Η πρόληψη τη σήμερον η μέρα είναι το μεγαλύτερο όπλο που διαθέτουμε απέναντι στην πιο ύπουλη νόσο, τον καρκίνο. Μην αναβάλετε τις εξετάσεις σας, διότι μπορεί να αποδειχτούν σωτήριες.

Μπορεί για ορισμένους τύπους καρκίνου, όπως του πνεύμονα,  να μην υπάρχουν προληπτικές εξετάσεις, κάτι που σημαίνει ότι μόνο όπλο μας είναι η πρωτογενής πρόληψη (τρόπος ζωής, διατροφή, κάπνισμα), εντούτοις για μια σειρά άλλων καρκίνων υπάρχει πληθώρα εργαστηριακών εξετάσεων που οφείλουμε να μην αμελούμε. 

Οι συστάσεις της Αμερικανικής Αντικαρκινικής Εταιρείας, οι οποίες υϊοθετούνται και διεθνώς, προσδιορίζουν επακριβώς τις εξετάσεις οι οποίες μπορούν και πρέπει να επαναλαμβάνονται σε τακτικά χρονικά διαστήματα αναλόγως της ηλικίας.

Καρκίνος μαστού: Εξετάσεις

• Αυτοεξέταση των μαστών: Ξεκινώντας από την ηλικία των 20 ετών, οι γυναίκες οφείλουν να ενημερώνονται για τα ευεργετικά αποτελέσματα της αυτοεξέτασης των μαστών τα οποία έγκεινται στην έγκαιρη παρατήρηση κάποιου νέου συμπτώματος/ευρήματος στους μαστούς. Οι γυναίκες οι οποίες αποφασίζουν να πραγματοποιούν αυτοεξέταση θα πρέπει να εκπαιδεύονται για την τεχνική αυτή από κατάλληλο ιατρό στα πλαίσια του καθιερωμένου περιοδικού ελέγχου υγείας.
• Κλινική εξέταση των μαστών: Η εξέταση των μαστών από κλινικό ιατρό αποτελεί μέρος του προληπτικού ελέγχου κάθε γυναίκας και θα πρέπει να γίνεται κάθε 3 έτη στη δεύτερη και τρίτη δεκαετία της ζωής, ενώ θα πρέπει να γίνεται ετησίως σε γυναίκες ηλικίας άνω των 40 ετών.
• Μαστογραφία: Γίνεται κάθε έτος ξεκινώντας από τα 40 έτη.

Καρκίνος παχέος εντέρου/ορθού: Εξετάσεις

• Εξέταση κοπράνων (FOB Test / Δοκιμασία Mayer): Είναι η δοκιμασία ανίχνευσης αιμοσφαιρίνης στα κόπρανα με ευαισθησία 50% στην ανίχνευση καρκίνου. Πρέπει να γίνεται ετησίως σε άνδρες και γυναίκες από την ηλικία των 50 ετών.
• Ορθοσιγμοειδοσκόπηση. Με τη βοήθεια εύκαμπτου ενδοσκοπικού οργάνου μήκους 60cm γίνεται έλεγχος του κατώτερου τμήματος του παχέος εντέρου. Πρέπει να γίνεται κάθε 5 έτη ξεκινώντας από την ηλικία των 50 ετών κι έχει ιδιαίτερη σημασία γιατί το 50% των καρκίνων του παχέος εντέρου μπορεί να ανιχνευτεί με την μέθοδο αυτή.
• Κολονοσκόπηση: Είναι η καλύτερη μέθοδος για τον έλεγχο του παχέος εντέρου και επιτρέπει τον έλεγχο όλου του μήκους του καθώς και την ενδοσκοπική αφαίρεση τυχόν πολυπόδων. Είναι πιο επίπονη και δαπανηρή από την ορθοσιγμοειδοσκόπηση αλλά παραμένει εξαιρετικά ασφαλής. Έχει ένδειξη σε άνδρες και γυναίκες ανά δεκαετία από την ηλικία των 50 ετών και σε άτομα υψηλού κινδύνου από τα 40 έτη με μεγαλύτερη συχνότητα.
• Βαριούχος υποκλυσμός με διπλή σκιαγραφική αντίθεση: Είναι σημαντική εξέταση για τον έλεγχο του παχέος εντέρου ως εναλλακτική μέθοδος της κολονοσκόπησης όταν η τελευταία δεν είναι εφικτή ή αποδεκτή. Πρέπει να γίνεται κάθε 5 έτη ξεκινώντας από την ηλικία των 50 ετών.
• Αξονική κολονογραφία. Νεότερη μέθοδος, εναλλακτική της κλασσικής κολονοσκόπησης που συστήνεται να γίνεται κάθε 5 έτη μετά την ηλικία των 50 ετών σε άνδρες και γυναίκες.

Καρκίνος προστάτη: Εξετάσεις

• Ουρολογική εξέταση (δακτυλική εξέταση προστάτη)
• Προσδιορισμός ειδικού προστατικού αντιγόνου (PSA)

Αφορά άνδρες ηλικίας 50 ετών και άνω και πρέπει να επαναλαμβάνεται ανά 3 έτη μέχρι τα 60 έτη και μετά ανά διετία. Σε άνδρες με οικογενειακό ιστορικό καρκίνου προστάτη η έναρξη του προληπτικού ελέγχου είναι τα 40 έτη.

Καρκίνος τραχήλου μήτρας: Εξετάσεις

• Τεστ Παπανικολάου (Test Pap) / Εξέταση κολπικού επιχρίσματος.

Ο προσυμπτωματικός έλεγχος του καρκίνου του τραχήλου της μήτρας θα πρέπει να αρχίσει περίπου 3 χρόνια μετά την έναρξη της σεξουαλικής ζωής, αλλά όχι αργότερα από τα 21 έτη. Ο έλεγχος θα πρέπει να γίνεται κάθε χρόνο με το κλασσικό τεστ Παπανικολάου ή κάθε 2 χρόνια με το τεστ Παπανικολάου υγρής φάσης. Μετά την ηλικία των 30 ετών, οι γυναίκες που είχαν 3 διαδοχικά φυσιολογικά τεστ Παπανικολάου μπορεί να επανεξετάζονται κάθε 2 έως 3 χρόνια με κυτταρολογική εξέταση του τραχήλου της μήτρας (τεστ Παπανικολάου) και μόνο, ή κάθε 3 χρόνια με έλεγχο HPV DNA σε συνδυασμό με τεστ Παπανικολάου. Οι γυναίκες 70 ετών που είχαν φυσιολογικά 3 τεστ Παπανικολάου και κανένα παθολογικό τα τελευταία 10 χρόνια και οι γυναίκες που έχουν υποβληθεί σε ολική υστερεκτομή μπορεί να επιλέξουν να σταματήσουν τον έλεγχο.

Καρκίνος ενδομητρίου: Εξετάσεις

Ο έλεγχος αφορά γυναίκες κατά την περίοδο έναρξης της εμμηνόπαυσης στις οποίες συστήνεται να ενημερώνουν τον γυναικολόγο τους για οποιαδήποτε κολπική αιμορραγία συμβεί χωρίς εμφανή αιτία.

Καρκίνος δέρματος: Εξετάσεις

Κάθε άνδρας και γυναίκα θα πρέπει να εξετάζει τακτικά το δέρμα του για οποιαδήποτε αλλαγή παρατηρήσει και να ενημερώσει τον οικογενειακό του γιατρό.

Η εξέταση του δέρματος θα πρέπει να γίνεται από εξειδικευμένο ιατρό (δερματολόγο) για κάθε άτομο άνω της ηλικίας των 50 και κάθε δύο χρόνια. Ειδικότερα για άτομα με ανοιχτόχρωμο δέρμα ο έλεγχος ξεκινά στα 40 έτη κι επαναλαμβάνεται ετησίως.

Σε κάθε περίπτωση ο παραπάνω προτεινόμενος προληπτικός έλεγχος μπορεί να τροποποιείται ανάλογα με τις ιδιαιτερότητες (παράγοντες κινδύνου, ιστορικό ατομικό και οικογενειακό, κλπ) κάθε ατόμου και για το λόγο αυτό απαιτείται η συνεργασία με τον οικογενειακό ή άλλον εξειδικευμένο ιατρό.