Η σχιζοφρένεια είναι μία σοβαρή ψυχική διαταραχή, μια μορφή ψύχωσης, που προκαλεί διαφορές στον τρόπο, που κάποιος σκέφτεται, νιώθει και δρα. Όσοι πάσχουν από σχιζοφρένεια δυσκολεύονται να διαχωρίσουν το αληθινό από το φανταστικό. Παρουσιάζουν ψευδαισθήσεις, παραληρητικές ιδέες και απομονώνονται, και δυσκολεύονται να προσαρμοστούν στο κοινωνικό περιβάλλον.
Στους άνδρες εμφανίζεται, συνήθως στην αρχή της δεκαετίας των 20, στις γυναίκες προς το τέλος, ενώ, όταν εμφανιστεί νωρίτερα, ονομάζεται ηβηφρένεια. Η διάγνωση και η έγκαιρη θεραπεία, η οποία θα είναι συνήθως για μεγάλο χρονικό διάστημα, αλλά θα εξασφαλίσει στον ασθενή μια φυσιολογική ζωή χωρίς συμπτώματα.
Σχιζοφρένεια: Αίτια
Τα αίτια της σχιζοφρένειας δεν είναι απολύτως σαφή. Πιθανώς είναι απόρροια γενετικών παραγόντων, προ ή περιγεννητικών επιπλοκών και νευροχημικών δυσλειτουργιών. Απεικονιστικές μελέτες έχουν δείξει, ότι υπάρχουν δομικές και μορφολογικές αλλοιώσεις του εγκεφάλου. Σχετιζόμενοι παράγοντες κινδύνου είναι το οικογενειακό ιστορικό, οι αυτοάνοσες παθήσεις ή κάποιες φλεγμονές (επηρεάζουν το νευρικό σύστημα), η μεγάλη ηλικία του πατέρα, επιπλοκές κατά την εγκυμοσύνη, λήψη ψυχοτρόπων ουσιών, κατά την εφηβική και νεαρή ενήλικη ζωή.
Σχιζοφρένεια: Συμπτώματα
Η σχιζοφρένεια εκδηλώνεται με διαφορετικό τρόπο σε κάθε άτομο. Πριν εκδηλωθούν τα πρώτα συμπτώματα, ο ασθενής, συνήθως, εμφανίζει μια προνοσηρή προσωπικότητα, δηλαδή, παράξενη συμπεριφορά, περίεργες αντιδράσεις και αλλαγή στον τρόπο που μιλά ή εκφράζεται. Έπειτα ακολουθούν τα συχνότερα συμπτώματα:
- Παράλογες σκέψεις/παραλήρημα
- Ψευδαισθήσεις
- Έμμονες ιδέες
- Αποδιοργανωμένος λόγος
- Έντονα αποδιοργανωμένη συμπεριφορά
- Έλλειψη θέλησης
- Έλλειψη συναισθημάτων
- Απάθεια
- Αδράνεια
- Αδιαφορία για καθημερινές δραστηριότητες
- Αλλαγή στην υγιεινή και στην εμφάνισή του
- Παράξενη στάση σώματος
- Αϋπνία
- Αναίτιο γέλιο
- Ευερεθιστότητα απέναντι σε αγαπημένα πρόσωπα
- Απόσυρση από την κοινωνική ζωή
- Αίσθηση ότι κάποιος τους παρακολουθεί
- Καχυποψία
- Επιθετικότητα απέναντι στους άλλους
- Απώλεια ευχαρίστησης
- Τάσεις αυτοκτονίας
Στους εφήβους (ηβηφρένεια) τα συμπτώματα που παρουσιάζονται συνήθως είναι:
- Απομόνωση από φίλους και οικογένεια
- Αιφνίδια μειωμένη απόδοση στο σχολείο
- Διαταραχές ύπνου
- Κατάθλιψη
- Υπερβολικές αντιδράσεις
- Ευερεθιστότητα
- Έλλειψη κινήτρων και ενδιαφέροντος
- Αναίτια γέλια
- Οπτικές ψευδαισθήσεις
Σχιζοφρένεια: Διάγνωση
Για τη διάγνωση της σχιζοφρένειας απαιτούνται αρκετές συνεδρίες σε ψυχίατρο για να διαπιστωθεί και κυρίως, να διαφοροποιηθεί από άλλες ψυχικές διαταραχές με παρόμοια συμπτώματα. Πολύ σημαντική για τη διάγνωση είναι η κλινική συνέντευξη, κατά την οποία ο γιατρός διαπιστώνει το είδος των συμπτωμάτων, που έχει ο ασθενής, αλλά και το βαθμό και την επικινδυνότητά τους. Ο γιατρός εφαρμόζει ειδικά διαγνωστικά τεστ, όπου εντοπίζεται αν πληρούνται τα διαγνωστικά κριτήρια.
Σχιζοφρένεια: Θεραπεία και αντιμετώπιση
Η θεραπεία της σχιζοφρένειας περιλαμβάνει φαρμακευτική αγωγή και ψυχοθεραπεία. Η κάθε περίπτωση ασθενούς είναι διαφορετική, γι’ αυτό και η θεραπευτική προσέγγιση πρέπει να είναι εξατομικευμένη. Σε ορισμένες δύσκολες περιπτώσεις μπορεί να εφαρμοστεί και ηλεκτροσπασμοθεραπεία. Κάποιες περιπτώσεις ασθενών είναι βαριές, γι’ αυτό χρήζουν νοσηλείας. Ωστόσο, υπάρχουν συχνές περιπτώσεις ασθενών που ζουν καλά με τα φάρμακα.
Τα φάρμακα που χορηγούνται συνήθως σε αρχικό στάδιο είναι τα αντιψυχωτικά. Δρουν εμποδίζοντας την επίδραση της χημικής ουσίας ντοπαμίνης στον εγκέφαλο. Τα αντιψυχωτικά μειώνουν το στρες και την ευερεθιστότητα, που μπορεί να νιώθει ο ασθενής, όταν βιώνει ένα επεισόδιο σχιζοφρένειας, ενώ μερικές μέρες μετά μπορούν να μειώσουν και το σύμπτωμα των ψευδαισθήσεων και των παραληρηματικών σκέψεων.
Η οικογένεια και οι φίλοι του ασθενούς παίζουν πολύ σημαντικό ρόλο στην πορεία και στην εξέλιξη της νόσου. Βοηθά πολύ τον πάσχοντα, αν το περιβάλλον του είναι υποστηρικτικό και δείχνει κατανόηση. Η κριτική και η αμφισβήτηση των όσων βιώνει δεν τον βοηθούν, αλλά τον κάνουν να φοβάται περισσότερο και έτσι, να γίνεται πιο επιθετικός.