως είναι το ψάρι, το άπαχο κρέας, τα γαλακτοκομικά λίγων λιπαρών, τα αυγά και τα όσπρια.
Γονιμότητα: Μην πίνετε τακτικά αλκοόλ
Πολλές έρευνες έχουν συσχετίσει την κατανάλωση αλκοόλ με τη μειωμένη ικανότητα εγκυμοσύνης, ενώ μπορεί να βλάψει και το αναπτυσσόμενο έμβρυο. Το αλκοόλ αλλάζει τα επίπεδα οιστρογόνων στο αίμα, γεγονός που μπορεί να επέμβει στην εμφύτευση του γονιμοποιημένου ωαρίου. Ωστόσο, οι συνέπειες αυτές παρατηρούνται με τη συστηματική κατανάλωση. Ένα σποραδικό ποτήρι κρασί με το φαγητό είναι απίθανο να βλάψει τη γονιμότητα.
Γονιμότητα: Προσοχή στην καφεΐνη
Αν και τα ερευνητικά δεδομένα δεν είναι οριστικά, θα ήταν καλή ιδέα να περιορίσετε την κατανάλωση καφεΐνης στο διάστημα που προσπαθείτε να μείνετε έγκυος και στη διάρκεια της εγκυμοσύνης. Όπως φαίνεται, η καφεΐνη επηρεάζει τα επίπεδα των ορμονών του γυναικείου φύλου και αυξάνει το χρονικό διάστημα που απαιτείται έως ότου επιτευχθεί εγκυμοσύνη. Ένα ή το πολύ δύο φλιτζάνια καφές (περίπου 200 mg καφεΐνης) την ημέρα είναι υπεραρκετά.
Γονιμότητα: Θέστε υπό έλεγχο το σωματικό βάρος σας
Είτε έχετε περιττά κιλά είτε είστε λιποβαρής, υπονομεύετε τη γονιμότητά σας. Το περίσσιο σωματικό λίπος μπορεί να οδηγήσει σε υπερπαραγωγή ορισμένων ορμονών που διαταράσσουν την ωορρηξία, με συνέπεια τον ακανόνιστο έμμηνο κύκλο και τις μειωμένες πιθανότητες εγκυμοσύνης. Αντίστοιχα, το λιγοστό σωματικό λίπος μπορεί να σημαίνει ότι ο οργανισμός δεν παράγει αρκετές ορμόνες ώστε να εξασφαλίσει την ωορρηξία κάθε μήνα ή για να διατηρήσει μια εγκυμοσύνη, αν και όταν συλλάβετε.
Γονιμότητα: Να πλένετε πολύ καλά τα φρούτα και τα λαχανικά.
Πολλά φυτοφάρμακα μπορεί να μειώσουν την ανδρική γονιμότητα και να διαταράξουν τον έμμηνο κύκλο. Αν και οι περισσότερες έρευνες γι’ αυτό αφορούν την επαγγελματική έκθεση σε φυτοφάρμακα, μία μελέτη που δημοσιεύθηκε τον Μάρτιο του 2015 στο επιστημονικό περιοδικό Human Reproduction έδειξε ότι και η κατανάλωση φρούτων και λαχανικών με ίχνη φυτοφαρμάκων μπορεί να επηρεάσει αρνητικά την ποιότητα του σπέρματος και τον αριθμό των σπερματοζωαρίων. Καλό είναι λοιπόν να βάλετε στη ζωή σας τα βιολογικά φρούτα και λαχανικά. Ειδάλλως, να ξεπλένετε τα συμβατικά πολύ καλά με τρεχούμενο νερό της βρύσης (και όχι σε λεκάνες).
Γονιμότητα: Προσπαθήστε να έχετε σταθερό ωράριο εργασίας
Η εργασία σε κυλιόμενες βάρδιες φαίνεται πως έχει συνέπειες για τη γυναικεία γονιμότητα. Έρευνα σε σχεδόν 120.000 γυναίκες έδειξε πως όσες δεν είχαν σταθερό ωράριο εργασίας αλλά κυλιόμενο είχαν κατά 80% περισσότερα προβλήματα γονιμότητας απ’ ό,τι οι συνομήλικές τους με σταθερές ώρες εργασίας, ακόμα κι αν αυτές ήταν πάντοτε τη νύχτα.
Γονιμότητα: Επιλύστε άλλα εργασιακά θέματα
Επιζήμιοι για τη γονιμότητα μπορεί να είναι και άλλοι επαγγελματικοί παράγοντες. Στις αρχές του 2017, για παράδειγμα, δημοσιεύθηκε στο επιστημονικό περιοδικό Occupational and Environmental Medicine έρευνα που επιβεβαίωσε ότι η σωματική καταπόνηση στη δουλειά (π.χ. από την άρση βάρους) μειώνει τη γονιμότητα των γυναικών. Την ίδια συνέπεια φαίνεται πως έχει και το παρατεταμένο ωράριο εργασίας (πάνω από 40 ώρες την εβδομάδα), σύμφωνα με άλλη έρευνα που είχε δημοσιευθεί στο ίδιο περιοδικό το 2015. Και φυσικά πρέπει να έχετε στο νου σας την επαγγελματική έκθεση σε επικίνδυνα χημικά και ακτινοβολίες, διότι αυτά διαταράσσουν τον έμμηνο κύκλο και μειώνουν τη γονιμότητα. Προσπαθήστε λοιπόν να φοράτε προστατευτικό εξοπλισμό, τηρώντας πιστά τις οδηγίες ασφαλείας στον χώρο εργασίας σας.
Γονιμότητα: Κόψτε το κάπνισμα
Οι τοξίνες του τσιγάρου όχι μόνο βλάπτουν τα ωάρια, αλλά επεμβαίνουν στη γονιμοποίηση και στη διαδικασία εμφύτευσης του γονιμοποιημένου ωαρίου στη μήτρα. Επιπλέον, προκαλούν πρόωρη γήρανση των ωοθηκών. Πρακτικά αυτό σημαίνει ότι η ωοθηκική λειτουργία μιας 35χρονης καπνίστριας μπορεί κάλλιστα να είναι εφάμιλλη με εκείνη μιας 42χρονης γυναίκας, δηλαδή η 35χρονη μπορεί είναι πολύ λιγότερο γόνιμη από το αναμενόμενο για την ηλικία της. Παρότι οι βλάβες του τσιγάρου στη γονιμότητα δεν μπορούν να αναστραφούν πλήρως, όσο θα περνάει ο καιρός από το τελευταίο σας τσιγάρο θα ανακτάτε ένα μέρος της ωοθηκικής λειτουργίας που έχετε χάσει.
Γονιμότητα: Να κάνετε τακτικά σεξ
Μερικές έρευνες υποδηλώνουν ότι οι γυναίκες που κάνουν σεξ τουλάχιστον μία φορά την εβδομάδα έχουν πιο προβλέψιμο έμμηνο κύκλο και πιο φυσιολογική ωορρηξία απ’ ό,τι όσες κάνουν σεξ σποραδικά. Μία θεωρία είναι ότι το σπέρμα του άνδρα περιέχει ορμόνες που επηρεάζουν ευνοϊκά το αναπαραγωγικό σύστημα της γυναίκας και μία άλλη ότι το τακτικό σεξ διεγείρει την παραγωγή οιστρογόνων στη γυναίκα. Να είστε όμως προσεκτικές με τα λιπαντικά, γιατί μπορεί να εμποδίσουν τα σπερματοζωάρια να φθάσουν έως τη σάλπιγγα όπου κανονικά γίνεται η γονιμοποίηση του ωαρίου. Προτιμότερο είναι να συμβουλευθείτε τον γυναικολόγο σας για το αν και τι είδους λιπαντικά μπορείτε να χρησιμοποιείτε.
Γονιμότητα: Μην κάνετε κολπικές πλύσεις
Οι πλύσεις εξολοθρεύουν τα φυσιολογικά, προστατευτικά βακτήρια του κόλπου, διαταράσσοντας την ισορροπία της κολπικής χλωρίδας και αυξάνοντας τον κίνδυνο βακτηριακής κολπίτιδας (τα συμπτώματά της είναι μια άσχημη μυρωδιά και πρασινωπό έκκριμα από τον κόλπο). Η εμμένουσα βακτηριακή κολπίτιδα, που δεν αντιμετωπίζεται θεραπευτικά, σχετίζεται με πρόωρο τοκετό και αυξημένο κίνδυνο αποβολής και υπογονιμότητας. Αν έχετε οποιοδήποτε σύμπτωμα από τον κόλπο (π.χ. κνησμό, αίσθημα καύσου, ασυνήθιστο έκκριμα, πληγές, πόνο, ασυνήθιστη μυρωδιά) συμβουλευθείτε τον γυναικολόγο σας.
Γονιμότητα: Μην παραβλέπετε και τη δική του υγεία
Ό,τι βλάπτει τη γονιμότητα της γυναίκας μπορεί να έχει συνέπειες και στη γονιμότητα του άνδρα. Το κάπνισμα, το αλκοόλ και η κακή διατροφή σχετίζονται με μειωμένη παραγωγή ή κινητικότητα σπερματοζωαρίων –και όταν τα σπερματοζωάρια είναι αριθμητικώς λίγα ή δεν «κολυμπούν» καλά, ο άνδρας είναι υπογόνιμος. Να θυμάστε ότι χρειάζονται 3 μήνες για την παραγωγή των σπερματοζωαρίων, επομένως ο άνδρας πρέπει να αρχίσει να προσέχει τη διατροφή και την υγεία του πολύ πριν αρχίσετε τις προσπάθειες να μείνετε έγκυος