Η πνευμονία είναι μία λοίμωξη του κατώτερου αναπνευστικού συστήματος που εντοπίζεται σε έναν ή περισσότερους πνευμονικούς λοβούς στον έναν ή και στους δύο πνεύμονες. Οφείλεται συνήθως σε βακτήρια, ιούς ή σπανιότερα σε μύκητες. Αναλόγως με τα μικρόβια, που την προκαλούν και βάσει του τόπου, όπου μολύνεται ο ασθενής, χωρίζεται σε πνευμονία κοινότητας και ενδονοσοκομειακή λοίμωξη.
Η πνευμονία κοινότητας είναι η πιο κοινή μορφή πνευμονίας και οφείλεται σε μικρόβια (σταφυλόκοκκος, στρεπτόκοκκος, πνευμονιόκοκκος, μυκόπλασμα, αιμόφιλος ινφλουέντσα), ιούς (ιλαρά, ανεμοβλογιά, έρπης ζωστήρας και άλλες παιδικές ασθένειες), τον ιό της γρίπης, αλλά και σπανιότερα μύκητες. Η ενδονοσοκομειακή πνευμονία μπορεί να είναι πιο βαριάς μορφής, επειδή τα βακτήρια που αναπτύσσονται είναι συνήθως πολυανθεκτικά στα αντιβιοτικά, καθιστώντας δύσκολη την απομάκρυνσή τους από τον οργανισμό. Υψηλότερο ακόμη κίνδυνο διατρέχουν άτομα τα οποία βρίσκονται υπό μηχανική αναπνευστική υποστήριξη και άτομα με χρόνια νοσηλεία.
Πνευμονία: Συμπτώματα
Τα συμπτώματα, που εμφανίζονται συχνότερα είναι:
- Ο πυρετός
- Η ρίγη
- Ο βήχας
- Τα φλέματα
- Η αδιαθεσία
- Η κακουχία
- Ο πόνος στο στήθος
- Η εφίδρωση
- Η ταχύπνοια
- Η δύσπνοια
- Η απώλεια όρεξης
Σπανιότερα παρατηρούνται στους ασθενείς:
- Αιμόπτυση
- Ναυτία και εμετός
- Πόνος στα πλευρά
- Συριγμός
- Πόνος στις αρθρώσεις
- Σύγχυση
Πνευμονία: Μετάδοση
Οι τρόποι μετάδοσης της πνευμονίας εξαρτώνται από την αιτία πρόκλησής της. Οι ιογενείς πνευμονίες μεταδίδονται σαφέστατα πιο εύκολα από τις μικροβιακές. Ωστόσο, σημαντικό ρόλο παίζει και το αν ανήκουμε σε ευπαθείς ομάδες του πληθυσμού. Το άτομα με εξασθενημένο ανοσοποιητικό, πρέπει να προσέχουν περισσότερο (π.χ. άσθμα, καρδιαγγειακές νόσοι, ανοσοανεπαρκείς).
Γενικώς, επειδή πρόκειται για ένα μεταδιδόμενο νόσημα, μπορούμε να προφυλαχθούμε τηρώντας απλούς κανόνες υγιεινής και πρόληψης λοιμώξεων. Μερικοί είναι:
- Όταν βήχουμε ή φτερνιζόμαστε καλύπτουμε το στόμα μας.
- Πλένουμε τακτικά τα χέρια μας.
- Πετάμε αμέσως το χαρτομάντιλο με το οποίο σκουπίζουμε τη μύτη μας.
- Αν είμαστε άρρωστοι να παραμένουμε στο σπίτι μέχρι την πλήρη ανάρρωσή μας.
- Χρήση μάσκας και γαντιών, αν υπάρχει ασθενής στο σπίτι.
- Καλός αερισμός του χώρου
Οι τρόποι μετάδοσης είναι:
- Μέσω της χρήσης κοινών αντικειμένων
- Αν κάποιος άρρωστος βήξει ή φτερνιστεί δίπλα μας
- Από μολυσμένες επιφάνειες
- Από κλειστούς χώρους
- Συγχρωτισμός με πολλούς ανθρώπους
Πνευμονία: Διάγνωση
Η διάγνωση της πνευμονίας γίνεται από τον πνευμονολόγο και επιβεβαιώνεται από απεικονιστικές (ακτινογραφία, αξονική θώρακος) και εργαστηριακές εξετάσεις (CRP, λευκά αιμοσφαίρια, καθίζηση). Απαιτείται κλινική εξέταση και έλεγχος για ακροαστικά. Αν υπάρχει η κλινική υποψία πνευμονίας θα χρειαστεί να γίνει αξονική τομογραφία ή ακτινογραφία. Επίσης, σε κάποιες περιπτώσεις θα χρειαστεί η λήψη φαρυγγικού επιχρίσματος για απομόνωση και έλεγχο του υπεύθυνου μικροβίου.
Πνευμονία: Θεραπεία
Η θεραπεία της πνευμονίας εξαρτάται από το υπεύθυνο αίτιο. Συνήθως χορηγείται αντιβιοτική αγωγή. Αν πρόκειται για ήπιας μορφής πνευμονία μπορεί να είναι αρκετό ακόμη και ένα φαρμακευτικό σχήμα 3 ημερών. Σε περιπτώσεις φυματίωσης η αντιβίωση χορηγείται για 9 μήνες. Όταν τα μικρόβια είναι ανθεκτικά, απαιτείται πολύμηνη θεραπεία με αντιβίωση. Στην περίπτωση του μικροβίου λεγιονέλλα (από τα κλιματιστικά) η θεραπεία που χορηγείται διαρκεί 20 μέρες.
Σε γενικές γραμμές η θεραπεία περιλαμβάνει αντιβιοτική αγωγή όταν πρόκειται για μικρόβιο και διαρκεί περίπου 7-15 ημέρες. Ο γιατρός λαμβάνει υπόψιν την κλινική εικόνα του ασθενή, το ιατρικό ιστορικό του και τις αιματολογικές και ακτινογραφικές εξελίξεις της πορείας της νόσου, ώστε να καθορίσει τη διάρκεια χορήγησης της θεραπευτικής αγωγής. Πολύ σημαντικό ρόλο παίζει η παρακολούθηση των δεικτών φλεγμονής.
Στις περιπτώσεις που υπεύθυνος για την πνευμονία είναι ένας ιός δεν υπάρχει κάποια συγκεκριμένη θεραπεία, γι’ αυτό και είναι συχνότερες οι επιπλοκές και συνιστάται όσοι ανήκουν σε ομάδες υψηλού κινδύνου να εμβολιάζονται. Συνήθως λαμβάνεται το tamiflu και συνιστάται στον ασθενή να ξεκουραστεί, να πιει άφθονα υγρά και να ακολουθεί υγιεινή, ελαφριά και βιταμινούχα διατροφή για λίγες μέρες. Χρειάζεται ο οργανισμός του ασθενή να βρει χρόνο να πολεμήσει μόνος του τον ιό.
Αν ο ασθενής νιώθει πόνο ή παρουσιάζει πυρετό συνιστάται η λήψη αντιπυρετικών και αναλγητικών φαρμάκων. Αν συνυπάρχει παραγωγικός βήχας συνιστάται αποχρεμπτικό σιρόπι. Αν ο ασθενής που νοσεί ανήκει σε ευπαθή ομάδα, ο γιατρός είναι πιθανό να του συστήσει να νοσηλευτεί για να αποτραπεί ο κίνδυνος επιπλοκών.