Ουρικό οξύ: Συμβαίνει συχνά, ιδίως σε άνδρες άνω των 35 ετών, να ταλαιπωρούνται από οξείς, αιφνίδιους πόνους που συνήθως εντοπίζονται στο μεγάλο δάκτυλο του ποδιού.

Αν δεν οφείλονται σε κάποιο χτύπημα ή μηχανική καταπόνηση, το πιθανότερο είναι αυτοί οι πόνοι να αποδίδονται σε ουρική αρθρίτιδα, είτε οξείας είτε χρόνιας μορφής. Το πρώτο πράγμα, βέβαια, που πρέπει να κάνετε είναι ελέγξετε τα επίπεδα στο ουρικό οξύ σας.

Υπό φυσιολογικές συνθήκες, το ουρικό οξύ αποβάλλεται από το σώμα με τα ούρα. Το ουρικό οξύ παράγεται όταν το σώμα διασπά μια χημική ουσία που ονομάζεται πουρίνη. Η πουρίνη υπάρχει φυσικά στο σώμα σας, αλλά εμπεριέχεται επίσης σε ορισμένες τροφές. Γι’  αυτό, μια διατροφή που εστιάζει στην μείωση των επιπέδων ουρικού οξέος στον οργανισμό μπορεί να βοηθήσει στην ανακούφιση των συμπτωμάτων της ουρικής αρθρίτιδας.

Τι πρέπει να γνωρίζετε για μια διατροφή που μειώνει το ουρικό οξύ

Οι γενικές αρχές μιας διατροφής για αντιμετώπιση της ουρικής αρθρίτιδας είναι ουσιαστικά ταυτόσημες με εκείνες που ισχύουν για μια ισορροπημένη, υγιεινή διατροφή:

• Απώλεια βάρους: Το υπερβολικό σωματικό βάρος αυξάνει τον κίνδυνο εμφάνισης ουρικής αρθρίτιδας και η απώλεια βάρους τον μειώνει. Η απώλεια βάρους μειώνει επίσης τη συνολική πίεση στις αρθρώσεις.
• Σύνθετοι υδατάνθρακες: Τρώτε περισσότερα φρούτα, λαχανικά και δημητριακά ολικής αλέσεως, τα οποία περιέχουν σύνθετους υδατάνθρακες. Αποφύγετε τροφές όπως άσπρο ψωμί, κέικ, γλυκά, ζαχαρούχα ποτά και προϊόντα με σιρόπι καλαμποκιού υψηλής φρουκτόζης.
• Νερό: Κρατήστε τον εαυτό σας ενυδατωμένο με άφθονο πόσιμο νερό. Η αύξηση στην κατανάλωση νερού έχει συνδεθεί με λιγότερες εξάρσεις ουρικής αρθρίτιδας. Στόχος είναι τα 8-16 ποτήρια υγρών την ημέρα με τουλάχιστον τα μισά από αυτά να είναι καθαρό νερό.
• Λίπη: Μειώστε τα κορεσμένα λίπη από το κόκκινο κρέας, τα λιπαρά πουλερικά και τα υψηλής περιεκτικότητας σε λιπαρά γαλακτοκομικά προϊόντα.

• Πρωτεΐνες: Περιορίστε τις πρωτεΐνες που παίρνετε από άπαχο κρέας, ψάρια και πουλερικά στα 110-170 γραμμάρια ημερησίως. Αυξήστε ταυτόχρονα την λήψη πρωτεΐνης από τροφές με χαμηλά λιπαρά ή χωρίς λιπαρά γαλακτοκομικά προϊόντα, όπως γιαούρτι ή άπαχο γάλα, τα οποία συνδέονται με μειωμένα επίπεδα ουρικού οξέος.

Τροφές που δρουν αρνητικά στο ουρικό οξύ

• Κρέατα: Αποφύγετε κρέατα, όπως το συκώτι, τα νεφρά και τα γλυκάδια, τα οποία έχουν υψηλά επίπεδα πουρίνης και συμβάλλουν στην αύξηση ουρικού οξέος στο αίμα.
• Θαλασσινά: Αποφύγετε τα παρακάτω είδη θαλασσινών, τα οποία είναι υψηλότερα σε πουρίνες από τα υπόλοιπα: γαύρο, ρέγγα, σαρδέλα, μύδια, χτένια, πέστροφα, μπακαλιάρο, σκουμπρί και τόνο.
• Αλκοόλ: Ο μεταβολισμός του αλκοόλ στο σώμα σας θεωρείται ότι αυξάνει την παραγωγή ουρικού οξέος, ενώ το αλκοόλ συμβάλλει και στην αφυδάτωση. Η μπύρα, ειδικά, σχετίζεται με αυξημένο κίνδυνο ουρικής αρθρίτιδας και επαναλαμβανόμενες εξάρσεις της.

Ουρικό οξύ: Είναι ανεβασμένο; Συμπτώματα και θεραπεία

Όλοι οι πρέπει σε τακτική βάση να ελέγχουν το ουρικό οξύ τους και αν διαπιστωθεί ότι είναι ανεβασμένο, τότε θα πρέπει να απευθυνθούν σε ειδικό.

Ουρικό οξύ: Τι είναι;

Το ουρικό οξύ είναι μία ουσία που παράγεται στον οργανισμό από το μεταβολισμό των πουρινών. Οι πουρίνες παράγονται είτε από τον ίδιο τον οργανισμό είτε λαμβάνονται μέσω συγκεκριμένων τροφών. Αν αυξηθεί πολύ το επίπεδο του ουρικού οξέος στο αίμα παρουσιάζεται μία κατάσταση που λέγεται υπερουριχαιμία.

Μόλις παραχθεί το ουρικό οξύ μεταφέρεται μέσω του αίματος στους νεφρούς, όπου φιλτράρεται και αποβάλλεται στα ούρα. Περίπου 1 στους 5 ανθρώπους έχει υψηλό επίπεδο ουρικού οξέος, δηλαδή πάνω από την ανώτερη φυσιολογική τιμή. Αυτή η υψηλή τιμή μπορεί να σχετίζεται με αρθρίτιδα ή με νεφρολιθίαση. Οι περισσότεροι άνθρωποι είναι ασυμπτωματικοί.

Ουρικό οξύ: Αίτια και συμπτώματα

Η υπερουριχαιμία (δηλαδή η αύξηση του ουρικού οξέος πάνω από το ανώτερο φυσιολογικό όριο) μπορεί να οφείλεται είτε σε αυξημένη παραγωγή ουρικού οξέος (αυξημένος μεταβολισμός των πουρινών ή κυτταρική καταστροφή που οδηγεί σε παραγωγή ουρικού οξέος) είτε σε περιορισμένη απέκκριση του ουρικού οξέος από τους νεφρούς.

Τις περισσότερες φορές το υψηλό επίπεδο ουρικού οξέος είναι απόρροια της μη αποβολής του με αποτελεσματικό τρόπο από τους νεφρούς. Παράγοντες που δυσχεραίνουν την αποβολή του είναι η κακή διατροφή, η παχυσαρκία, ο σακχαρώδης διαβήτης, η λήψη συγκεκριμένων διουρητικών και η κατάχρηση αλκοόλ.

Συνοπτικά, το υψηλό επίπεδο ουρικού οξέος μπορεί να επιδεινώνεται λόγω των παρακάτω αιτιών:

• Διουρητικά
• Κατάχρηση αλκοόλ
• Γενετική προδιάθεση
• Υποθυρεοειδισμός
• Ανοσοκατασταλτικά φάρμακα
• Παχυσαρκία
• Ψωρίαση
• Στεφανιαία νόσος
• Υπέρταση
• Διατροφή πλούσια σε πουρίνες (συκώτι, σαρδέλες, σάλτσα, αποξηραμένα φασόλια, αρακάς, μανιτάρια, αντζούγιες)
• Νεφρική ανεπάρκεια
• Σύνδρομο λύσης όγκου (αιφνίδια απελευθέρωση κυττάρων στο αίμα που οφείλεται σε διάφορους καρκίνους ή σε χημειοθεραπεία)
• Χημειοθεραπεία ή ακτινοθεραπεία

Δεν είναι σαφές αν οι ασθενείς θα εκδηλώσουν κάποιο εμφανές σύμπτωμα, ώστε να αντιληφθούν ότι έχουν αυξημένο ουρικό οξύ. Αν εμφανιστούν συμπτώματα τότε αυτά μπορεί να οφείλονται σε: σχηματισμό τόφων (κρύσταλλοι ουρικών αλάτων σε περιοχές του σώματος όπως οι χόνδροι, οι αρθρώσεις, οι τένοντες, τα οστά και οι νεφροί), σχηματισμό λίθων στους νεφρούς και σε ουρική αρθρίτιδα (φλεγμονή, πρήξιμο και ερυθρότητα στην άρθρωση).

Ουρικό οξύ: Διάγνωση

Η διάγνωση της υπερουριχαιμίας τίθεται με βιοχημικές εξετάσεις αίματος και σε ορισμένες περιπτώσεις μπορεί να χρειαστεί μελέτη ούρων 24ωρου.

Για την αιματολογική εξέταση χρειάζεται νηστεία 8 ωρών και αποφυγή λιπαρών φαγητών για 12 ώρες πριν την αιμοληψία.

Η μέτρηση του ουρικού οξέος ούρων 24ώρου γίνεται με συλλογή των ούρων για ένα 24ωρο. Η συλλογή των ούρων ξεκινά από τα δεύτερα πρωινά ούρα, με τη χρήση ενός ειδικού συλλέκτη ούρων 24ωρου και συνεχίζεται μέχρι και την πρώτη ούρηση της 2ης ημέρας. Τα ούρα διατηρούνται στο ψυγείο μέχρι να ολοκληρωθεί η διαδικασία.

Ουρικό οξύ: Θεραπεία και αντιμετώπιση

Η θεραπεία εξαρτάται από το αίτιο που προκαλεί την υπερουριχαιμία, συνεπώς αν συνυπάρχει κάποιο άλλο νόσημα θα πρέπει να αντιμετωπιστεί. Αν ο ασθενής είναι ασυμπτωματικός συνήθως δεν απαιτείται φαρμακευτική αγωγή για τη μείωση του ουρικού οξέος. Υπάρχουν τροφές που αυξάνουν το επίπεδό του και έτσι, καλό θα ήταν να καταναλώνονται με μέτρο:

• Αλκοόλ
• Κόκκινο κρέας
• Εντόσθια
• Θαλασσινά
• Αναψυκτικά με ζάχαρη
• Αμύγδαλα
• Ντομάτα
• Μανιτάρια

Επίσης, κάποια φάρμακα για άλλες παθήσεις μπορεί να ευθύνονται για την αύξηση του ουρικού οξέος.

Για να μειώσεις το ουρικό οξύ πρέπει να γίνουν κάποιες αλλαγές στη διατροφή. Συνιστάται η κατανάλωση άφθονου νερού και χυμών φρούτων πλούσιων σε βιταμίνη C (πορτοκάλι, μανταρίνι, φράουλες, ακτινίδιο, ροδάκινο, μάνγκο, ανανάς, λεμόνι).

Επίσης, υπάρχουν βότανα που είναι πολύ αποτελεσματικά στην απομάκρυνση των κρυστάλλων ουρικού οξέος.

Σε περίπτωση που διαγνωστεί ουρική αρθρίτιδα θα πρέπει να ληφθεί ειδική φαρμακευτική αγωγή για τον έλεγχο του ουρικού οξέος.

Κόστος διάγνωσης και θεραπείας για το ουρικό οξύ

Το κόστος για το ουρικό οξύ περιλαμβάνει τις εργαστηριακές εξετάσεις και την επίσκεψη στο γιατρό για κλινική εξέταση και καταγραφή του ιστορικού, ώστε να κριθεί αν θα χρειαστεί λήψη φαρμακευτικής αγωγής ή όχι.

Ουρικό οξύ: Τι πρέπει να τρώτε

Τροφές που πρέπει να καταναλώνονται:

Καφές

Η έρευνα δείχνει ότι τα άτομα που πίνουν καφέ είναι λιγότερο πιθανό να αναπτύξουν ουρική αρθρίτιδα. Μια ανάλυση του 2010 σε γυναίκες διαπίστωσε ότι ο κίνδυνος ουρικής αρθρίτιδας είναι μικρότερος όταν αυξάνεται η κατανάλωση καφέ. Οι γυναίκες που κατανάλωναν 1 έως 3 φλιτζάνια καφέ την ημέρα είχαν 22% μείωση κινδύνου ουρικής αρθρίτιδας σε σύγκριση με εκείνες που δεν έπιναν καφέ. Οι γυναίκες που κατανάλωναν περισσότερα από 4 φλιτζάνια καφέ την ημέρα είχαν 57% μείωση κινδύνου. Από την άλλη μεριά, ο καφές αυξάνει τον κίνδυνο χρόνιας νεφρικής νόσου και την πιθανότητα κατάγματος των οστών στις γυναίκες.

Βιταμίνη C

Η υπερουριχαιμία μπορεί να προκληθεί από την αυξημένη δραστηριότητα του ενζύμου ξανθίνη της οξειδάσης. Η βιταμίνη C έχει φανεί σε εργαστηριακές δοκιμές ότι αναστέλλει αυτό το ένζυμο. Μια μετα-ανάλυση 13 τυχαιοποιημένων ελεγχόμενων μελετών διαπίστωσε ότι η βιταμίνη C μείωσε σημαντικά τα επίπεδα ουρικού οξέος στο αίμα.

Κεράσια

Η κατανάλωση κερασιών μπορεί να μειώσει τον κίνδυνο προσβολής από ουρική αρθρίτιδα, ιδιαίτερα σε άτομα με ιστορικό της νόσου. Μελέτη σε 633 ασθενείς με ουρική αρθρίτιδα διαπίστωσε ότι η κατανάλωση κερασιών για δύο ημέρες μείωσε τον κίνδυνο κατά 35%. Αυτό το αποτέλεσμα παρέμεινε και όταν οι ερευνητές έλαβαν υπόψη παράγοντες κινδύνου, όπως η ηλικία, το φύλο, η κατανάλωση αλκοόλ και η χρήση διουρητικών.

Γαλακτομικά με χαμηλά λιπαρά & λαχανικά

Τα χαμηλής περιεκτικότητας σε λιπαρά, τα γαλακτοκομικά προϊόντα και γενικά τα λαχανικά μειώνουν το ουρικό οξύ με διάφορους μηχανισμούς. Επίσης, η κατανάλωση πολλών υγρών βοηθά τους νεφρούς να αποβάλλουν το ουρικό οξύ γρηγορότερα.

Εκτός από τη διατροφή, τα επιπλέον κιλά μπορούν να αυξήσουν τα επίπεδα ουρικού οξέος. Τα λιπώδη κύτταρα παράγουν περισσότερο ουρικό οξύ από τα μυϊκά κύτταρα. Επιπλέον, το να έχετε επιπλέον κιλά καθιστά δυσκολότερο για τους νεφρούς να φιλτράρουν το ουρικό οξύ. Η απώλεια βάρους πολύ γρήγορα μπορεί να βελτιώσει τα επίπεδα του ουρικού οξέος.