Βουίζουν τα αυτιά σου; Αυτές είναι οι πιθανές αιτίες

Βουίζουν τα αυτιά σου; Οι εμβοές (βουητό στο αυτί) είναι η αντίληψη ήχων μέσα στο αυτί ή, γενικότερα στο κεφάλι, οι οποίοι δεν παράγονται από κάποια εξωτερική πηγή. Συνήθως ο ασθενής είναι ο μόνος που αντιλαμβάνεται τα βουητά ενώ πολύ πιο σπάνια κάποιος τρίτος μπορεί να τα ακούσει.

Το βουητό, οι εμβοές είναι θόρυβοι (κουδουνίσματα, βουίσματα, σφύριγματα κ.α) στα αυτιά ή το κεφάλι του ασθενούς, χωρίς να υπάρχει αντικειμενική πηγή παραγωγής αυτού του θορύβου. Για τον ασθενή που βιώνει τις εμβοές αυτές μπορεί να εκδηλωθούν ως εξής:

• Κουδούνισμα
• Βουητό
• Σφύριγμα
• Ήχος τζιτζικιών
• Βρυχηθμός
• Παράσιτα ραδιοφώνου
• Ήχοι «κλικ»

Είναι δυνατόν να είναι συνεχείς ή διαλείπουσες, σταθερές ή παλμικές, ενώ ποικίλλουν σε ρυθμό και ένταση και μπορεί να εντοπιστούν στο ένα η και τα δύο αυτιά.

Οι συχνότερες αιτίες εμφάνισης εμβοών είναι η βαρηκοΐα (οξύ ή χρόνιο ακουστικό τραύμα, πρεσβυακουσία, χρήση ωτοτοξικών φαρμάκων κ.α), παθήσεις αυτιών (ωτοσκλήρυνση, χρόνια μέση ωτίτιδα, νόσος Meniere κ.α), νευρολογικά προβλήματα,  ακουστικά νευρινώματα, λήψη φαρμάκων (ψυχιατρικά, νευρολογικά κ.α), υπέρταση, κακώσεις κεφαλής και πολλές άλλες.

Βουίζουν τα αυτιά σου: Ποιοι τύποι εμβοών υπάρχουν;

Υποκειμενικές Εμβοές

Οι ήχοι γίνονται αντιληπτοί μόνο από τον ασθενή. Πρόκειται για τον πιο συχνό τύπο εμβοών οι οποίες μπορεί να προκληθούν εξαιτίας κάποιου προβλήματος στο εξωτερικό, το μέσο ή το εσωτερικό αυτί. Επίσης μπορεί να οφείλονται σε διαταραχές των ακουστικών νεύρων ή του τμήματος του εγκεφάλου που ερμηνεύει τα νευρικά σήματα ως ήχους.

Αντικειμενικές Εμβοές

Πρόκειται για ήχους που μπορεί να ακούσει και ο γιατρός κατά τη διάρκεια της εξέτασης. Οι αντικειμενικές εμβοές είναι πιο σπάνιες και μπορεί να οφείλονται σε κάποια διαταραχή των αιμοφόρων αγγείων, σε κάποια πάθηση των ακουστικών οσταρίων  στο μέσο αυτί ή σε μυϊκούς σπασμούς.

Βουίζουν τα αυτιά σου: Πώς εκτιμώνται οι εμβοές;

Η πλήρης Ωτορινολαρυγγολογική εξέταση που περιλαμβάνει τη λήψη ενός ολοκληρωμένου ιατρικού ιστορικού, τη φυσική εξέταση και μια σειρά διαγνωστικών εξετάσεων (ακοολογικές και απεικονιστικές) κρίνεται απαραίτητη για την ορθή εκτίμηση των ασθενών με εμβοές.

Οι εμβοές μπορεί να ταξινομηθούν σε εμβοές ήπιας και σοβαρής μορφής. Ήπιας μορφής χαρακτηρίζονται όταν γίνονται αντιληπτές από τον ασθενή περιστασιακά ή μόνο όταν βρίσκεται σε ήσυχο περιβάλλον και συνήθως δεν δημιουργούν ιδιαίτερο πρόβλημα.

Όταν όμως αναφέρονται ως ένα πολύ ενοχλητικό σύμπτωμα, το οποίο συχνά επηρεάζει την ποιότητα ζωής του ασθενούς, τότε μιλάμε για σοβαρής μορφής.

Βουίζουν τα αυτιά σου: Ποιες είναι οι συχνότερες αιτίες που προκαλούν τις εμβοές;

Υπάρχει πληθώρα αιτίων που μπορούν να προκαλέσουν ή να επιδεινώσουν τις ήδη υπάρχουσες εμβοές. Αρκετές φορές μάλιστα η ακριβής αιτιολογία δεν είναι ξεκάθαρη.

Μία συχνή αιτία των εμβοών είναι η βλάβη στα τριχωτά κύτταρα του έσω αυτιού. Πρόκειται για μικροσκοπικά νευρικά κύτταρα των οποίων οι απολήξεις φυσιολογικά κινούνται ανάλογα με την πίεση των ηχητικών κυμάτων.

Με αυτόν τον τρόπο τα κύτταρα αυτά απελευθερώνουν ηλεκτρικά σήματα τα οποία μέσω του ακουστικού νεύρου φτάνουν στον εγκέφαλο όπου ερμηνεύονται ως ήχοι.

Σε περίπτωση που τα τριχωτά κύτταρα έχουν υποστεί κάποια αλλοίωση τα σήματα που απελευθερώνουν είναι ακανόνιστα και αυτό οδηγεί τον ανθρώπινο εγκέφαλο στην αντίληψη των εμβοών.

Οι συχνότερες αιτίες στις οποίες οφείλονται οι εμβοές περιλαμβάνουν:

• Πρεσβυακουσία (βαρηκοΐα σχετιζόμενη με την ηλικία): Στους περισσότερους ανθρώπους τα προβλήματα ακοής ξεκινούν από την ηλικία των 60 ετών και συχνά συνοδεύονται από εμβοές.
• Έκθεση σε μεγάλης έντασης θορύβους: Από τις πιο συνήθεις αιτίες εμβοών. Η έκθεση σε δυνατούς θορύβους, είτε μακράς είτε βραχείας διάρκειας, μπορεί να προκαλέσει μόνιμες ακουστικές βλάβες.
• Υπερβολική συγκέντρωση κυψελίδας (κερί) στο αυτί: Όταν παρουσιάζεται υπερβολική συγκέντρωση κυψελίδας στο αυτί, τότε ο ασθενής εμφανίζει προβλήματα ακοής και συχνά εμβοές.
• Δυσλειτουργία της ευσταχιανής σάλπιγγας.
• Σύνδρομο Meniere
• Ασθένεια του έσω αυτιού που χαρακτηρίζεται από την εξής τριάδα συμπτωμάτων: βαρηκοΐα, εμβοές και ίλιγγο-ζάλη.
• Ωτοσκλήρυνση: Η ωτοσκλήρυνση είναι μία πάθηση του μέσου αυτιού που χαρακτηρίζεται από την καθήλωση του αναβολέα, ενός ακουστικού οσταρίου που είναι πολύ σημαντικό για την ακοή.
• Προβλήματα της κροταφογναθικής άρθρωσης.
• Ακουστικό νευρίνωμα: Πρόκειται για καλοήθη όγκο ο οποίος αναπτύσσεται πάνω στο ακουστικό νεύρο και εκδηλώνεται κλινικά με εμβοές, βαρηκοΐα και αστάθεια.
• Άλλες παθήσεις
  Υψηλή αρτηριακή πίεση, καρδιαγγειακές παθήσεις, αναιμία, αλλεργίες, υποθυρεοειδισμός, διαβήτης, κ.α.
• Τραυματισμός στο κεφάλι ή το λαιμό: Σε μερικούς ανθρώπους, η κατανάλωση αλκοόλ, το κάπνισμα και η λήψη καφεΐνης μπορεί να αυξήσουν τις εμβοές, ενώ επιπλέον παράγοντες επιδείνωσής τους είναι το άγχος και η κόπωση.

Βουίζουν τα αυτιά σου: Ποια φάρμακα επιδεινώνουν την κατάσταση;

Τα φάρμακα που μπορεί να επιδεινώσουν τις ήδη υπάρχουσες αλλά και να προκαλέσουν τις εμβοές είναι:

• Ασπιρίνη και άλλα μη στεροειδή αντιφλεγμονώδη φάρμακα
• Συγκεκριμένα αντιβιοτικά
• Διουρητικά
• Τρικυκλικά αντικαταθλιπτικά
• Ανθελονοσιακά φάρμακα (χλωροκίνη, κινίνη)
• Φάρμακα για τον καρκίνο, όπως είναι η μεθοτρεξάτη και σισπλατίνη

Βουίζουν τα αυτιά σου: Πώς αντιμετωπίζονται οι εμβοές;

Παρόλο που σε πολλούς τύπους εμβοών η ίαση είναι δύσκoλη, παραμένει μύθος η άποψη ότι δεν υπάρχει καμία θεραπεία ή ότι πρέπει να μάθουν οι ασθενείς να ζουν με το πρόβλημα αυτό.

Οι σύγχρονες εξελίξεις προσφέρουν πολλές θεραπευτικές επιλογές σημαντικής ανακούφισης των ασθενών που πάσχουν από εμβοές. Η πρώτη σημαντική προσέγγιση του ασθενούς απαιτεί την επεξήγηση με απλοϊκούς όρους της βασικής λειτουργίας της ακοής και το μηχανισμό παραγωγής της εμβοής.

Είναι σημαντικό για του ασθενείς να ενημερώνονται ότι το σύμπτωμα αυτό μειώνεται σε ένταση τις περισσότερες φορές με την πάροδο του χρόνου και ότι μόνο σε ένα μικρό ποσοστό περιστατικών εμμένει ή και αυξάνει σε ένταση.

Εξίσου σημαντικό είναι η ενημέρωση ότι δεν πάσχουν από μια σοβαρή ασθένεια, όπως ένα όγκο εγκεφάλου ή ότι πρόκειται να χάσουν πλήρως την ακοή τους.

Είναι αξιοσημείωτο το υψηλό ποσοστό των ασθενών, ιδιαίτερα εκείνων που πάσχουν από μία ήπια μορφή, που βρίσκει άμεση ανακούφιση μετά από την ενημέρωση για την καλοήθη φύση του προβλήματός τους, καθώς λύνεται ο “φαύλος κύκλος” μεταξύ εμβοών και άγχους.

Μια δεύτερη σημαντική προσέγγιση απαιτεί την ενημέρωση για την αποφυγή έκθεσης σε έντονο θόρυβο και την λήψη ερεθιστικών ουσιών, όπως η καφεΐνη και η νικοτίνη.

Είναι επίσης σημαντική η υπενθύμιση ότι η καφεΐνη δεν περιέχεται μόνο στον καφέ, αλλά επίσης και στο τσάι και τη σοκολάτα. Πρέπει να αποφεύγεται η λήψη φαρμακευτικών σκευασμάτων που περιέχουν ακετυλοσαλικυλικό οξύ και τα μη- στεροειδή αντιφλεγμονώδη.

Επίσης είναι χρήσιμες οι τεχνικές ηχοκάλυψης στο σπίτι, όπως η ρύθμιση της βελόνας του ραδιοφώνου μεταξύ των σταθμών και η παραγωγή ενός θορύβου ευρέως φάσματος.

Οι δύο πιο διαδεδομένες τεχνικές για την αντιμετώπιση των εμβοών σήμερα είναι η ηχοκάλυψη (masking) και η θεραπεία επανεκπαίδευσης για τις εμβοές (Tinnitus retraining therapy – TRT).

Βουίζουν τα αυτιά σου: Ηχοκάλυψη των εμβοών

Η ηχοκάλυψη έχει ως στόχο την εφαρμογή ενός εξωτερικού ήχου για την επικάλυψη των εμβοών, αφού είναι γεγονός ότι πολλοί ασθενείς ανέχονται ένα εξωτερικό ήχο καλύτερα σε σχέση με τις εμβοές τους.

Οι εμβοές μπορεί να επικαλυφθούν επιτυχώς σε ποσοστό 95% των ασθενών με τη χρήση ενός εξωτερικού ήχου κάλυψης, που εκπέμπεται από έναν ειδικό εξοπλισμό όπως φορητές συσκευές ηχοκάλυψης.

Στις φορητές συσκευές ηχοκάλυψης περιλαμβάνονται τα ακουστικά βαρηκοΐας και οι συσκευές ηχοκάλυψης των εμβοών.

Όπως προαναφέρθηκε, η πλειοψηφία των ασθενών που πάσχουν από εμβοές έχουν βαρηκοΐα και οι εμβοές τους συνήθως αναλογούν στην συχνότητα της βαρηκοΐας τους.

Τα ακουστικά βαρηκοΐας παρέχουν ένα είδος ηχοκάλυψης λόγω της ενίσχυσης των ήχων του περιβάλλοντος, γεγονός που επικαλύπτει ηχητικά τις εμβοές.

Οι συσκευές ηχοκάλυψης των εμβοών παράγουν ένα θόρυβο – βόμβο, έχουν παρόμοιο σχήμα με τα ακουστικά βαρηκοΐας, και έχουν ειδικό ρυθμιστή που μπορεί να χρησιμοποιηθεί από το χρήστη ώστε να επιλέγεται η ιδανική συχνότητα για την επίτευξη ηχοκάλυψηςστο δυνατόν χαμηλότερο επίπεδο θορύβου.

Οι συσκευές αυτές συνιστώνται για τους ασθενείς εκείνους με φυσιολογική ή σχεδόν φυσιολογική ακοή.

Βουίζουν τα αυτιά σου: Θεραπεία επανεκπαίδευσης των εμβοών (Tinnitusretrainingtherapy)

Η θεραπεία επανεκπαίδευσης των εμβοών (Tinnitus retraining therapy – TRT) βασίζεται στον κάματο του νευρικού συστήματος που ορίζεται ως «φαινόμενο κατά το οποίον η ανταπόκριση του νευρικού συστήματος μειώνεται ή αναστέλλεται κατά τη διάρκεια συνεχόμενων ερεθισμών».

Η θεραπεία επανεκπαίδευσης των εμβοών είναι διαφορετική από τη θεραπεία ηχοκάλυψης. Στην πρώτη, το επίπεδο του ήχου που παράγεται από την συσκευή ήχων πρέπει να βρίσκεται σε κατώτερο επίπεδο σε σχέση με αυτό της αντιλήψεως των εμβοών. Στη δεύτερη, η ένταση του ήχου είναι σε υψηλότερο επίπεδο από αυτή της αντιλήψεως των εμβοών.

Βουίζουν τα αυτιά σου: Φαρμακευτική θεραπεία

Η χορήγηση αντικαταθλιπτικών φαρμάκων, όπως η νορτριπτυλίνη και η αμιτριπτυλίνη είναι ωφέλιμη στους ασθενείς που πάσχουν από σοβαρής μορφής εμβοή.

Έχει αναφερθεί ότι η παρουσία αϋπνίας σε άτομα με εμβοή αποτελεί το καλύτερο προγνωστικό στοιχείο ανταπόκρισης στη θεραπεία με νορτριπτυλίνη.

Παρόλα αυτά, πρέπει να είναι κανείς ενήμερος ότι η οικογένεια των τρικυκλικών αντικαταθλιπτικών μπορεί μερικές φορές να επιδεινώσει την εμβοή. Η απραζολάμη έχει επίσης ευεργετική δράση κατά των εμβοών.

Βουίζουν τα αυτιά σου: Διακρανιακή μαγνητική διέγερση και ηλεκτρική διέγερση του ακουστικού φλοιού

Έχει βρεθεί ότι η διακρανική μαγνητική διέγερση με επαναλαμβανόμενες χαμηλές συχνότητες (low frequency repetitive transcranial magnetic stimulation (rTMS) και η ηλεκτρική διέγερση του ακουστικό φλοιού (electrical stimulation of the auditory cortex) είναι αποτελεσματικές για τους ασθενείς που πάσχουν από χρόνιες εμβοές.

Οι δύο αυτοί μέθοδοι έχουν δώσει πολύ ενθαρυντικά στοιχεία για την αντιμετώπιση ασθενών με χρόνιες εμβοές σοβαρής μορφής, είναι όμως ακόμα σε πειραματικό στάδιο.