Το μητρικό γάλα κάθε μητέρας περιέχει ένα μοναδικό σύνολο αντισωμάτων, σύμφωνα με νέα μελέτη από την Ιατρική Σχολή του Πανεπιστημίου του Πίτσμπουργκ, που δημοσιεύτηκε στο περιοδικό «Journal of Experimental Medicine».

Καθώς η πρώτη ανοσία ενός μωρού επηρεάζεται από τα αντισώματα του μητρικού γάλακτος, η νέα έρευνα παρέχει πληροφορίες σχετικά με το γιατί η προστασία από διάφορες λοιμώξεις ποικίλλει μεταξύ των βρεφών και γιατί ορισμένα αναπτύσσουν μία απειλητική για τη ζωή ασθένεια του εντέρου που ονομάζεται νεκρωτική εντεροκολίτιδα.

Όπως εξηγεί ο επικεφαλής συγγραφέας της μελέτης, αναπληρωτής καθηγητής Παιδιατρικής και Ανοσολογίας στην Ιατρική Σχολή του Πίτσμπουργκ και στο Παιδιατρικό Νοσοκομείο του Πίτσμπουργκ, Τίμοθι Χαντ, «ενώ κάθε δότρια γάλακτος στη μελέτη είχε πολύ διαφορετικό προφίλ αντισωμάτων, διαπιστώσαμε ότι τα αντισώματα από την ίδια δότρια ήταν αρκετά παρόμοια με την πάροδο του χρόνου, ακόμη και σε διάστημα μηνών». «Αυτό σημαίνει», συνεχίζει ο ίδιος, «ότι εάν η μητέρα ενός μωρού τυχαίνει να μην έχει συγκεκριμένα αντισώματα, όπως αυτά που αποκρούουν τη νεκρωτική εντεροκολίτιδα, δεν πρόκειται το μωρό να λάβει ποτέ αυτήν την ανοσία. Αυτό θα μπορούσε να εξηγήσει γιατί ορισμένα μωρά παθαίνουν νεκρωτική εντεροκολίτιδα και άλλα όχι».

Πριν ωριμάσει το ανοσοποιητικό σύστημά τους, τα μωρά προστατεύονται από τα επιβλαβή βακτήρια μέσα από αντισώματα που μεταφέρονται μέσω του πλακούντα της μητέρας και στη συνέχεια μέσω του μητρικού γάλακτος.

Ο κ. Χαντ περιγράφει ότι «κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης, τα κύτταρα Β ταξιδεύουν από το έντερο στον μαστικό αδένα, όπου αρχίζουν να παράγουν αντισώματα. Η μητέρα προσπαθεί να προστατεύσει το βρέφος της χρησιμοποιώντας αντισώματα που χρησιμοποιεί για να προστατεύσει το δικό της έντερο». Κατά τη διάρκεια του θηλασμού, το γάλα της μητέρας μεταβάλλεται από πρωτόγαλα πλούσιο σε πρωτεΐνες υψηλής συγκέντρωσης σε ώριμο γάλα. Για να μάθουν αν αλλάζει και η σύνθεση των αντισωμάτων, οι ερευνητές συνέκριναν το μητρικό γάλα από τις ίδιες δότριες με την πάροδο του χρόνου. Επίσης, εξέτασαν τις ίδιες δότριες κατά τη διάρκεια πολλαπλών κυήσεων. «Τα αντισώματα όχι μόνο ήταν παρόμοια στις δότριες κατά τη διάρκεια μιας εγκυμοσύνης, αλλά ήταν επίσης αξιοσημείωτα σταθερά μεταξύ των βρεφών», δηλώνει ο Χαντ.

Η νεκρωτική εντεροκολίτιδα είναι περίπου δύο έως τέσσερις φορές πιο συχνή στα βρέφη που τρέφονται με φόρμουλα από εκείνα που τρέφονται με μητρικό γάλα. Άλλες μελέτες δείχνουν ότι το γάλα της ίδιας της μητέρας είναι η καλύτερη τροφή για τη μείωση της πιθανότητας ενός πρόωρου μωρού να αναπτύξει νεκρωτική εντεροκολίτιδα, αλλά αν αυτό δεν είναι διαθέσιμο, το γάλα δότριας είναι ένα σημαντικό υποκατάστατο ή συμπλήρωμα. Αυτό το γάλα αποστειρώνεται για να σκοτώσει τα βακτήρια, ωστόσο οι ερευνητές διαπίστωσαν ότι η παστερίωση μείωσε τα επίπεδα αντισωμάτων στο γάλα της δότριας. Αναφέρουν, όμως, ότι χρειάζεται περισσότερη έρευνα για να κατανοηθεί ποια επίπεδα αντισωμάτων προστατεύουν από ασθένειες, όπως η νεκρωτική εντεροκολίτιδα.

Θηλασμός: Ερεθισμένες θήλες – Όσα πρέπει να ξέρετε

Ανεξάρτητα με το αν σκοπεύετε να θηλάσετε ή όχι το σώμα σας κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης προετοιμάζεται για τη διαδικασία του θηλασμού.

Οι μαστοί σιγά – σιγά αυξάνονται σε μέγεθος και βάρος (περίπου κατά το 1/3). Η θηλή γίνεται μεγαλύτερη και η θηλαία άλως σκουρότερη και μεγαλύτερη. Μετά τον τοκετό και την έξοδο του πλακούντα αρχίζει η παραγωγή του γάλακτος – το πύαρ είναι το πρώτο γάλα που παίρνει το νεογέννητο. Έχει χρώμα λεμονοκίτρινο, η ποσότητά του είναι μικρή, αλλά η αξία του μοναδική.

Μετά την τρίτη περίπου μέρα μετά τον τοκετό το πύαρ γίνεται μεταβατικό γάλα και μετά την έβδομη με δέκατη μέρα γίνεται ώριμο γάλα. Το χρώμα του είναι προς το άσπρο, παράγεται σε μεγαλύτερη ποσότητα και δίνει περισσότερη ενέργεια. Ο μηχανισμός παραγωγής γάλακτος μπορεί να επηρεαστεί από το άγχος, το φόβο, την υπερένταση και την κούραση αλλά μπορεί ακόμη να ενεργοποιηθεί και μόνο με το άκουσμα του μωρού, το κοίταγμα ή και με τη σκέψη αυτού. Όσο περισσότερο το βρέφος θηλάζει τόσο περισσότερο γάλα θα παραχθεί. Το μέγεθος του μαστού δεν έχει καμία σχέση με την ικανότητα παραγωγής γάλακτος.

Θηλασμός: Πότε πρέπει να ξεκινήσετε

Το ιδανικότερο είναι να ξεκινήσετε το θηλασμό αμέσως μετά τον τοκετό. Επειδή όμως δεν είναι πάντα εφικτό, μπορείτε να ξεκινήσετε αμέσως μόλις σας φέρουν το μωρό στο δωμάτιο.

Θηλασμός: Πόσα συχνά πρέπει να θηλάζετε

1. Θηλάζετε το μωρό 8-12 φορές το 24ωρο (κατά μέσο όρο κάθε 2-3 ώρες). Όσο πιο συχνά θηλάζετε το μωρό σας, τόσο πιο γρήγορα θα εξοικειωθείτε τόσο εσείς όσο και το μωρό σας. Επίσης όσο περισσότερο θηλάζει το μωρό, τόσο περισσότερη ποσότητα γάλακτος θα έχετε.
2. Εάν το μωρό δεν ξυπνάει ή εάν κοιμάται τις τρεις τελευταίες ώρες, από τότε που θηλάσατε για τελευταία φορά, προσπαθήστε να το ξυπνήσετε μαλακά και να το ταίσετε. Αυτό δεν ισχύει για το βράδυ, όπου μπορείτε να εκμεταλλευτείτε τον τυχόν μεγαλύτερο ύπνο του μωρού σας για να ξεκουραστείτε.
3. Τα μωρά τείνουν να ξυπνούν πολύ πιο γρήγορα από το διάστημα των τριών ωρών κατά τις πρώτες εβδομάδες της ζωής τους. Η συμπεριφορά αυτή είναι τελείως φυσιολογική, χρειάζεται λίγη υπομονή από την πλευρά σας μέχρι να σταθεροποιηθεί το ωράριο του ύπνου τους.

Θηλασμός: Πόσο διαρκεί;

1. Τις 2-3 πρώτες μέρες που θα έχετε το πύαρ (το πρωτόγαλα) η διάρκεια του θηλασμού είναι μικρή. Την πρώτη ημέρα αφήνετε το μωρό σας να θηλάσει 3 λεπτά από κάθε μαστό, την δεύτερη μέρα 10 λεπτά από κάθε μαστό. Από την τέταρτη μέρα και μετά ή κατά τη διάρκεια του θηλασμού είναι 20 λεπτά από κάθε μαστό και έτσι θα παραμένει.
2. Κατά τη διάρκεια του θηλασμού το μωρός σας κατά διαστήματα θα σταματάει τις θηλαστικές του κινήσεις. Μην ανησυχείτε, ξεκουράζεται. Μην ξεχνάτε ότι τόσους μήνες έπαιρνε την τροφή του έτοιμη, ενώ τώρα πρέπει να καταβάλλει προσπάθεια για να το πετύχει. Από μόνο του σε λίγο, θα ξεκινήσει να θηλάζει και πάλι. Εάν καταλάβετε ότι το έχει πάρει ο ύπνος φροντίστε με ήπιο τρόπο να το ξυπνήσετε.
3. Το μωρό εκτός από γάλα καταπίνει και μία μικρή ποσότητα αέρα. Αυτός ο αέρας εάν δεν βγει με το ρέψιμο του μωρού ή θα κατεβεί στο έντερο και θα του δημιουργήσει κολικούς ή θα βγει από μόνος του παίρνοντας και το περιεχόμενο του στομάχου του δηλαδή θα κάνει εμετό. Γι’ αυτό είναι πολύ σημαντικό όταν τελειώνετε το θηλασμό από κάθε στήθος να τοποθετείτε το μωρό σας λίγα λεπτά στον ώμο σας για να ρευτεί.

Θηλασμός: Προετοιμασία

1. Πλύνετε τα χέρια σας με σαπούνι.
2. Πλύνετε το στήθος και τις μασχάλες σας με νερό. Ποτέ μην χρησιμοποιείτε σαπούνι, αντισηπτικά ή οινόπνευμα για την καθαριότητα του στήθους. Ξηραίνουν το στήθος, αφαιρούν τη φυσική του λιπαρότητα και το προδιαθέτουν να κάνει ραγάδες.
3. Καθίστε κάπου αναπαυτικά. Έχετε κοντά μερικά μαξιλάρια για να στηρίξετε τα πόδια εάν κάθεστε σε καρέκλα. Μην σκύβετε πάνω από το μωρό και μην είστε ξαπλωμένη.
4. Τοποθετείτε πάντα το μωρό στο ίδιο ύψος με το στήθος.
5. Διαλέγετε μία από τις στάσεις που προαναφέρουμε παρακάτω. (Άσχετα με την στάση που θα διαλέξετε, το μωρό πρέπει να βλέπει προς το στήθος σας. Αυτό έχει μεγάλη σημασία ώστε να μην έχετε προβλήματα κατά το θηλασμό).

Θηλασμός: Πώς να τον ξεκινήσετε

1. Χαϊδέψτε το κάτω χείλος του μωρού με τη θηλή σας. Με αυτό τον τρόπο το ερεθίζετε να ανοίξει το στόμα του. Κάνετε λίγη υπομονή γιατί ίσως να χρειαστεί να ξαναπροσπαθήσετε.
2. Μόλις το μωρό ανοίξει το στόμα, σηκώστε το στήθος και δώστε του τη θηλή. Αφήστε το μωρό να βάλει στο στόμα του όση θηλαία άλω μπορεί. Αυτό έχει μεγάλη σημασία γιατί στη θηλαία άλω αντιστοιχούν οι γαλακτοφόροι πόροι του μαστού. Έτσι ώστε σίγουρες ότι το μωρό θηλάζει σωστά και ότι το στήθος σας δεν θα ερεθιστεί.
3. Όταν αρχίζει να θηλάζει το μωρό ίσως να πονέσετε λίγο. Μετά δεν θα αισθάνεστε πόνο όση ώρα θηλάζετε, τραβήξτε το μωρό και ξεκινήστε τη διαδικασία του θηλασμού από την αρχή.

Για να σταματήσετε το θηλασμό βάζετε το μικρό δάχτυλο του χεριού σας στην άκρη του στόματος του μωρού, ανάμεσα στα ούλα του, μέχρι να καταλάβετε ότι έχει σταματήσει να θηλάζει. Στη συνέχεια τραβήξτε το μωρό από το στήθος σας.

Θηλασμός: Πώς θα καταλάβετε ότι το μωρό τρώει κανονικά

1. Το μωρό θηλάζει 8-12 φορές το 24ωρο.
2. Ακούτε το μωρό να καταπίνει την ώρα του θηλασμού. Αυτό είναι και το πλέον αξιόπιστο σημάδι πως το μωρό σας τρώει και μάλιστα καλά.
3. Το στήθος είναι μαλακό μετά το θηλασμό.
4. Αλλάξετε τουλάχιστον 6 πάνες μέσα στο 24ωρο.
5. Δύο εβδομάδες μετά τη γέννησή του, το μωρό έχει το ίδιο βάρος που είχε όταν γεννήθηκε.
6. Το μωρό κάθε εβδομάδα πρέπει να παίρνει περίπου 150 gr βάρος

ΠΡΕΠΕΙ ΤΟ ΜΩΡΟ ΣΑΣ ΝΑ ΠΑΙΡΝΕΙ ΣΥΜΠΛΗΡΩΜΑ;
Τα μωρά δεν χρειάζονται νερό για συμπλήρωμα. Το μητρικό γάλα είναι η ιδανικότερη τροφή για τους πρώτους μήνες της ζωής του μωρού σας. Εάν το μωρό δεν έχει φαει αρκετά προτείνει ο παιδίατρος. Αντιθέτως προσπαθήστε να το ταίσετε ξανά σε λίγη ώρα.

Θηλασμός: Τρία βασικά στοιχεία

ΠΡΩΙΜΟΣ

Αναφέρεται στην έναρξη του θηλασμού αμέσως μετά τον τοκετό γεγονός σημαντικό τόσο για την αύξηση την συστολών της μήτρας και την καλύτερη πορεία της λοχείας όσο και για την έναρξη του αντανακλαστικού του θηλασμού (εκμάθηση του νεογνού να θηλάζει) και φυσικά την μοναδικότητα αυτής της εμπειρίας.

ΕΛΕΥΘΕΡΟΣ

Το νεογνό να θηλάζει όποτε και όσο θέλει χωρίς περιορισμό στην διάρκεια και την ποσότητα, γνωρίζοντας όμως ότι στα 10-15 λεπτά θηλασμού έχει καλύψει το 90% των αναγκών του. Ο ελεύθερος θηλασμός συμβάλλει στην σωστή ανάπτυξη του νεογνού, αυξάνει την παραγωγή του γάλακτος και αποσυμφορίζει τακτικά τους μαστούς.

ΑΠΟΚΛΕΙΣΤΙΚΟΣ

Το ανθρωπάκι σας είναι καλύτερα να τρέφεται μόνο με ανθρώπινο γάλα που του προσφέρεται αποκλειστικά από την μητέρα του και όχι με το αγελαδινό γάλα του εμπορίου. Το νεογνό έχει στην διάθεση του ένα διάστημα 6 εβδομάδων για να <φτιάξει> το πρόγραμμά του, μπορεί να σας ζητάει να θηλάσει όσο συχνά θέλει. Αν τα κενά από τον ένα θηλασμό στον επόμενο είναι από 1-3 ώρες δεν προβληματίζεστε. Αν όμως είναι μικρότερα της μίας ώρας τότε μόνο  θα σκεφτείτε το συμπλήρωμα, το οποίο δεν πρέπει να σας φοβίζει αρκεί να τοποθετείτε πάντα πριν το μωρό στο στήθος (15 λεπτά θηλασμός και συμπλήρωμα). Ο αποκλειστικός θηλασμός όμως αυξάνει την παραγωγή του γάλακτος και προστατεύει το νεογνό από τις παρενέργειες της τεχνητής διατροφής -κολικοί πρώτου τριμήνου και δύσοσμες κενώσεις.

Θηλασμός: Ερεθισμός των θηλών

Η εμπειρία του θηλασμού πρέπει να είναι άνετη και ευχάριστη. Παρόλα αυτά κάποιες γυναίκες παραπονιούνται για πόνο κατά τη διάρκεια του θηλασμού. Το πρόβλημα αυτό μπορεί να εμφανιστεί ελάχιστες φορές αρκεί να φροντίσετε εσείς γι’ αυτό, γιατί ναι μεν τις πρώτες μέρες του θηλασμού θα έχετε μαλακές θηλές όμως μετά από 1-2 εβδομάδες μπορεί να ερεθιστούν τόσο που να πονάτε.
ΠΡΟΣΟΧΗ: Δεν είναι φυσιολογικό να έχετε φουσκάλες, πολύ ξηρό δέρμα και να αισθάνεστε πόνο τόσο κατά τη διάρκεια του θηλασμού, όσο και στο μεσοδιάστημα.

Ερεθισμός των θηλών: Πρόληψη

Για να μην αποκτήσετε πολύ ευαίσθητες και ερεθισμένες θηλές, φροντίστε να έχετε τη σωστή στάση κατά τη διάρκεια του θηλασμού ώστε το μωρό να μπορεί να πιάσει σωστά τη θηλή. Το μωρό πρέπει να έχει σταματήσει να θηλάζει πριν το τραβήξετε από το στήθος. Βάλτε το δάχτυλο σας ανάμεσα στα χείλια του και στο στήθος σας ώστε να αφήσει μαλακά τη θηλή και να μην τη τραυματίσει. Μην χρησιμοποιείτε σαπούνι, οινόπνευμα, αντισηπτικά ή ειδικές κρέμες για το στήθος. Καθαρίζετε το στήθος σας μόνο με νερό.

Θεραπεία ερεθισμού των θηλών

Περιορίστε τον θηλασμό στην ερεθισμένη θηλή. Αρχίστε τον θηλασμό από τη θηλή που δεν είναι ερεθισμένη. Κάνετε μασάζ στο στήθος σας την ώρα που θηλάζετε. Έτσι θα ερεθίσετε τους αδένες και θα κατεβεί το γάλα πιο γρήγορα. Χρησιμοποιείστε στηθόδεσμο από βαμβακερό ύφασμα και τα ειδικά επιθέματα στήθους. Αν ερεθιστούν οι θηλές σας και σκάσει το δέρμα γύρω από αυτές χρησιμοποιήστε λίγη λανολίνη σαν μαλακτικό. Η λανολίνη θα σχηματίσει ένα στρώμα και δεν θα αφήσει το δέρμα να ξεραθεί. Αν το στήθος σας είναι σκληρό, προσπαθήστε πρώτα να βγάλετε λίγο γάλα με το χέρι. Έτσι η θηλαία άλως θα μαλακώσει, η θηλή θα ερεθιστεί και ο θηλασμός θα είναι πιο άνετος.

Θηλασμός: Υπερφόρτωση

Την πρώτη εβδομάδα μετά τον τοκετό, όταν το πρωτόγαλα μετατρέπεται σε ώριμο γάλα, θα αισθάνεστε το στήθος σας βαρύ και γεμάτο. Το αίσθημα αυτό εξαφανίζεται μετά από λίγες μέρες. Η υπερφόρτωση του στήθους εμφανίζεται όταν το μωρό σας δεν τρωει αρκετό γάλα, ώστε να μειωθεί η ποσότητα στο στήθος σας. σε αυτή την περίπτωση θα αισθάνεστε το στήθος σας σκληρό, θα πονάει και θα είναι πολύ ζεστό.

Μπορείτε να εμποδίσετε την εμφάνιση της υπερφόρτωσης εάν:
Ταΐζετε το μωρό σας σε τακτά χρονικά διαστήματα περίπου 8-12 φορές το ΄24ωρο.
Δεν αραιώνετε το γάλα με νερό ή με κάτι άλλο για τις πρώτες 3-4 εβδομάδες εκτός και αν σας έχει συμβουλέψει να το κάνετε ο παιδίατρος.
Αν σταματήσετε να θηλάζετε το μωρό σας, η διακοπή πρέπει να γίνει σταδιακά.

Θηλασμός: Θεραπεία υπερφόρτωσης

Τοποθετήστε μια ζεστή και υγρή πετσέτα πάνω στο στήθος σας για 2-5 λεπτά ή κάντε ένα ζεστό μπάνιο πριν το θηλασμό.
Βγάλτε, με το χέρι κάποια ποσότητα γάλακτος ώστε να μαλακώσει η περιοχή, αφού έχετε βγάλει την υγρή πετσέτα. Έτσι το μωρό μπορεί να θηλάσει πολύ πιο εύκολα. Κάντε ελαφρό μασάζ στο στήθος σας κατά τη διάρκεια του θηλασμού.

Τοποθετήστε κομπρέσες με παγωμένο νερό στο στήθος σας μετά το θηλασμό ώστε να φύγει το πρήξιμο και η δυσφορία που δημιουργεί.
Αν το μωρό σας δείχνει προτίμηση σε ένα μόνο μαστό, χρησιμοποιείστε κάποιο ειδικό μηχάνημα ή το χέρι σας ώστε να τραβήξετε το γάλα σας από τον άλλο μαστό.

Αν το μωρό σας δεν μπορεί να θηλάσει ή οι θηλές σας είναι επίπεδες χρησιμοποιήστε τις ειδικές θηλές από σιλικόνη που θα βοηθήσουν το μωρό σας να πιάσει εύκολα το στήθος . Αποφύγετε να χρησιμοποιείτε μπιμπερό, πιπίλες ή άλλα αντικείμενα κατα την περίοδο της υπερφόρτωσης. Θα μπερδέψετε το μωρό και δεν θα θέλει να θηλάσει από το στήθος σας.