Είναι πολύ σημαντικό οι γονείς να γνωρίζουν τι είναι φυσιολογικό ως προς την παραγωγή ούρων και κοπράνων του μωρού τους.

Υπάρχουν διαφορές και ιδιαιτερότητες που οι γονείς είναι καλό να έχουν υπόψη τους, διαφορές από παιδί σε παιδί, ανάλογα με τον τρόπο θρέψης του παιδιού και ανάλογα με την ηλικία του.

Ούρα

1η ημέρα της ζωής

Συχνότητα: Πρέπει να έχει τουλάχιστον μία (1) υγρή πάνα με ούρα.

Σύσταση: Τα ούρα μοιάζουν συμπυκνωμένα, κίτρινα, με πιθανή παρουσία ροζ κρυστάλλων.

2η ημέρα της ζωής

Συχνότητα: Το μωρό πρέπει να έχει τουλάχιστον δύο (2) υγρές πάνες με ούρα.

Σύσταση: Τα ούρα μοιάζουν συμπυκνωμένα, κίτρινα, με πιθανή παρουσία ροζ κρυστάλλων.

3η ημέρα της ζωής

Συχνότητα: Τουλάχιστον τρεις (3) υγρές πάνες.

Σύσταση: Τα ούρα είναι πιο αραιωμένα. Είναι λιγότερο πιθανό να βρούμε ροζ κρυστάλλους.

4η ημέρα έως 6 εβδομάδων

Συχνότητα: Τουλάχιστον έξι (6) βαριά βρεγμένες πάνες ανά 24ωρο.

Σύσταση: Ούρα υποκίτρινα, καθαρά, με ελαφριά οσμή. Χωρίς κρυστάλλους.

Άνω των 6 εβδομάδων

Συχνότητα: Τουλάχιστον πέντε (5) βαριά βρεγμένες πάνες ανά 24ωρο. Άλλα μωρά έχουν την πρωινή πάνα γεμάτη, ενώ άλλα – ιδιαίτερα εκείνα που δεν τρώνε κατά τη διάρκεια της νύχτας – έχουν πρωινή πάνα με ούρα συμπυκνωμένα.

Σύσταση: Ούρα υποκίτρινα, καθαρά, με ελαφριά οσμή.

Κόπρανα

Α. Σε βρέφη που θηλάζουν αποκλειστικά

1η ημέρα της ζωής

Συχνότητα: Κατά το πρώτο 24ωρο της ζωής το μωρό πρέπει να κάνει μία (1) τουλάχιστον φορά μαύρα κακά – το λεγόμενο μηκώνιο.

Σύσταση: Μαύρα ή πράσινα σκούρα.

2η ημέρα της ζωής

Συχνότητα: Τουλάχιστον μία (1) πάνα με μηκώνιο.

Σύσταση: Μαύρα ή σκούρα πράσινα.

3η ημέρα της ζωής

Συχνότητα: Τουλάχιστον μία (1) πάνα.

Σύσταση: Χρώμα καφεκίτρινο ή καφεπράσινο. Όχι μαύρο.

4η ημέρα έως 3-6 εβδομάδων

Συχνότητα: Τουλάχιστον τρεις (3) πάνες με κόπρανα στο 24ωρο. Τα συχνά κακά είναι ένδειξη και αξιόπιστο σημάδι ότι το μωρό πίνει μητρικό γάλα.

Σύσταση: Κόπρανα μαλακά, κίτρινα, κιτρινοπράσινα ή κιτρινοκαφέ. Όχι μαύρα. Σύσταση υδαρής, πάστας ή με «σπόρους». Χωρίς αίμα. Τα κακά του θηλασμού ποικίλουν από μέρα σε μέρα και από παιδί σε παιδί. Μπορεί κάποιες φορές να είναι πράσινα, λιγότερο ή περισσότερο νερουλά. Συνήθως δε μυρίζουν άσχημα.

Άνω των 3-6 εβδομάδων

Συχνότητα: Μεγάλη απόκλιση από βρέφος σε βρέφος. Από πολλές φορές την ημέρα έως μία φορά κάθε επτά ημέρες, όλα φυσιολογικά. Μετά τις πρώτες έξι εβδομάδες της ζωής, τα κακά με τον αποκλειστικό θηλασμό μπορεί να συνεχίζουν πολύ συχνά ή, αντίθετα, να αραιώσουν πολύ. Δεν υπάρχει τίποτε παθολογικό σε αυτές τις διαφορές και δεν πρόκειται για δυσκοιλιότητα, εφόσον τα κακά δεν είναι σκληρά και το μωρό δεν κλαίει όταν τα κάνει. Συνήθως μετά τον πρώτο μήνα σταματούν οι νυχτερινές κενώσεις.

Σύσταση: Κόπρανα πάντα μαλακά, κίτρινα, κιτρινοπράσινα ή κιτρινοκαφέ. Σύσταση πάστας ή με «σπόρους», υδαρής ή πιο σχηματισμένη.

Β. Σε βρέφη που παίρνουν ξένο γάλα

1η ημέρα της ζωής

Συχνότητα: Κατά το πρώτο 24ωρο της ζωής το μωρό πρέπει να κάνει μία (1) τουλάχιστον φορά μαύρα κακά – το λεγόμενο μηκώνιο.

Σύσταση: Μαύρα ή πράσινα σκούρα.

2η ημέρα της ζωής

Συχνότητα: Τουλάχιστον μία (1) πάνα με μηκώνιο.

Σύσταση: Μαύρα ή σκούρα πράσινα.

3η ημέρα της ζωής

Συχνότητα: Τουλάχιστον μία (1) πάνα.

Σύσταση: Χρώμα καφεκίτρινο ή καφεπράσινο. Όχι μαύρο.

4η ημέρα έως 3-6 εβδομάδων

Συχνότητα: Τα κακά της διατροφής με ξένο γάλα είναι καθημερινά, τουλάχιστον μία (1) φορά το 24ωρο.

Σύσταση: Πάστα, σχηματισμένα, χρώμα μουστάρδας. Μυρίζουν περισσότερο από τις κενώσεις του θηλασμού. Δυσκοιλιότητα έχουμε εάν είναι σκληρά, προκαλούν πόνο και κλάμα στο μωρό ή έρχονται κάθε δεύτερη ή τρίτη μέρα.

Άνω των 3-6 εβδομάδων

Συχνότητα: Τα κακά της διατροφής με ξένο γάλα είναι καθημερινά, τουλάχιστον μία (1) φορά το 24ωρο. Συνήθως μετά τον πρώτο μήνα σταματούν οι νυχτερινές κενώσεις.

Σύσταση: Πάστα, σχηματισμένα, χρώμα μουστάρδας. Μυρίζουν περισσότερο από τις κενώσεις του θηλασμού. Δυσκοιλιότητα έχουμε εάν είναι σκληρά, προκαλούν πόνο και κλάμα στο μωρό ή έρχονται κάθε δεύτερη ή τρίτη μέρα.

Γ. Σε βρέφη που παίρνουν μεικτή διατροφή

Οι κενώσεις είναι κάτι ενδιάμεσο σε συχνότητα και σύσταση μεταξύ διατροφής με ξένο και με μητρικό γάλα. Αν το μωρό λαμβάνει κυρίως ξένο, θα έχει λίγες φορές την ημέρα και πιο σχηματισμένα κόπρανα, ενώ εάν κυρίως θηλάζει, θα εμφανίζει περισσότερες φορές την ημέρα και λιγότερο σχηματισμένα κόπρανα.

Πηγη: Παιδίατρος – Στέλιος Παπαβέντσης

Δυσκοιλιότητα στα βρέφη

Οι γονείς έχουν την τάση να ανησυχούν, όταν βλέπουν αλλαγές στις κενώσεις του μωρού τους. Αυτό συνήθως παρατηρείται γύρω στις 4 – 6 εβδομάδες της ζωής. Στην ηλικία αυτή, η συχνότητα των κενώσεων του μωρού μειώνεται (ειδικά στα μωρά που θηλάζουν).

Πότε έχει δυσκοιλιότητα;

Η μείωση των κενώσεων δεν σημαίνει απαραίτητα ότι το μωρό έχει δυσκοιλιότητα. Καθώς το μωρό μεγαλώνει, το έντερο του ωριμάζει και μπορεί να αφομοιώνει και να απορροφά καλλίτερα τα θρεπτικά συστατικά από το γάλα, αφήνοντας λιγότερο υπόλειμμα, άρα λιγότερες κενώσεις.

Επίσης μπορεί να έχετε παρατηρήσει ότι το μωρό ζορίζεται, όταν έχει κένωση ή βγάζει αέρια. Αρκετοί γονείς αυτό το συνδέουν με δυσκοιλιότητα. Είναι έτσι;

Τα βρέφη πραγματικά εργάζονται πολύ σκληρά για να έχουν κένωση του εντέρου, για το λόγο αυτό το ζόρισμα την ώρα της κένωσης δεν είναι απαραίτητα και σημείο ανησυχίας, ακόμη και όταν το μωρό κλαίει ή κοκκινίζει στο πρόσωπο. Φανταστείτε ότι αδειάζετε το έντερο σε ύπτια θέση, θα καταλάβετε την προσπάθεια που καταβάλλει το μωρό. Καθώς το μωρό σφίγγεται, μαθαίνει ποιοι μύες βοηθούν και πως στην κένωση.

Το ζόρισμα, το γρύλισμα και το βογγητό παρατηρείται συχνά, όταν τα νεογνά έχουν κένωση, ιδιαίτερα γύρω στις 4 – 6 εβδομάδες της ζωής. Το μωρό σας ανακαλύπτει τις αισθήσεις του σώματος. Με τον χρόνο το ζόρισμα μειώνεται.

Όταν το μωρό θηλάζει, είναι φυσιολογικό να υπάρχουν λίγες ή καθόλου κενώσεις;

Εξαρτάται από την ηλικία του μωρού. Στον πρώτο μήνα της ζωής οι λίγες κενώσεις σημαίνουν ότι το μωρό δεν τρέφεται καλά. Μετά τον πρώτο μήνα της ζωής, επειδή το μητρικό γάλα αφομοιώνετε σχεδόν όλο, αφήνοντας ελάχιστο υπόλειμμα για να περάσει από το έντερο, οι κενώσεις του μωρού μπορεί να είναι ελάχιστες, – ακόμη και μια φορά την εβδομάδα.

Τι θεωρούμε φυσιολογικό;

Για τα βρέφη που θηλάζουν:

• Οι κενώσεις τους είναι φυσιολογικά μαλακές ή υδαρείς
• Το χρώμα τους είναι κίτρινο ή μουσταρδί ή σαν πορτοκάλι με μικρά λευκά στίγματα που μοιάζουν με σπόρους.
• Η συχνότητα τους κυμαίνεται από μια σε κάθε γεύμα έως μια ή δύο φορές την εβδομάδα
• Τα βρέφη που θηλάζουν σπάνια έχουν δυσκοιλιότητα γιατί το μητρικό γάλα αφομοιώνεται σχεδόν 100%

Για τα βρέφη που σιτίζονται με ξένο γάλα:

• Οι φυσιολογικές κενώσεις τους είναι σαν μαλακή αλοιφή
• Το χρώμα είναι γκρίζο- πράσινο, κίτρινο, καφεκίτρινο ή καφέ, αναλόγως τον τύπο του ξένου γάλακτος
• Η συχνότητα είναι μια ή δύο φορές κάθε 1 – 2 ημέρες
• Έχουν πιο συχνά δυσκοιλιότητα, γιατί το ξένο γάλα δεν αφομοιώνεται εύκολα από τον οργανισμό του μωρού

Τι θεωρούμε δυσκοιλιότητα:

Ο όρος δυσκοιλιότητα αναφέρεται στην σκληρότητα των κοπράνων και στην δυσκολία της αφόδευσης.

Αν τα κακά του μωρού παραμείνουν αρκετές ημέρες στο έντερο δεν προκαλούν κάποια βλάβη και το πόσο συχνά το μωρό σας έχει κενώσεις, δεν σημαίνει ότι έχει πραγματική δυσκοιλιότητα. Μπορεί το μωρό σας να έχει κενώσεις κάθε 4-5 ημέρες, όμως αν αυτές είναι μαλακές και περνούν εύκολα, τότε πιθανότατα δεν υπάρχει κανένα πρόβλημα.

Το μωρό σας έχει δυσκοιλιότητα, αν παρουσιάζει τα παρακάτω σημεία:

• Για νεογνό: σκληρά κόπρανα λιγότερο από μια φορά την ημέρα με ζόρισμα και δυσκολία να τα περάσει.
• Για μεγαλύτερο μωρό: δεν έχει κένωση για τρεις ημέρες (για μωρά με ξένο γάλα) ή για πάνω από μια εβδομάδα (για βρέφη που θηλάζουν)
• Έχει σκληρά κόπρανα ξηρά σαν πέτρα και πονάει όταν έχει κένωση
• Έχει κόπρανα σκληρά σαν σβώλους που τα περνάει με δυσκολία, τραβάει τα πόδια προς τα επάνω, γρυλίζει και κοκκινίζει στο πρόσωπο
• Έχει γραμμές αίματος στο εξωτερικό μέρος των κοπράνων
• Έχει δυσφορία στην κοιλιά, παράλληλα με σκληρές και αραιές κενώσεις

Αιτίες της βρεφικής δυσκοιλιότητας

Ανεπαρκής λήψη υγρών. Αν το μωρό σαν δεν παίρνει υγρά με την μορφή του μητρικού γάλακτος, του ξένου γάλακτος ή νερού αυτό μπορεί να οδηγήσει σε δυσκοιλιότητα. Ο οργανισμός απορροφά νερό από τα υπολείμματα τροφής για να έχει ισορροπία, προκαλώντας όμως έτσι την αφυδάτωση και την σκληρότητα των κοπράνων.

Εισαγωγή νέων τροφών

Για τα μωρά που θηλάζουν είναι συχνή η εμπειρία της δυσκοιλιότητας, όταν αρχίζει η εισαγωγή των στερεών τροφών ή διακόπτεται ο θηλασμός και αρχίζουν να σιτίζονται με ξένο γάλα. Αυτό συμβαίνει γιατί ο οργανισμός τους δεν έχει να συνηθίσει να αφομοιώνει τίποτα άλλο εκτός από μητρικό γάλα.

1. Εισάγετε τις νέες τροφές σιγά σιγά για επιτρέψετε στο μωρό σας να προσαρμοσθεί

2. Μερικές τροφές, όπως το τυρί, το παγωτό, το γιαούρτι, το άσπρο ψωμί, τα μακαρόνια, οι μπανάνες, το καλαμπόκι και οι πατάτεςπροκαλούν δυσκοιλιότητα. Μικρές ποσότητες από αυτές τις τροφές δεν αποτελούν πρόβλημα.

3. Αντικαταστήστε το ρύζι με βρώμη ή κριθάρι

Διαφορετικοί τύποι ξένου γάλακτος. Κάποιοι τύποι ξένου γάλακτος, όπως χωρίς λακτόζη μπορεί να προκαλούν δυσκοιλιότητα σε μεγαλύτερη συχνότητα. Η αλλαγή γάλακτος μπορεί επίσης να οδηγήσει σε δυσκοιλιότητα.

Πώς θα βοηθήσετε το βρέφος με την δυσκοιλιότητα

Υπάρχουν αρκετά πράγματα που μπορείτε να κάνετε για να ανακουφίσετε το μωρό σας:

Γάλα. Αλλάξτε το γάλα που δίνετε στο μωρό σας. Πειραματιστείτε με διάφορα γάλατα, ώσπου να βρείτε αυτό που θα είναι φιλικό για το έντερο του μωρού σας. Επίσης, στη αγορά υπάρχουν ειδικά γάλατα για την δυσκοιλιότητα.

Μασάζ κοιλιάς. Κάνετε το μωρό ένα ζεστό μπάνιο και μετά κάντε μασάζ στην κοιλίτσα του. Βάλτε το χέρι σας στον ομφαλό του μωρού και ήπια, αλλά σταθερά κάντε μασάζ, κάνοντας κυκλικές κινήσεις σύμφωνα με την φορά των δεικτών του ρολογιού και προς τα έξω.

Ποδήλατο με τα πόδια του. Κάντε εναλλαγή του μασάζ της κοιλιάς με κινήσεις ποδηλάτου των ποδιών. Ξαπλώστε ανάσκελα το μωρό και λυγίζοντας τα πόδια του, αρχίστε να τα κουνάτε σαν να κάνει ποδήλατο.

Νερό. Αυξήστε την ποσότητα του νερού που δίνεται στο μωρό σας. Συνήθως είναι δραστικό στην αντιμετώπιση της δυσκοιλιότητας. Για μωρά μεγαλύτερα των 2 μηνών, δώστε 60 – 120 ml νερού δύο φορές την ημέρα επιπλέον από την συνήθη ποσότητα υγρών που παίρνουν. Πειραματιστείτε για να δείτε αν το μωρό σας χρειάζεται μεγαλύτερη ή μικρότερη ποσότητα για να υπάρχει αποτέλεσμα.

Να θυμάστε: το νερό δεν αντικαθιστά τα φυσιολογικά γεύματα του γάλακτος. Επίσης, δεν πρέπει να διαλύετε το γάλα του μωρού με περισσότερο νερό.

Χυμός φρούτων. Αν το νερό δεν βοηθάει προσφέρετε στο μωρό σας καθημερινά αραιωμένο χυμό μήλου, αχλαδιού ή δαμάσκηνου (αραίωση μισό- μισό με νερό) επιπλέον από τα συνήθη γεύματα. Ο χυμός φρούτων είναι εξαιρετικά δραστικός στην αντιμετώπιση της δυσκοιλιότητας. Τα σάκχαρα στο φρουτοχυμό δεν αφομοιώνονται καλά και έλκουν νερό στο έντερο με αποτέλεσμα να χαλαρώνουν τα κόπρανα – όχι μικρότερα των 4 μηνών.

Ο χυμός μήλου βοηθάει στην δυσκοιλιότητα, ενώ ο πολτός ολόκληρου του μήλου προκαλεί δυσκοιλιότητα. Έχει σχέση με την περιεκτικότητα της πεκτίνης, ουσίας που στον πολτό υπάρχει σε μεγάλη ποσότητα.

Η Αμερικάνικη Ακαδημία της Παιδιατρική δεν συνιστά τους χυμούς στα μωρά ηλικίας μικρότερης των έξι μηνών.

Φρούτα και λαχανικά. Αν το μωρό έχει αρχίσει να τρώει στερεές τροφές, προσθέτοντας περισσότερα φρούτα, θα βοηθήσετε με την δυσκοιλιότητα που προκαλείται από τις τροφές τον πρώτο καιρό. Δώστε στο μωρό σας τροφές πλούσιες σε φυτικές ίνες (αρακάς, φασολάκια, βερίκοκα, ξερά δαμάσκηνα, ροδάκινα, αχλάδια, δαμάσκηνα ή σπανάκι) δύο φορές την ημέρα έως ότου βελτιωθεί η δυσκοιλιότητα.

Γλυκερίνη. Βοηθήστε το μωρό σας με ένα υπόθετο ή κλύσμα γλυκερίνης.

Φάρμακα. Χρησιμοποιούνται μόνο αν αποτύχουν όλα τα άλλα μέτρα. Πολλά υπακτικά φάρμακα δεν χορηγούνται στη βρεφική ηλικία.