Έχετε διαπιστώσει ότι στο σώμα μας οι τρίχες αυξάνονται με μεγαλύτερο ρυθμό από το κανονικό; Μήπως έχετε δασυτριχισμό και δεν το γνωρίζετε;

Ο όρος δασυτριχισμός χρησιμοποιείται για να περιγράψει την αυξημένη, περισσότερο από το φυσιολογικό, τριχοφυϊα σε μια γυναίκα,  σε περιοχές που συνήθως υπάρχει μόνο χνούδι και όχι κανονικές τρίχες, όπως το πρόσωπο, ο λαιμός, η πλάτη, η κοιλιά, το στήθος. Ο δασυτριχισμός μπορεί να είναι ήπιος, μέσης βαρύτητας ή σοβαρός. Η υπερτρίχωση, ακόμα και σε ήπια επίπεδα, μπορεί να έχει σημαντικό αντίκτυπο στην ζωή μιας γυναίκας και να επηρεάσει την ψυχική της ισορροπία. Κάθε γυναίκα που θεωρεί ότι έχει τριχοφυϊα που επηρεάζει την εικόνα που έχει για το σώμα της και την εμφάνιση της, θα πρέπει να το συζητά με τον ιατρό της.

Συχνά η ήπια αύξηση στην παραγωγή τριχών είναι θέμα καταγωγής, αλλά πολλές φορές,και ειδικά όταν η υπερτρίχωση συνοδεύεται και από διαταραχές στη περίοδο ή άλλα συμπτώματα, μπορεί να είναι εκδήλωση μιας σημαντικής ορμονικής διαταραχής.

Δασυτριχισμός: Ποιες οι αιτίες

Όλες οι γυναίκες παράγουν σε ορισμένη ποσότητα ανδρικές ορμόνες (ανδρογόνα) ,τόσο από τις ωοθήκες όσο και από τα επινεφρίδια τους. Οι ανδρικές ορμόνες είναι απαραίτητες για την φυσιολογική ανάπτυξη του φύλου, του σκελετού και την σεξουαλική λειτουργία. Η ανάπτυξη δασυτριχισμού, καθώς και η βαρύτητα του εξαρτάται από τα επίπεδα των ανδρογόνων στο αίμα, αλλά και από την τοπική δράση τους στην ρίζα της τρίχας.

Αν μια γυναίκα έχει αυξημένα επίπεδα ανδρικών ορμονών, τότε μπορεί να εμφανίσει διάφορα συμπτώματα που προκαλούνται από τις ανδρικές ορμόνες όπως αυξημένη τριχοφυϊα, ακμή, απώλεια μαλλιών (ανδρικού τύπου αλωπεκία), διαταραχές στην περίοδο κλπ.
Διάφορες ορμονικές παθήσεις μπορούν να προκαλέσουν αυξημένη παραγωγή στις ανδρικές ορμόνες.

Η πιο συχνή διαταραχή που σχετίζεται με τα αυξημένα ανδρογόνα είναι το σύνδρομο των πολυκυστικών ωοθηκών (ΣΠΩ), που επηρεάζει μέχρι και 10% των γυναικών αναπαραγωγικής ηλικίας. Οι γυναίκες με ΣΠΩ εκτός από υπερτρίχωση και αυξημένα ανδρογόνα έχουν συνήθως και διαταραχές στην περίοδο, ακμή, υπογονιμότητα και, αρκετά συχνά προβλήματα με το βάρος τους.

Σε περιπτώσεις αυξημένων ανδρικών ορμονών με διαταραχές στην περίοδο, θα  πρέπει, πριν υποθέσουμε ότι η αιτία είναι το ΣΠΩ, πρώτα να αποκλείσουμε άλλες ορμονικές διαταραχές όπως:

• Υποθυρεοειδισμός
• Υπερπρολακτιναιμία
• Υπερβολική έκκριση κορτιζόλης (σύνδρομο Cushing)
• Ενζυματική διαταραχή των επινεφριδίων (συγγενής υπερπλασία των επινεφριδίων)
• Όγκος επινεφριδίων που παράγει ανδρικές ορμόνες

Μερικά φάρμακα μπορούν να προκαλέσουν αυξημένη παραγωγή ανδρικών ορμονών (όπως τα αναβολικά στεροειδή).
Συχνά, μια γυναίκα μπορεί να έχει υπερτρίχωση, χωρίς αυξημένα επίπεδα ανδρογόνων στο αίμα και χωρίς συγκεκριμένη ορμονική διαταραχή. Στις περιπτώσεις αυτές έχουμε «ιδιοπαθή» δασυτριχισμό, έχουμε δηλαδή υπερτρίχωση χωρίς να υπάρχει εμφανής αιτία.

Πρέπει όλες οι γυναίκες με υπερτρίχωση να ελέγξουν τα επίπεδα των ανδρογόνων τους;

Αν μια γυναίκα έχει ήπιο δασυτριχισμό,χωρίς άλλα συμπτώματα, που παραμένει σταθερός για μεγάλο διάστημα, δεν χρειάζεται να κάνει εξετάσεις για τα επίπεδα των ανδρογόνων.

Ορμονικές εξετάσεις πρέπει να γίνουν σε κάθε περίπτωση μέτριου ή σοβαρού δασυτριχισμού, σε περιπτώσεις που ο δασυτριχισμός παρουσιάζεται ξαφνικά και επιδεινώνεται γρήγορα και όταν υπάρχουν και άλλα συμπτώματα όπως διαταραχή στην περίοδο ή αυξημένο βάρος.

Πώς μπορεί μια γυναίκα να αντιμετωπίσει την αυξημένη τριχοφυϊα

Οι περισσότερες γυναίκες με ήπια τριχοφυϊα και χωρίς άλλα προβλήματα, δεν χρειάζεται να συμβουλευθούν ενδοκρινολόγο για την αντιμετώπιση της υπερτρίχωσης. Μπορούν να ακολουθήσουν διάφορα μέσα αφαίρεσης τριχών (τοπικές κρέμες, χαλάουα, ηλεκτρόλυση, laser) ανάλογα με τις προσωπικές τους προτιμήσεις.

Σε περιπτώσεις που υπάρχουν αυξημένα ανδρογόνα, θα πρέπει να η αντιμετώπιση να συνδυάζει τη τοπική θεραπεία με την θεραπεία της ορμονικής διαταραχής. Θα πρέπει να γίνει μια αξιολόγηση από ενδοκρινολόγο, ο οποίος μπορεί να ζητήσει ειδικές ορμονικές εξετάσεις για να καθορίσει την πιθανή αιτία της υπερανδρογοναιμίας (αυξημένες ανδρικές ορμόνες). Ορισμένες ορμονικές διαταραχές,όπως ο υποθυρεοειδισμός,η υπερπρολακτιναιμία, το σύνδρομο Cushing, χρειάζονται συγκεκριμένη θεραπεία και συνήθως έχουν διαγνωσθεί ήδη λόγω της παρουσίας και άλλων συμπτωμάτων.

Για τις περισσότερες περιπτώσεις δασυτριχισμού, που οφείλονται σε σύνδρομο πολυκυστικών ωοθηκών ή ιδιοπαθή υπερανδρογοναιμία,  η θεραπεία εκλογής είναι τα αντισυλληπτικά χάπια. Τα χάπια αυτά ρυθμίζουν τον κύκλο και χαμηλώνουν τα επίπεδα των ανδρικών ορμονών. Μεγάλο ποσοστό (60-100%) των γυναικών βλέπουν βελτίωση στην υπερτρίχωση μετά από χρήση 6 με 12 μηνών.

Εκτός από τα αντισυλληπτικά, μπορούμε,όταν υπάρχει ένδειξη, να χρησιμοποιήσουμε και αντιανδρογόνα φάρμακα (φάρμακα που ανταγωνίζονται την δράση των ανδρικών ορμονών δηλαδή). Τα φάρμακα αυτά έχουν τερατογόνο δράση σε πιθανή εγκυμοσύνη και, για το λόγο αυτό, πρέπει πάντα να δίνονται ή με συνδυασμό με αντισυλληπτικά χάπια ή με άλλη αποτελεσματική μέθοδο αντισύλληψης.

Σε κάθε περίπτωση, χρειάζεται τουλάχιστον θεραπεία 6 μηνών τουλάχιστον με ένα φάρμακο πριν γίνουν αλλαγές (προσθήκη ή αλλαγή φαρμάκου) και πριν η θεραπεία κριθεί αναποτελεσματική.

Δασυτριχισμός: Πώς μπορούν να σας βοηθήσουν αυτές οι πληροφορίες

Αν έχετε πρόβλημα δασυτριχισμού, συμβουλευτείτε τον ιατρό σας. Θα πρέπει να του δώσετε ένα λεπτομερές ιστορικό για την υγεία σας, τα φάρμακα και τα συμπληρώματα που μπορεί να παίρνετε και τα συμπτώματα που έχετε. Είναι πολύ σημαντικό να κρατάτε ημερολόγιο για την περίοδο σας,αν έχετε διαταραχές.

Συζητήστε με το ιατρό σας τα πιθανά αίτια του δασυτριχισμού, τις διάφορες μορφές θεραπείας και τα αποτελέσματα που μπορεί να έχουν.
Είναι σημαντικό να συζητήσετε με τον ιατρό σας αν προετοιμάζεστε ή επιθυμείτε εγκυμοσύνη κατά τη διάρκεια της θεραπείας για τον δασυτριχισμό.

Τι αλλάζει στα 30, τα 40 και τα 50; Πώς μπορούμε να «φροντίσουμε» τις ορμόνες μας και να τις κάνουμε συμμάχους μας

Ορμόνες! Από την εφηβεία, στο προεμμηνορυσιακό σύνδρομο, την εγκυμοσύνη και την εμμηνόπαυση, οι ορμόνες επηρρεάζουν το σώμα, την διάθεση, την libido ακόμα και την όρεξη για φαγητό. Για πολλές γυναίκες οι ορμονικές αυτές αλλαγές δεν είναι έντονες, για άλλες όμως η κάθε ορμονική διακύμανση επηρρεάζει την καθημερινότητα τους σε έντονο βαθμό.

Το στερεότυπο της γυναίκας που είναι «έρμαιο» των ορμονών της είναι γνωστό σε όλους. Δεν χρειάζεται όμως να συμβεί αυτό. Οι ορμόνες αναμφισβήτητα παίζουν πολύ σημαντικό ρόλο στη ζωή μιας γυναίκας, αλλά δεν υπάρχει κανένας λόγος να επηρρεάζουν την καθημερινότητα μας.

Όσο περισσότερα μαθαίνουμε για τις ορμόνες, το ρόλο τους, τις φυσιολογικές αλλαγές που συμβαίνουν σε κάθε δεκαετία και πως μπορούν να επηρεάσουν το γυναικείο σώμα, το συναίσθημα και το μυαλό μας, τόσο καλύτερα μπορούμε να ελαχιστοποιήσουμε τις αρνητικές συνέπειες και να ενισχύσουμε τις θετικές.

Γυναικείες και ανδρικές ορμόνες: μια λεπτή ισορροπία και μια απαραίτητη συμμαχία!

Οι ορμόνες είναι απαραίτητες για την φυσιολογική ανάπτυξη της γυναίκας και για την διατήρηση της αναπαραγωγής. Οι ορμόνες ρυθμίζουν την έμμηνο ρύση, την γονιμότητα, την σεξουαλική υγεία και την εμμηνόπαυση. Οι βασικές ορμόνες που ρυθμίζουν την περίοδο και την γονιμότητα παράγονται από την υπόφυση, τον κεντρικό αδένα σε μέγεθος μπιζελιού που βρίσκεται στον εγκέφαλο, και τις ωοθήκες.

Ένα τμήμα του εγκεφάλου που λέγεται υποθάλαμος παράγει την ορμόνη GnRH, η οποία ενεργοποιεί την παραγωγή των γοναδοτροπινών από την υπόφυση. Οι γοναδοτροπίνες, FSH (follicle stimulating hormone) και luteinizing hormone (LH) είναι υπεύθυνες για την ωρίμανση των ωοθηλακίων σε ωάρια στις ωοθήκες, για την ωοθηλακιορρυξία κάθε μήνα και την παραγωγή ορμονών από τις ωοθήκες. Κάθε μια από αυτές τις ορμόνες έχει το δικό της ρυθμό παραγωγής από την υπόφυση, αυξάνεται και μειώνεται σε  σε διαφορετικά σημεία του καταμήνιου κύκλου, αλλά και οι δύο μαζί είναι υπεύθυνες για την σταθερή περίοδο στις γυναίκες, σε κάθε κύκλο αν δεν προκύψει εγκυμοσύνη.

Οι πιο σημαντικές ορμόνες που παράγονται από τις ωοθήκες και ευθύνονται για την διαμόρφωση του γυναικείου σώματος είναι τα οιστρογόνα. Οι ωοθήκες παράγουν επίσης προγεστερόνη, που είναι απαραίτητη για την σταθερή περίοδο και την γονιμότητα, αλλά και τεστοστερόνη (ανδρική ορμόνη) που είναι απαραίτητη για την φυσιολογική ανάπτυξη της γυναίκας.

Τα οιστρογόνα αρχίζουν να αυξάνονται πριν την εφηβεία και βοηθούν στην ανάπτυξη του στήθους, και την ωρίμανση των σαλπίγγων, της μήτρας και του κόλπου, προετοιμάζοντας το σώμα για την έναρξη της περιόδου. Παίζουν επίσης σημαντικό ρόλο στην ανάπτυξη του σκελετού και την αυξημένη αποθήκευση λίπους στο σώμα της γυναίκας στους γλουτούς και τη περιφέρεια αλλά και το στήθος.

Κατά τη διάρκεια της εφηβείας, οι ανδρικές ορμόνες (που παράγονται από τις ωοθήκες αλλά και τα επινεφρίδια) είναι υπεύθυνες για την ανάπτυξη της τριχοφυϊας και βοηθούν στην αύξηση του ύψους, την αύξηση της μυϊκης και οστικής μάζας, ενώ παίζουν σημαντικό ρόλο στην διάθεση και την σεξουαλικότητα.

Από την εφηβεία και μετά οι γοναδοτροπίνες, τα οιστρογόνα και η προγεστερόνη παίζουν ζωτικό ρόλο στην διατήρηση σταθερής περιόδου και γονιμότητας, ενώ κατά την κλιμακτήριο η λειτουργία των ωοθηκών σταδιακά μειώνεται μέχρι να σταματήσει κατά την εμμηνόπαυση.
Κάθε μήνα ένα ωάριο (μέσα από χιλιάδες) ωριμάζει στο σημείο που να είναι έτοιμο για γονιμοποίηση και ξεκινάει το «ταξίδι» του μέσα από τις σάλπιγγες προς την μήτρα.   Κατά τη διάρκεια της ωρίμανσης του ωαρίου, παράγονται οιστρογόνα και προγεστερόνη που βοηθούν την μήτρα να προετοιμαστεί για την πιθανή εμφύτευση του εμβρύου. Αν το ωάριο δεν γονιμοποιηθεί, τα επίπεδα των οιστρογόνων και της προγεστερόνης σταδιακά πέφτουν και αυτό οδηγεί στην έμμηνο ρύση ενώ ένας καινούριος κύκλος ξεκινά πάλι για να ωριμάσει ένα νέο ωάριο. Η φυσιολογική αυτή διακύμανση των ορμονών κατά τη διάρκεια του κύκλου είναι υπεύθυνη για τα προεμμηνορυσιακά συμπτώματα, που θα αναφέρουμε πιο κάτω.
Αν μια από τις ορμόνες που συμβάλουν στον κύκλο της γυναίκας διαταραχθεί, αυτό μπορεί να οδηγήσει σε ασταθή περίοδο ή πλήρη διακοπή της περιόδου.

Οι ορμόνες μπορεί να διαταραχθούν όχι μόνο από κάποια νόσο ή οργανική διαταραχή (όπως για παράδειγμα το σύνδρομο των πολυκυστικών ωοθηκών) αλλά και από αυστηρή δίαιτα, απότομη απώλεια βάρους ή πρόσληψη βάρους, έντονη άσκηση, στρες ή κατάθλιψη. Υπάρχουν, λοιπόν, πολλές πιθανότητες μια γυναίκα να αντιμετωπίσει κάποια ορμονική διαταραχή σε μια ή περισσότερες περιόδους της ζωής της