Ο πόνος στη μέση (οσφυαλγία) είναι ένα πολύ κοινό σύμπτωμα. Το πιο συχνό αίτιο είναι η μυϊκή καταπόνηση, σε συνδυασμό με την έλλειψη φυσικής κατάστασης. Η ξεκούραση για 2-3 ημέρες και ενδεχομένως ήπια παυσίπονα μπορούν να λύσουν το πρόβλημα. Σε πιο σπάνιες περιπτώσεις, το αίτιο είναι πιο σοβαρό : μια δισκοκήλη (αλλιώς κήλη μεσοσπονδυλίου δίσκου), η σπονδυλολίσθηση, ένα κάταγμα ή ένας όγκος. Ο πόνος στη μέση θεωρείται επικίνδυνος όταν συνυπάρχει με πόνο, μούδιασμα, αδυναμία στο πόδι, πρόβλημα στην ούρηση κ.ο.κ.
Η αντιμετώπιση ενός πόνου στη μέση ξεκινάει από ένα λεπτομερές ιστορικό (πότε άρχισε ο πόνος, πόσο διαρκεί, που αντανακλά, τι τον επιδεινώνει κλπ) και ακολουθεί η φυσική εξέταση. Πρέπει εκτός των άλλων να διερευνηθούν και άλλα σημεία του σώματος που μπορεί να προκαλέσουν πόνο που μοιάζει με τον πόνο στη μέση, όπως οι νεφροί και η κοιλιά. Αν κριθεί αναγκαίο θα ζητηθούν εξετάσεις όπως απλές ακτινογραφίες αλλά και μαγνητική τομογραφία. Η συντηρητική θεραπεία (ξεκούραση, φάρμακα, φυσικοθεραπεία) συνήθως αρκεί. Σε σπάνιες περιπτώσεις χρειάζεται ειδική χειρουργική επέμβαση. Εναλλακτικά υπάρχουν ενέσεις στη σπονδυλική στήλη με τοπική αναισθησία.
Πόνος στη μέση: Τα αίτια που τον προκαλούν
- Καταπόνηση των μυών, τενόντων και συνδέσμων που περιβάλλουν τη σπονδυλική στήλη. Αυτό είναι το πιο συχνό αίτιο (πάνω από 70%).
- Φθορά στους μεσοσπονδυλίους δίσκους (πχ κήλη μεσοσπονδυλίου δίσκου)
- Φθορά στις αρθρώσεις
- Σπονδυλολίσθηση
- Κατάγματα (από κάποιο τραυματισμό αλλά και αυτόματα από οστεοπόρωση ή μετάσταση)
- Άλλα σπάνια αίτια όπως όγκοι των οστών, φλεγμονή (σπονδυλοδισκίτιδα) ρευματολογικά νοσήματα (πχ αγκυλοποιητική σπονδυλαρθρίτιδα), νόσος Scheuermann
- Αίτια εκτός της σπονδυλικής στήλης πχ νεφρολιθίαση (πέτρα στα νεφρά), ανεύρυσμα κοιλιακής αορτής, χολοκυστίτιδα.
Πόνος στη μέση: Πώς να τον αντιμετωπίσετε
Στις περισσότερες περιπτώσεις, η ξεκούραση και μερικά απλά μέτρα στο σπίτι μπορούν να βοηθήσουν πχ το «ζεστό και το κρύο» και ένας οσφυϊκός κηδεμόνας (ζώνη), ενώ για τον πόνο μπορούν να χρησιμοποιηθούν ορισμένα φάρμακα όπως παρακεταμόλη, μη στεροειδή αντιφλεγμονώδη κλπ. Η επίσκεψη σε έναν φυσικοθεραπευτή συχνά βοηθάει, ειδικά αν γίνεται με συγκεκριμένο τρόπο και ενδείξεις, όπως και οι εναλλακτικές μορφές θεραπείας όπως ο βελονισμός, η γιόγκα και το πιλάτες. Τέλος μπορεί κάποιες φορές να χρησιμοποιηθούν οι ενέσεις στη σπονδυλική στήλη ή να χρειαστεί χειρουργική επέμβαση.
Τα φάρμακα που μπορούν να χρησιμοποιηθούν για την οσφυαλγία είναι :
- η παρακεταμόλη, μόνη ή σε συνδυασμό με κωδείνη ή μυοχαλαρωτικό. Είναι το πιο απλό και ασφαλές φάρμακο και πάντα η θεραπεία πρέπει να ξεκινάει από αυτήν.
- τα μη στεροειδή αντιφλεγμονώδη (υπάρχουν διάφορες κατηγορίες). Ισχυρότερα παυσίπονα αλλά με πολλές παρενέργειες στην χρόνια χορήγηση όπως γαστρίτιδα, γαστρορραγία, αύξηση της αρτηριακής πίεσης, προσβολή των νεφρών, αιμορραγική διάθεση κλπ.
- η κορτιζόνη ισχυρότατο και αποτελεσματικό παυσίπονο, αλλά με πολλές παρενέργειες στη χρόνια χορήγηση και χωρίς να έχει σαφώς αποδειχτεί το όφελός της στην οσφυαλγία
- τα οπιοειδή δηλ. φάρμακα τύπου μορφίνης. Συνήθως δίνονται με ενδοφλέβια ή ενδομυϊκή ένεση στο Νοσοκομείο αλλά υπάρχουν και κάποια σκευάσματα από το στόμα
- τα αντιεπιληπτικά ή αντικαταθλιπτικά, κυρίως για τον χρόνιο πόνο, αλλά και σε ορισμένες οξείες καταστάσεις
Πόνος στη μέση: Πότε να απευθυνθείτε σε γιατρό
• όταν ο πόνος δεν περνάει με απλά παυσίπονα σε λίγες ημέρες
• όταν ο πόνος, εκτός από τη μέση, εμφανίζεται και στο πόδι
• όταν το πόδι μουδιάζει ή αρχίζει και παραλύει
• όταν ο πόνος στη μέση παραμένει και το βράδυ, την ώρα του ύπνου, ή και ξυπνάει τον πάσχοντα από τον ύπνο του
• όταν εμφανίζεται πρόβλημα στην ούρηση, την αφόδευση ή και τη σεξουαλική λειτουργία
• όταν συνοδεύεται από πυρετό
• όταν ξεκίνησε με αφορμή ένα πέσιμο ή ένα ατύχημα
• όταν συνοδεύεται από απώλεια σωματικού βάρους
• όταν υπάρχει ιστορικό καρκίνου, οστεοπόρωσης, μακροχρόνιας χρήσης κορτιζόνης, χρήσης ενδοφλέβιων ναρκωτικών ή αλκοολισμού.