Η ξηροστομία είναι το αίσθημα ξηρότητας του στόματος που, στις περισσότερες περιπτώσεις, οφείλεται σε μειωμένη η κακή λειτουργία των σιαλογόνων αδένων και σε ελαττωμένη παραγωγή σάλιου.
Όλοι χρειαζόμαστε το σάλιο για να υγράνουμε και να καθαρίζουμε το στόμα μας καθώς και για να αφομοιώνουμε τις τροφές που καταναλώνουμε. Το σάλιο δεν διατηρεί απλώς το στόμα υγρό, αλλά βοηθάει στην πέψη των τροφών, προστατεύει τα δόντια από τη φθορά, αποτρέπει τις μολύνσεις, ελέγχοντας τα βακτηρίδια του στόματος και σας επιτρέπει να μασάτε και να καταπίνετε.
Το σάλιο εμποδίζει επίσης τη μόλυνση διατηρώντας υπό έλεγχο τα βακτηρίδια και τους μύκητες στο στόμα. Όταν δεν παράγουμε αρκετό σάλιο, το στόμα μας γίνεται ξηρό και νιώθουμε άβολα. Αυτό το φαινόμενο είναι γνωστό ως ξηροστομία και εάν είναι μόνιμη, γίνεται δυσάρεστη και μπορεί να δημιουργήσει σοβαρότερα προβλήματα υγείας ή να αποτελεί σύμπτωμα κάποιου σοβαρού προβλήματος.
Ξηροστομία: Αίτια
Έχετε ξηροστομία όταν δεν έχετε αρκετό σάλιο, για να διατηρηθεί η υγρασία του στόματός σας. Ο καθένας μας μπορεί να έχει που και που ξηροστομία και ιδιαίτερα όσοι είναι νευρικοί, ταραγμένοι ή πιέζονται από άγχος. Όμως η δυσλειτουργία των σιελογόνων αδένων που παράγουν το σάλιο, μπορεί να οφείλεται σε πολλούς λόγους, όπως:
- Φάρμακα: Εκατοντάδες φάρμακα προκαλούν ξηροστομία ως παρενέργεια. Εκείνα που είναι πιο πιθανό να σας προκαλέσουν αυτό το πρόβλημα είναι μερικά από τα φάρμακα που χρησιμοποιούνται για τη θεραπεία της κατάθλιψης, της νευροπάθειας, του άγχους, καθώς επίσης και κάποια αντιισταμινικά, αποσυμφορητικά, μυοχαλαρωτικά και αναλγητικά φάρμακα.
- Γήρανση: Η διαδικασία της γήρανσης δεν προκαλεί αναγκαστικά ξηροστομία. Ωστόσο, οι ηλικιωμένοι είναι πιο πιθανό να λαμβάνουν φάρμακα που μπορεί να προκαλέσουν ξηροστομία και είναι πιο πιθανό να έχουν άλλα προβλήματα υγείας που μπορεί να οδηγήσουν στο ίδιο αποτέλεσμα.
- Θεραπευτική αγωγή για καρκίνο: Τα φάρμακα χημειοθεραπείας μπορεί να αλλάξουν την φύση του σάλιου και την ποσότητα που παράγεται. Αυτό μπορεί να είναι προσωρινό, με την κανονική ροή σιέλου να αποκαθίσταται μετά τον κύκλο της θεραπείας.
- Νευρική βλάβη: Ένας τραυματισμός ή μια χειρουργική επέμβαση που προκαλεί νευρική βλάβη στο κεφάλι, στον λαιμό και την γύρω περιοχή μπορεί να οδηγήσει σε ξηροστομία.
- Άλλες ασθένειες: Το ξηρό στόμα μπορεί να είναι συνέπεια κάποιων ασθενειών, συμπεριλαμβανομένης του αυτοάνοσου συνδρόμου Sjogren ή του HIV / AIDS. Το εγκεφαλικό επεισόδιο και η νόσος του Alzheimer μπορεί να επίσης προκαλέσουν κάποια ξηροστομία, ακόμη και αν οι σιελογόνοι αδένες λειτουργούν κανονικά. Το ροχαλητό και η αναπνοή για πολλές ώρες με το στόμα ανοιχτό, επίσης, μπορεί να συμβάλλει στην ξηροστομία.
- Αφυδάτωση: Καταστάσεις που οδηγούν σε αφυδάτωση, όπως πυρετός, υπερβολική εφίδρωση, εμετός, διάρροια, απώλεια αίματος, και εγκαύματα μπορεί να προκαλέσουν ξηροστομία.
- Κάπνισμα: Το κάπνισμα ή το μάσημα του καπνού μπορεί να αυξήσει τα συμπτώματα της ξηροστομίας.
Ξηροστομία: Συμπτώματα
Καθένας μας έχει μια αίσθηση ξηρότητας στο στόμα του που και που. Όμως εάν αυτή η αίσθηση επιμένει, τότε μπορεί να έχετε κάποιο πρόβλημα στη ροή του σάλιου. Ορισμένα από τα συμπτώματα της ξηροστομίας είναι:
- δυσκολία στη μάσηση και στην κατάποση ξηρών τροφών,
- καυσαλγία,
- διαταραχές γεύσης-όσφρησης,
- κακοσμία,
- γλώσσα λεία, ξηρή, λοβωτή, συχνά ερυθρή,
- καντιντίαση (μυκητίαση) του στόματος,
- φλεγμονή στις γωνίες του στόματος (συγχειλίτιδα) ,
- ξηρότητα και απολέπιση στα χείλη,
- προβλήματα στη συγκράτηση οδοντοστοιχιών,
- αυξημένη τάση για τερηδόνα και νοσήματα του περιοδοντίου (ούλων).
Ξηροστομία: Αντιμετώπιση και Θεραπεία
Ο πιο σίγουρος τρόπος για να απαλλαγείτε από την ξηροστομία είναι να θεραπεύσετε την αιτία που την προκαλεί. Εάν οφείλεται στα φάρμακα που παίρνετε, ζητήστε από το γιατρό σας να σας τα αλλάξει ή να αλλάξει τη δοσολογία τους. Εάν οι σιελογόνοι αδένες σας δεν λειτουργούν κανονικά, αλλά παράγουν κάποια ποσότητα σάλιου, ο γιατρός σας μπορεί να σας συστήσει κάποιο φάρμακο που βελτιώνει τη λειτουργία των σιελογόνων αδένων.
Εάν δεν μπορεί να εξουδετερωθεί η αιτία που σας προκαλεί ξηροστομία ή μέχρι να εξουδετερωθεί, μπορείτε να αποκαταστήσετε την υγρασία στο στόμα σας, με διάφορους τρόπους. Ο οδοντίατρός σας μπορεί να σας συστήσει υποκατάστατα του σάλιου ή και ειδικά στοματικά διαλύματα που θα σας ανακουφίσουν. Μπορείτε επίσης:
- Να πίνετε συχνά νερό ή χυμούς χωρίς ζάχαρη
- Να μασάτε τσίχλες χωρίς ζάχαρη ή σκληρές καραμέλες χωρίς ζάχαρη, για να ενισχύετε τη ροή του σάλιου (εάν λειτουργούν έστω και ελάχιστα οι σιελογόνοι αδένες σας)
- Να αποφεύγετε το κάπνισμα και το αλκοόλ, και τα δύο ξηραίνουν το στόμα
- Να ξέρετε ότι οι αλμυρές και οι πικάντικες τροφές προκαλούν πόνο στο στεγνό στόμα
- Να χρησιμοποιείτε υγραντήρα ατμόσφαιρας τη νύχτα.