Η επίμονη αίσθηση ότι κάτι έχει σφηνώσει στον λαιμό ονομάζεται φαρυγγικός κόμβος ή, στην καθημερινή γλώσσα, «κόμπος» στον λαιμό. Η κατάποση και η αναπνοή δεν εμποδίζονται, όμως η αίσθηση είναι αρκετά ενοχλητική και προκαλεί συχνά άγχος, καθώς δίνει στο άτομο την εντύπωση ότι πνίγεται ή ότι κινδυνεύει να πνιγεί.
Κόμπος στο λαιμό: Τι συμπτώματα τον συνοδεύουν;
Με τη φράση «κόμπος» στον λαιμό περιγράφουμε γενικώς την αίσθηση ότι υπάρχει μερική απόφραξη στην λαιμό, χωρίς στην πραγματικότητα να υπάρχει εκεί κάποιο ξένο σώμα. Οι άνθρωποι που βιώνουν αυτή την αίσθηση συχνά την παρομοιάζουν με μια μάζα στον λαιμό τους, ενώ άλλοι σαν γδάρσιμο, αίσθημα παλμών ή αίσθημα πίεσης.
Συνοδά συμπτώματα που χρήζουν ιατρικής αξιολόγησης είναι τα εξής:
- πόνος στον λαιμό ή τον αυχένα
- μεγάλη απώλεια βάρους
- εμετός
- δυσκολία κατάποσης
- πόνος κατά την κατάποση
- πνιγμός κατά την κατάποση
- συμπτώματα που υποδεικνύουν λοίμωξη, όπως πυρετός ή πρήξιμο στους λεμφαδένες
Κόμπος στο λαιμό: Τι προκαλεί την εμφάνιση του;
Συνήθης αιτία του «κόμπου» είναι το στρες, το άγχος ή κάποια άλλη ψυχολογική διαταραχή. Να σημειωθεί ότι η συχνή κατάποση είναι τυπικό σύμπτωμα του άγχους. Παλαιότερα, από την εποχή του Ιπποκράτη ακόμα, ο «κόμπος» στον λαιμό είχε θεωρηθεί σύμπτωμα υστερίας και για τον λόγο αυτόν ονομαζόταν και «υστερικός κόμβος». Σήμερα, οι γιατροί πλέον γνωρίζουν ότι ο «κόμπος» μπορεί να οφείλεται τόσο σε ψυχολογικά όσο και σε σωματικά αίτια.
Ο «κόμπος» στον λαιμό δεν προκαλεί πόνο, μόνο δυσφορία. Αν και διαφέρει από τη δυσφαγία, δηλαδή τη δυσκολία κατάποσης της τροφής, ορισμένα άτομα αναφέρουν ότι ο «κόμπος» δυσκολεύει την απόλαυση του φαγητού, λόγω του φόβου πνιγμονής. Σε ορισμένες περιπτώσεις, η κατανάλωση φαγητού και ποτού ανακουφίζει προσωρινά από το αίσθημα απόφραξης στο λαιμό.
Η διάγνωση για φαρυγγικό κόμβο προκύπτει όταν ο γιατρός διαπιστώσει ότι δεν υπάρχουν σημάδια εξογκώματος ή ξένου σώματος στον λαιμό. Σε πολλές περιπτώσεις δεν ανευρίσκεται ακριβής αιτία που να εξηγεί την ενόχληση ή το αίσθημα απόφραξης οφείλεται σε ήπια φλεγμονή στον λαιμό ή στο πίσω μέρος της στοματικής κοιλότητας.
Η ξηρότητα του λαιμού –λόγω φαρμακευτικής αγωγής, έντονου άγχους και συχνής κατάποσης– μπορεί να εξηγήσει το βάρος και την πίεση που μπορεί να νιώθει κάποιος. Επίσης, φλεγμονή στον λαιμό και επακόλουθο αίσθημα πίεσης μπορεί να προκληθεί από την παλινδρόμηση οξέων από το στομάχι (γαστροοισοφαγική παλινδρόμηση) ή την οισοφαγίτιδα (πιθανώς λόγω αλλεργιών).
Κόμπος στο λαιμό: Επικέντρωση στα ψυχολογικά αίτια
Συνήθως οι ασθενείς που νιώθουν τον κόμπο πηγαίνουν στον γιατρό πολύ φοβισμένοι και αποφασισμένοι ότι έχουν κάτι πολύ κακό, αυτό όμως είναι εξαιρετικά σπάνιο και φυσικά είναι κάτι που μπορεί να κρίνει ο ωτορινολαρυγγολόγος. Αν δεν βρεθεί κάτι από τα παραπάνω, τότε ο γιατρός καταλήγει στο συμπέρασμα ότι το πρόβλημα έχει ψυχογενή αιτία (όπως συμβαίνει στην πλειονότητα των περιπτώσεων).
Ο λαιμός – εξηγούν οι ειδικοί – είναι ένα σημείο όπου μπορεί να συσσωρεύουμε την πίεση και το στρες που νιώθουμε. Το αποτέλεσμα είναι να γίνεται μεγάλη σύσπαση στους μυς του λάρυγγα που εντείνει την πίεση και έτσι το αίσθημα του κόμπου και τελικά να δημιουργείται ένας φαύλος κύκλος. Εξαιτίας της ψυχολογικής του αιτιολογίας ο κόμπος στον λαιμό εμφανίζεται κυρίως σε αγχώδεις άνδρες ή γυναίκες μέσης ηλικίας που κατά κανόνα έχουν πρόσφατα περάσει κάποιο μεγάλο στρες.
Σιγά-σιγά ο «κόμπος» εγκαθίσταται και τους ενοχλεί συνεχώς, άσχετα από τι πίνουν ή τρώνε και τους κάνει να ξεροβήχουν προσπαθώντας να καθαρίσουν τον λαιμό τους ή κάποιο φλέμα που νιώθουν ότι έχουν και ενοχλεί.
Κόμπος στο λαιμό: Επίσκεψη σε ΩΡΛ
Μετά τη λήψη ενός εκτεταμένου ιστορικού ο ωτορινολαρυγγολόγος θα μας εξετάσει ενδοσκοπικά για να διερευνήσει αν υπάρχει κάποιο παθολογικό αίτιο που μας προκαλεί αυτή την αίσθηση. Ετσι, το αίσθημα του κόμπου στον λαιμό θα μπορούσε να οφείλεται:
- Στη γαστροοισοφαγική παλινδρόμηση, που είναι και η συνηθέστερη αιτία. Τι μπορεί να συμβαίνει; Η παλινδρόμηση υγρών του στομάχου (που συχνά δεν δημιουργεί συμπτώματα από το στομάχι) μπορεί να προκαλέσει άτυπα συμπτώματα στην περιοχή του λάρυγγα (αίσθημα κόμπου). Αυτό το αίσθημα οφείλεται σε κάποιον ερεθισμό αλλά και στη συνεχή σύσπαση των μυών της περιοχής που προσπαθούν να προστατεύσουν την τραχεία και τους πνεύμονες από το όξινο περιεχόμενο του στομάχου, που γυρίζει προς τα πάνω λόγω της παλινδρόμησης. Αν ο γιατρός παρατηρήσει – με την ενδοσκόπηση – αλλοιώσεις στην περιοχή του λάρυγγα, θα μας οδηγήσει στον γαστρεντερολόγο, που θα μας κάνει περαιτέρω εξετάσεις και θα μας δώσει πιθανώς φάρμακα αλλά και συμβουλές σχετικά με τα γεύματά μας (π.χ. να μην τρώμε βαριά, λιπαρά και τηγανητά φαγητά).
- Σε ένα ογκίδιο στον υποφάρυγγα. Το πρόβλημα είναι απίθανο να εντοπίζεται στις ίδιες τις φωνητικές χορδές και να μην έχει επηρεαστεί και η ποιότητα της φωνής.
- Σε διαταραχές κινητικότητας του φάρυγγα και του οισοφάγου. Σε αυτές τις περιπτώσεις συνυπάρχουν συνήθως και προβλήματα στην κατάποση, και ο αρμόδιος για την περαιτέρω διερεύνησή τους είναι ο νευρολόγος.
Κόμπος στο λαιμό: Πώς αντιμετωπίζεται;
Εκτός από την επίσκεψη στον ωτορινολαρυγγολόγο και τη διενέργεια των εξετάσεων που πιθανώς θα μας συστήσει, θα βοηθηθούμε αν κρατάμε τον λαιμό μας καλά ενυδατωμένο, πίνοντας πολύ νερό και αποφεύγοντας τον καπνό και τη σκόνη. Αν νιώθουμε πολύ αγχωμένοι και πιεσμένοι είναι επίσης πιθανό να μας βοηθήσει η ψυχολογική υποστήριξη.
Τέλος, υπάρχουν και κάποιες τεχνικές χαλάρωσης των μυών της περιοχής, με ειδικό μασάζ και χαλάρωση επιλεγμένων μυών που βρίσκονται σε σύσπαση και που τις εφαρμόζουν λογοθεραπευτές, φυσικοθεραπευτές, οστεοπαθολόγοι, που πρέπει όμως να είναι πολύ εξειδικευμένοι.