Η βιοτίνη (βιταμίνη Β7 ή βιταμίνη Η) ανήκει στις υδατοδιαλυτές βιταμίνες και συγκεκριμένα στο σύμπλεγμα βιταμινών Β. Ανακαλύφθηκε το 1927 από τον βιοχημικό M.A. Boas αλλά χρειάστηκαν άλλα 40 χρόνια έρευνας για να συμπεριληφθεί στις βιταμίνες. Είναι απαραίτητη σε όλους τους οργανισμούς αλλά συντίθεται μόνο από βακτήρια και άλλους μικροοργανισμούς.
Βιοτίνη: Ποια η δράση της στον οργανισμό μας;
Η δράση της βιοτίνης οφείλεται στην ικανότητά της να δεσμεύει και να μεταφέρει το διοξείδιο του άνθρακα, το οποίο χρησιμοποιείται ως υπόστρωμα για πολλές αντιδράσεις σύνθεσης. Για το λόγο αυτό, αποτελεί συνένζυμο σε αντιδράσεις καρβοξυλίωσης, που καταλύονται από ένζυμα, που ονομάζονται καρβοξυλάσες.
Συμμετέχει σε πλήθος μεταβολικών αντιδράσεων όπως στη σύνθεση των λιπαρών οξέων, τη γλυκονεογένεση, το μεταβολισμό των διακλαδισμένων λιπαρών οξέων και το μεταβολισμό της λευκίνης.
- Στη σύνθεση των λιπαρών οξέων αποτελεί συνένζυμο του ενζύμου καρβοξυλάση του ακέτυλο-CoA που καταλύει τη μετατροπή του ακέτυλο-CoA σε μηλόνυλο-CoA.
- Η βιοτίνη αποτελεί επίσης συνένζυμο της πυροσταφυλικής καρβοξυλάσης, ενός ενζύμου της γλυκονεογένεσης.
- Η προπιόνυλο-CoA καρβοξυλάση καταλύει τη μετατροπή του προπιόνυλο-CoA σε S-μεθυλο-μηλόνυλο-CoA, στα πλαίσια του μεταβολισμού των διακλαδισμένων λιπαρών οξέων.
- Τέλος, η μεθυλο-κρωτόνυλο-CoA καρβοξυλάση καταλύει τη μετατροπή του β-μεθυλο-κρωτόνυλο-CoA σε β-μεθυλο-γλουτακόνυλο-CoA, κατά τις αντιδράσεις μεταβολισμού της λευκίνης
Βιοτίνη: Ποιες είναι οι πιο συχνές χρήσεις της;
Η βιοτίνη παίζει ρόλο στην ανάπτυξη του δέρματος των μαλλιών και των νυχιών. Περιέχεται σε πολλά σκευάσματα καλλυντικών και σαμπουάν. Έχει χρησιμοποιηθεί για την αντιμετώπιση της τριχόπτωσης και της σμηγματορροϊκής δερματίτιδας. Επίσης χρησιμοποιείται για τη θεραπεία των μυικών πόνων και της δερματίτιδας
Η βιοτίνη, πιθανώς, συμμετέχει και στην παθογένεια του σακχαρώδους διαβήτη μειώνοντας τα επίπεδα της γλυκόζης και εμποδίζοντας την ανάπτυξη διαβητικής νεφροπάθειας. Έρευνες έδειξαν ότι η συμπληρωματική χορήγηση βιοτίνης μειώνει τα υψηλά επίπεδα σακχάρου των ατόμων με διαβήτη τύπου 2 (μη ινσουλινοεξαρτώμενου διαβήτη) αλλά και τα τριγλυκερίδια τόσο σε διαβητικά (τύπου 2) όσο και σε μη διαβητικά που έπασχαν από υπερτριγλυκεριδαιμία.
Ωστόσο, αρκετές έρευνες έχουν δείξει ότι ο συνδυασμός χορήγησης βιοτίνης και χρωμίου συμβάλλει στον καλύτερο γλυκαιμικό έλεγχο ατόμων με διαβήτη τύπου 2. Έρευνες δείχνουν, πως ενώ η έλλειψη βιοτίνης έχει ως επακόλουθο την τριχόπτωση, δεν έχει επιβεβαιωθεί ακόμα ότι η συμπληρωματική χορήγηση βιοτίνης συμβάλει στην προφύλαξη ή μείωση της τριχόπτωσης. Ωστόσο, υπάρχουν έρευνες που υποστηρίζουν ότι η χορήγηση βιοτίνης συμβάλλει στην αύξηση του πάχους και της ανθεκτικότητας στα νύχια.
Βιοτίνη: Πότε προκαλείται έλλειψη;
Η ανεπάρκεια βιοτίνης μπορεί να συμβεί πολύ σπάνια, διότι η συνιστώμενη ημερήσια πρόσληψη ανέρχεται μόλις στα 0.25 mg και η συνήθης διατροφή περιέχει το ποσό αυτό της βιταμίνης. Εξάλλου η βιοτίνη παράγεται από τα μικρόβια του εντέρου.
Τα συμπτώματα της έλλειψης βιοτίνης αφορούν το δέρμα και τα μαλλιά (σμηγματορροϊκή δερματίτιδα, ξηροδερμία, αλωπεκία), αλλά είναι δυνατόν να εμφανιστούν και νευρολογικές διαταραχές, εξάντληση, πόνοι στους μύες, ανορεξία, εξανθήματα, τριχόπτωση και ναυτία.
Έλλειψη βιοτίνης μπορεί να προκληθεί εξαιτίας όλων των ασθενειών που διαταράσσουν την ισορροπία της χλωρίδας του εντέρου. Η αλλοίωση της εντερικής χλωρίδας έχει δυσάρεστες συνέπειες
Επιπροσθέτως, η αβιδίνη, μία πρωτεΐνη που υπάρχει ενεργός στο λεύκωμα του ωμού αυγού, σχηματίζει με την βιοτίνη σταθερό σύμπλοκο και τη δεσμεύει. Με τον τρόπο αυτό μπορεί να δημιουργηθεί τεχνητή αβιταμίνωση. Αυτό βέβαια μπορεί να συμβεί σε άτομα που καταναλώνουν ωμά αυγά για μεγάλες περιόδους. Αντίθετα, στο μαγειρεμένο αυγό η αβιδίνη μετουσιώνεται και χάνει την ικανότητα σύνδεσής της με τη βιοτίνη.
Η έλλειψη βιοτίνης προκαλεί τριχόπτωση, κόκκινα εξανθήματα γύρω από τα μάτια, τη μύτη, το στόμα και στη γεννητική περιοχή. Παρατηρούνται νευρολογικά συμπτώματα στους ενήλικες που περιλαμβάνουν κατάθλιψη, λήθαργο, παραισθήσεις, μούδιασμα, τσούξιμο και φαγούρα.
Αν η πρόσληψη βιοτίνης μέσω διατροφής είναι ανεπαρκής, τότε ένα πολυβιταμινούχο σκεύασμα θα προσφέρει το λιγότερο 30mcg βιοτίνης/ημέρα.
Βιοτίνη: Σε ποια τρόφιμα συναντάται;
- Μαγιά
- Ψωμί, πολύσπορο
- Αυγό
- Τυρί
- Συκώτι
- Χοιρινό
- Σολωμός
- Αβοκάντο
- Βατόμουρα-Σμέουρα
- Κουνουπίδι