Η σαρκοείδωση είναι μία κατάσταση που προκαλεί φλεγμονή στον οργανισμό. Αυτή η φλεγμονή προκαλεί τον σχηματισμό μικροσκοπικών εξογκωμάτων, γνωστών ως κοκκιωμάτων, σε διάφορα σημεία μέσα στο σώμα. Η σαρκοείδωση μπορεί να προσβάλλει σχεδόν κάθε μέρος του σώματος. Μπορεί επίσης να προσβάλλει περισσότερα από ένα μέρη του σώματος ταυτόχρονα.
Πιο συχνά επηρεάζει τους πνεύμονες και τους λεμφαδένες στο θώρακα (πνευμονική σαρκοείδωση). Ωστόσο, μπορεί να επηρεάσει σχεδόν οποιοδήποτε μέρος του σώματος, συμπεριλαμβανομένων των ματιών, του δέρματος, της καρδιάς, του ήπατος, των νεφρών, των σιελογόνων αδένων, των μυών, της μύτης, των ιγμορείων, του εγκεφάλου και των νεύρων. Είναι η παρουσία των κοκκιωμάτων, που σχηματίζονται, η οποία προκαλεί τα συμπτώματα στα διάφορα μέρη του σώματος. Η ακριβής αιτία της σαρκοείδωσης δεν είναι γνωστή.
Φαίνεται ότι υπάρχει κάποια γενετική προδιάθεση για σαρκοείδωση δεδομένου ότι μπορεί να διατρέχει το οικογενειακό ιστορικό των ασθενών . Έχει διατυπωθεί η άποψη ότι μια μόλυνση ή κάποιος περιβαλλοντικός παράγοντας , μπορεί να ενεργοποιήσει την σαρκοείδωση , σε κάποιον που έχει γενετική προδιάθεση σε αυτήν. Μέχρι σήμερα, δεν έχει εντοπιστεί με βεβαιότητα κάποια συγκεκριμένη λοίμωξη ή άλλος συγκεκριμένος παράγοντας, που ενεργεί ως έναυσμα για την εκδήλωση της ασθένειας.
Σαρκοείδωση: Ποια είναι τα συμπτώματα της;
Τα συμπτώματα της σαρκοείδωσης μπορεί να διαφέρουν μεταξύ ασθενών. Αυτό συμβαίνει επειδή η σαρκοείδωση μπορεί να επηρεάσει τόσα πολλά διαφορετικά όργανα και μέρη του σώματος. Στα γενικά συμπτώματα μπορεί να περιλαμβάνονται πυρετός, απώλεια της όρεξης, αίσθημα κόπωσης, απώλεια βάρους και αρθραλγίες. Άλλα συμπτώματα εξαρτώνται από το ποιά μέρη του σώματος έχουν προσβληθεί:
Πνεύμονες
Μπορεί να παρατηρηθεί δύσπνοια (κυρίως όταν καταβάλουμε σωματική προσπάθεια), βήχας, πόνος στο στήθος ή σπανίως αιμόπτυση.
Λεμφαδένες
Μπορεί να εξογκωθούν και μπορεί να παρατηρηθούν οιδήματα στις μασχάλες και στο λαιμό. Ο γιατρός μπορεί επίσης να παρατηρήσει διοκωμένους αδένες στην περιοχή του στήθους εξετάζοντας την ακτινογραφία.
Δέρμα
Μπορεί να αναπτυχθούν μικροί όζοι (εξογκώματα) ακριβώς κάτω από την επιφάνεια του δέρματος . Μπορεί επίσης να αναπτυχθεί ένα εξάνθημα στη μύτη, τα μάγουλα, το πηγούνι και τα αυτιά , ιώδους χρώματος.
Το οζώδες ερύθημα (Erythema nodosum ) είναι μια κατάσταση που προκαλεί κόκκινους όζους (στρογγυλοποιημένα εξογκώματα), συνηθέστερα στις κνήμες. Αυτό μπορεί να αναπτυχθεί κατά την έναρξη της σαρκοείδωσης και είναι το πιο κοινό δερματικό εξάνθημα στη σαρκοείδωση.
Οφθαλμοί
Η σαρκοείδωση μπορεί να προκαλέσει φλεγμονή μέσα στους οφθαλμούς (μάτια) συμπεριλαμβανομένης της ραγοειδίτιδας , που μπορεί να επηρεάσει την όραση. Τα μάτια κοκκινίζουν και ο πόνος είναι έντονος. Η άμεση επίσκεψη στον γιατρό είναι απαραίτητη αν ο ασθενής, που πάσχει από σαρκοείδωση παρατηρήσει οποιαδήποτε συμπτώματα στα μάτια.
Καρδιά
Η σαρκοείδωση μπορεί να επηρεάσει τον ρυθμό των παλμών της καρδιάς καθιστώντας τον πιο αργό ή ανώμαλο. Βλάβη των πνευμόνων που προκαλείται από σαρκοείδωση , μπορεί επίσης να προκαλέσει αλλαγές στη δεξιά πλευρά της καρδιάς και μπορεί να την διευρύνει. Αυτό μπορεί να οδηγήσει σε καρδιακή ανεπάρκεια αν αφεθεί χωρίς θεραπεία. Η καρδιά μπορεί επίσης να διευρυνθεί γενικώς κατά την σαρκοείδωση και αυτή η κατάσταση είναι γνωστή ως καρδιομυοπάθεια. Αυτό σημαίνει ότι η καρδιά δεν μπορεί να συσπάται αρκετά έντονα και αποτελεσματικά και προκαλείται δύσπνοια. Μπορεί επίσης να οδηγήσει σε καρδιακή ανεπάρκεια.
Νεύρα
Το νευρικό σύστημα μπορεί να επηρεαστεί με διάφορους τρόπους στη σαρκοείδωση. Μπορεί να προκαλέσει πονοκεφάλους, προβλήματα στην κατάποση, χαλαρότητα του προσώπου, ένα είδος μηνιγγίτιδας καθώς και προβλήματα όρασης ή ακοής. Μπορεί επίσης να προκαλέσει μούδιασμα και μυρμήγκιασμα στο πρόσωπο, τα χέρια ή τα πόδια. Σπάνια, μπορεί να οδηγήσει σε σπασμούς ή εγκεφαλικό επεισόδιο.
Νεφροί
Η σαρκοείδωση προσβάλλει κυρίως τους νεφρούς προκαλώντας πέτρες (νεφρολιθίαση) λόγω των υψηλών επιπέδων του ασβεστίου στο αίμα και στα ούρα.
Ήπαρ και σπλήνας
Αυτά τα όργανα μπορούν να εξογκωθούν στην σαρκοείδωση αλλά σπάνια αυτό μπορεί να προκαλέσει προβλήματα με την πήξη του αίματος ή να οδηγήσει σε αναιμία.
Η διάγνωση και οι εξετάσεις που χρησιμοποιούνται για την σαρκοείδωση, εξαρτώνται από τα συμπτώματα και το όργανο που έχει προσβληθεί από τη φλεγμονή.
Σαρκοείδωση: Ποια είναι η θεραπεία της;
Περισσότερα από τα τρία τέταρτα των ατόμων με σαρκοείδωση, δεν χρειάζονται καμία ειδική αγωγή επειδή τα συμπτώματά τους δεν είναι σοβαρά. Ίσως το μόνο που χρειάζεται είναι να ληφθούν μη στεροειδή αντιφλεγμονώδη φάρμακα, όπως η ιβουπροφαίνη, για την ανακούφιση γενικά από συμπτώματα όπως πόνους στις αρθρώσεις.
Αν κάποια αγωγή είναι αναγκαία για την αντιμετώπιση της σαρκοείδωσης, ο στόχος της θεραπείας είναι να μειώσει τη φλεγμονή και ως εκ τούτου τα συμπτώματα που προκαλεί αλλά και τις βλάβες που μπορεί να επιφέρει στα διάφορα όργανα.
Κορτικοστεροειδή
Η κύρια θεραπεία για σαρκοείδωση είναι συνήθως με δισκία κορτικοστεροειδών που λαμβάνονται από το στόμα και τα οποία συμβάλουν στη μείωση της φλεγμονής. Συνήθως χρησιμοποιείται πρεδνιζολόνη και, γενικά, πρέπει στην αρχή να λαμβάνεται καθημερινά . Η θεραπεία μπορεί να χρειαστεί μέχρι και έξι μήνες ενώ μερικές φορές απαιτείται να είναι ακόμη πιο μακρόχρονη. Οι πιθανότητες να χρειαστεί θεραπεία με δισκία κορτικοστεροειδών, είναι περισσότερες όταν η σαρκοείδωση έχει προσβάλει το νευρικό σύστημα, την καρδιά ή τα μάτια ή αν διαπιστωθούν υψηλά επίπεδα ασβεστίου στο αίμα ή σοβαρά αναπνευστικά συμπτώματα των πνευμόνων.
Μερικές φορές, τα δισκία κορτικοστεροειδών μπορεί να μην είναι αποτελεσματικά ή μπορεί να προκαλέσουν παρενέργειες. Οι παρενέργειες μπορεί να περιλαμβάνουν:
- Αυξημένος κίνδυνος μόλυνσης
- Οστεοπόρωση
- Δυσκολία στον ύπνο και αλλαγές διάθεσης
- Συχνά αιματώματα
- Αύξηση βάρους
- Υψηλή αρτηριακή πίεση
- Αυξημένος κίνδυνος εκδήλωσης διαβήτη
- Σταγόνες ή αλοιφές κορτικοστεροειδών
- Σταγόνες ή αλοιφές στεροειδών, χρησιμοποιούνται μερικές φορές όταν η σαρκοείδωση προσβάλει τα μάτια.
Άλλες φαρμακευτικές αγωγές
Αν τα κορτικοστεροειδή δισκία προκαλούν παρενέργειες ή είναι αναποτελεσματικά, υπάρχουν μερικά άλλα φάρμακα που μπορούν να χρησιμοποιηθούν ως εναλλακτικές λύσεις. Αυτά είναι γενικώς γνωστά ως κυτταροτοξικά ή ανοσοκατασταλτικά φάρμακα. Περιλαμβάνουν φάρμακα όπως η μεθοτρεξάτη, η αζαθειοπρίνη και η κυκλοσπορίνη. Αυτά τα φάρμακα μπορούν να χρησιμοποιούνται από μόνα τους (αν τα στεροειδή δεν είναι αποτελεσματικά) ή μπορεί να χρησιμοποιηθούν σε συνδυασμό με στεροειδή για να μειωθεί η δόση των στεροειδών φαρμάκων που απαιτούνται.
Κάθε ένα από τα φάρμακα έχει διαφορετικές πιθανές παρενέργειες. Κάποιες ανεπιθύμητες ενέργειες μπορεί να είναι σοβαρές αλλά είναι σπάνιες και περιλαμβάνουν βλάβες στο ήπαρ και στα αιμοποιητικά κύτταρα. Ως εκ τούτου, είναι σύνηθες ο ασθενής να υποβάλλεται σε τακτικές εξετάσεις – συνήθως εξετάσεις αίματος – αν λαμβάνει κάποιο από αυτά τα φάρμακα. Οι εξετάσεις αναζητούν πιθανές παρενέργειες προτού αυτές γίνουν σοβαρές. Ο ασθενής πρέπει να ρωτά και να συζητά λεπτομερώς με τον ειδικό γιατρό για τις παρενέργειες του κάθε φαρμάκου, που του χορηγείται.